پرش به محتوا

آیة الکرسی: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۸۲۹ بایت اضافه‌شده ،  ‏۳۰ نوامبر ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۳ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.rezapour }}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
آیه الکرسی کدام آیات را شامل می‌شود؟
آیه الکرسی کدام آیات را شامل می‌شود؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
[[پرونده:آیه الکرسی شکسته نستعلیق اثر رضا مقدم.jpg|بندانگشتی|آیه الکرسی شکسته نستعلیق اثر رضا مقدم|316x316پیکسل]]
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''آیة الکرسی''' آیه ۲۵۵ سوره [[سوره بقره|بقره]] است. آیه‌ای مشهور که برخی صفات خداوند را برمی شمرد. درباره فضیلت و جایگاه این آیه روایات و اقوال متعددی گفته اند.از جمله اینکه ...
{{درگاه|واژه‌ها}}
[[پرونده:آیه الکرسی شکسته نستعلیق اثر رضا مقدم.jpg|بندانگشتی|آیة الکرسی شکسته نستعلیق اثر رضا مقدم|253x253px]]


درباره اینکه آیه الکرسی چه آیاتی را شامل می شود بین مفسران اختلاف است. بیشتر و مشهور تنها آیه ۲۵۵ سوره بقره را آیه الکرسی می دانند و عده ای آیات ۲۵۶ و ۲۵۷ را هم جزء آن می‌دانند.
'''آیة الکرسی''' آیه ۲۵۵ سوره [[سوره بقره|بقره]]، آیه‌ای مشهور که مهم‌ترین اوصاف و اسماء الحسنی خداوند از جمله حی، قَیّوم، عظیم و... را برمی‌شمرد. درباره فضیلت و جایگاه این آیه روایات و اقوال متعددی گفته‌اند. از جمله اینکه مهم‌ترین آیه قرآن، آیةالکرسی است.
 
درباره اینکه آیة‌الکرسی چه آیاتی را شامل می‌شود بین مفسران اختلاف است. بیشتر و مشهور، تنها آیه ۲۵۵ سوره بقره را آیةالکرسی می‌دانند و عده‌ای آیات ۲۵۶ و ۲۵۷ را هم جزء آن می‌دانند.


== متن آیه ==
== متن آیه ==
خط ۱۸: خط ۱۹:


== جایگاه و فضیلت ==
== جایگاه و فضیلت ==
[[شیخ طوسی]] در [[کتاب آمالی شیخ طوسی|امالی]] از [[امام علی(ع)]] روایت کرده است که «باور نمی‌کنم کسی که اسلام را فهمیده باشد یا در اسلام متولد شده باشد و صبح کند شب را و آیه الکرسی را نخواند؛ آنگاه فرمود: اگر بدانید که این آیه چیست و در این آیه چه چیزی هست در هیچ حالی آن را ترک نخواهید کرد».<ref>طوسی، آمالی، ج۲، ص۱۲۲.</ref>
آية الکرسی در ميان مسلمانان هميشه مورد توجه و تعظيم خاصی بوده و علت آن است كه همۀ معارف و تعاليم اسلام بر‌اساس «توحيد» استوار است و در آيه‌الكرسی توحيد به جامع‌ترين شكل و در نهايت ايجاز و اختصار بيان شده است. در اين آيه هم ذات خداوند توصيف شده و هم صفات و افعال او.<ref>غزالی، محمد، ''جواهر القرآن''، مصر، ۱۳۲۹ ق، به نقل از دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۹، ص۱۲.</ref>
 
از [[پیامبر(ص)]] شده است که قرآن والاترين کلام‌هاست و [[سوره بقره]]، سرور قرآن و آيةالکرسی سرور سوره بقره.<ref>فرهنگ‌نامه علوم قرآن، دفتر تبلیغات اسلامی، ج۱، ص۳۵۶۱</ref> [[شیخ طوسی]] در [[کتاب امالی شیخ طوسی|امالی]] از [[امام علی(ع)]] روایت کرده است که «باور نمی‌کنم کسی که اسلام را فهمیده باشد یا در اسلام متولد شده باشد و صبح کند شب را و آیة الکرسی را نخواند؛ آنگاه فرمود: اگر بدانید که این آیه چیست و در این آیه چه چیزی هست در هیچ حالی آن را ترک نخواهید کرد».<ref>طوسی، محمد، الامالی، قم، دار الثقافه، چاپ اول، ۱۴۱۴ق، ص۵۰۸.</ref>


در روایات آمده است که برترین آیه قرآن، آیه الکرسی است. امام علی از پیامبر نقل می کند که برترین سوره قرآن سوره بقره و برترین آیه آن آیه الکرسی که پنجاه کلمه دارد و در هر کلمه پنجاه برکت است.<ref>تفسير نمونه، ج‏2، ص: 261
روایات فراوانی درباره اهمیت تلاوت آیه‌الکرسی و فضیلت آن آمده است.<ref>روض الجنان و روح الجنان في تفسير القرآن، ابوالفتوح رازی، ج‏۳، ص: ۳۹۷</ref> در روایات آمده است که برترین آیه قرآن، آیة الکرسی است. امام علی(ع) از پیامبر(ص) نقل می‌کند که برترین سوره قرآن سوره بقره و برترین آیه آن آیه الکرسی که پنجاه کلمه دارد و در هر کلمه پنجاه برکت است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، ج‏۲، ص: ۲۶۱</ref>


</ref> و  پیامبر فرمود آية الكرسى از گنجى زير عرش الهى به من داده شده است و به هيچ پيامبرى قبل از من داده نشد.<ref>تفسير برهان جلد 1 صفحه 245- بحار الانوار جلد 89 صفحه 264 حديث 7 (باب فضائل سوره يذكر فيها البقره و آية الكرسى) براى اطلاع بيشتر به بحار الانوار جلد 89 صفحه 262 تا 272 مراجعه فرمائيد. به نقل از تفسیر نمونه
{{جعبه نقل‌قول|پیامبر (ص): آيه‌الكرسى از گنجى زير عرش الهى به من داده شده است و به هيچ پيامبرى قبل از من داده نشد.<ref>تفسير برهان جلد ۱ صفحه ۲۴۵- بحار الانوار جلد ۸۹ صفحه ۲۶۴ حديث ۷ (باب فضائل سوره يذكر فيها البقره و آية الكرسى) براى اطلاع بيشتر به بحار الانوار جلد ۸۹ صفحه ۲۶۲ تا ۲۷۲ مراجعه فرمائيد. به نقل از تفسیر نمونه
</ref>
</ref>}}


امام باقر (ع) می‌فرماید: هر كس آيه الكرسى را يك بار بخواند، خداوند هزار امر ناخوش آيند از امور ناخوش آيند دنيا، و هزار امر ناخوش آيند از آخرت را از او بر طرف مى‏كند كه آسان‏ترين ناخوش آيند دنيا، فقر، و آسان‏ترين ناخوش آيند آخرت، عذاب قبر است.<ref>مجمع البيان، جلد 1 و 2 صفحه 360 و 361. به نقل از تفسیر نمونه
[[امام باقر(ع)]] می‌فرماید: هر كس آية الكرسى را يك بار بخواند، خداوند هزار امر ناخوش آيند از امور ناخوشايند دنيا، و هزار امر ناخوشايند از آخرت را از او بر طرف می‌‏كند كه آسان‏ترين ناخوشايند دنيا، فقر، و آسان‏ترين ناخوشايند آخرت، عذاب قبر است.<ref>مجمع البيان، جلد ۱ و ۲ صفحه ۳۶۰ و ۳۶۱. به نقل از تفسیر نمونه
</ref> در [[تفسير عياشى]] از امام صادق(ع) روايت آورده كه فرمود: [[ابوذر]] به رسول خدا (ص) عرض كرد: يا رسول اللَّه، مهم‏ترين و پر فضيلت‏ترين آيه‌‏اى كه بر تو نازل شده كدام است؟ فرمود: آیه الكرسى‏.<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج‏۲، ص ۵۱۴
</ref>
</ref>


== مفهوم و معانی ==
ارزش و مقام آیة الکرسی به خاطر معارف دقیق و لطیفی است که در این آیه آمده است که خداشناسی و توحید خالص را شامل می‌شود. در این آیه مجموعه‌‏اى از صفات جمال و جلال او وجود دارد. ابتدا از ذات اقدس الهى و مساله توحيد اسماء حسنى و صفات او شروع می‌كند، و از حی (زنده) و قائم بودن خداوند می‌گوید. «حى»، تمام صفات الهى مانند علم و قدرت و سميع و بصير بودن و مانند آن را شامل می‌شود و قيوم، نياز تمام موجودات را به او بازگو می‌كند و لذا گفته‏‌اند اين دو با هم اسم اعظم الهى است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، ج‏۲، ص: ۲۶۴</ref>


در ادامه آیه از این می‌گوید که لحظه‌ای خداوند را خواب فرانمی‌گیرد که تأکید دارد بر اینکه خداوند لحظه‌ای از مخلوقات خود غافل نمی‌شود. مالکیت خداوند بر آسمان‌ها و زمین، و آنچه در آن وجود دارد،‌ شفاعت،‌ علیم بودن خداوند بر همه چیز،‌ حکمرانی بر آسمان‌ها و زمین و بلندمرتبه و عظیم بودن خداوند، از دیگر اوصافی است که در آیه‌الکرسی آمده است.


اهميت آية الكرسى از اين نظر است كه مجموعه‌‏اى از معارف اسلامى و صفات خداوند اعم از صفات ذات و فعل، مخصوصا مساله توحيد در ابعاد مختلف را در بر گرفته‏ است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، تفسير نمونه، ج‏۲، ص۲۷۷</ref>


== تعداد آیات ==
[[پرونده:خط نسخ آیة الکرسی.png|بندانگشتی|خط نسخ ممتاز آیة الکرسی از دوره زندیه محفوظ در موزه ملک|290x290پیکسل]]
در مورد تعداد آیات «آیة الکرسی» دو نظریه مطرح است:
* [[سید کاظم یزدی]] در کتاب شریف [[عروة الوثقی]] در بحث [[نماز لیلة الدفن]] آورده است، که این [[نماز]] دو رکعت است و بعد از [[سوره حمد|حمد]] در رکعت اوّل آیه‌الکرسی از اول آیه ۲۵۵ تا آخر آیه ۲۵۷ سوره بقره خوانده می‌شود. ایشان در ادامه بحث می‌فرماید: اگر آیه‌الکرسی فراموش شود. در صورت اجیر بودن نمازش صحیح نیست و باید دوباره بخواند. از ظاهر فتوای ایشان بر می‌آید که «آیه الکرسی شامل» سه آیه می‌باشد. [[امام خمینی]] در تعلیقه‌اش بر عروه الوثقی می‌فرماید: این حکم بنا بر احتیاط می‌باشد. چنان‌که در روایات هم وارد شده که مستحب است تا {{قرآن|هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ}} آخرآیه ۲۵۷ قرائت شود.<ref>عروه الوثقی با تعلیقه امام خمینی (ره)، چاپ مؤسسه تنظیم نشر آثار امام (ره)، چاپ اول، ص۴۹۸.</ref>


در تفسير عياشى از امام صادق ع روايت آورده كه فرمود: ابوذر به رسول خدا (ص) عرض كرد: يا رسول اللَّه، مهم‏ترين و پر فضيلت‏ترين آيه‏اى كه بر تو نازل شده كدام است؟ فرمود: آيت الكرسى‏.<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج‏2، ص: 514
* [[علامه طباطبائی]] می‌فرماید: آیه الکرسی فقط شامل آیه ۲۵۵ سوره بقره است و فقرات دیگر جزء آیه الکرسی نیست و در ادعیه و [[نمازهای مستحبی]] که خواندن آیه الکرسی وارد شده به همین مقدار اکتفاء می‌شود و جمع کثیری از علماء و مفسرین نیز همین نظریه را صحیح می‌دانند و از روایات هم این معنی استفاده می‌شود.<ref>مهر تابان، یادنامه علامه طباطبائی، ص۱۸۰.</ref> [[آیت الله مکارم شیرازی]] با ذکر شش دلیل تبیین می‌کند که آیه الکرسی تنها آیه ۲۵۵ سوره بقره است:


</ref>
'''یک''': تمام رواياتى كه در فضيلت آن وارد شده و از آن تعبير به آية الكرسى كرده همه نشان می‌‏دهد كه يك آيه بيش نيست.


== مفهوم و معانی ==
'''دو''': تعبير به كرسى فقط در همان آيه اول است و نام‏گذارى به آيه‌الكرسى نيز مربوط به همين آيه است.
ارزش و مقام آیه الکرسی به خاطر معارف دقیق و لطیفی است که در این آیه آمده است که خداشناسی و توحید خالص را شامل می شود. در این آیه مجموعه‌‏اى از صفات جمال و جلال او وجود دارد. ابتدا از ذات اقدس الهى و مساله توحيد اسماء حسنى و صفات او شروع میكند، و از حی (زنده) و قائم بودن خداوند میگوید. «حى»، تمام صفات الهى مانند علم و قدرت و سميع و بصير بودن و مانند آن را شامل می‌شود و قيوم، نياز تمام موجودات را به او بازگو می‌كند و لذا گفته‏‌اند اين دو با هم اسم اعظم الهى است.<ref>تفسير نمونه، ج‏2، ص: ۲۶۴</ref>


در ادامه آیه از این می‌گوید که لحظه‌ای خداوند را خواب فرانمی‌گیرد که تأکید دارد بر اینکه خداوند لحظه‌ای از مخلوقات خود غافل نمی‌شود. مالکیت خداوند بر آسمان‌ها و زمین، و آنچه در آن وجود دارد،‌ شفاعت،‌ علیم بودن خداوند بر همه چیز،‌ حکمرانی بر آسمان ها و زمین و بلندمرتبه و عظیم بودن خداوند، از دیگر اوصافی است که در آیه الکرسی آمده است.
'''سه''': در بعضى از احاديث به همين معنى تصريح شده مانند حديثى كه در [[امالى شيخ صدوق]] از امام على(ع) نقل شده است كه ضمن بيان فضيلت آية الكرسى از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع فرمود تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏.
 
اهميت  آيه الكرسى از اين نظر است كه مجموعه‌‏اى از معارف اسلامى و صفات خداوند اعم از صفات ذات و فعل، مخصوصا مساله توحيد در ابعاد مختلف را در بر گرفته‏ است.<ref>تفسير نمونه، ج‏2، ص: 277
 
</ref>
 
== تعداد آیات ==
در مورد تعداد آیات «آیة الکرسی» دو نظریه مطرح است:
* [[سید کاظم یزدی]] در کتاب شریف [[عروة الوثقی]] در بحث [[نماز لیلة الدفن]] آورده است، که این [[نماز]] دو رکعت است و بعد از [[سوره حمد|حمد]] در رکعت اوّل آیه‌الکرسی از اول آیه ۲۵۵ تا آخر آیه ۲۵۷ سوره بقره خوانده می‌شود. ایشان در ادامه بحث می‌فرماید: اگر آیه‌الکرسی فراموش شود. در صورت اجیر بودن نمازش صحیح نیست و باید دوباره بخواند. از ظاهر فتوای ایشان بر می‌آید که «آیه الکرسی شامل» سه آیه می‌باشد. [[امام خمینی]] در تعلیقه‌اش بر عروه الوثقی می‌فرماید: این حکم بنا بر احتیاط می‌باشد. چنان‌که در روایات هم وارد شده که مستحب است تا {{قرآن|هُمْ فِیهَا خَالِدُونَ}} آخرآیه ۲۵۷ قرائت شود.<ref>عروه الوثقی با تعلیقه امام خمینی (ره)، چاپ مؤسسه تنظیم نشر آثار امام (ره)، چاپ اول، ص۴۹۸.</ref>


* [[علامه طباطبائی]] می‌فرماید: آیه الکرسی فقط شامل آیه ۲۵۵ سوره بقره است و فقرات دیگر جزء آیه الکرسی نیست و در ادعیه و [[نمازهای مستحبی]] که خواندن آیه الکرسی وارد شده به همین مقدار اکتفاء می‌شود و جمع کثیری از علماء و مفسرین نیز همین نظریه را صحیح می‌دانند و از روایات هم این معنی استفاده می‌شود.<ref>مهر تابان، یادنامه علامه طباطبائی، ص۱۸۰.</ref> [[آیت الله مکارم شیرازی]] با ذکر شش دلیل تبیین می‌کند که آیه الکرسی تنها آیه ۲۵۵ سوره بقره است: '''یک''': تمام رواياتى كه در فضيلت آن وارد شده و از آن تعبير به آية الكرسى كرده همه نشان مى‏دهد كه يك آيه بيش نيست. '''دو''': تعبير به كرسى فقط در همان آيه اول است و نام‏گذارى به آية الكرسى نيز مربوط به همين آيه است. '''سه''': در بعضى از احاديث به همين معنى تصريح شده مانند حديثى كه در امالى شيخ از امير مؤمنان على ع نقل شده است كه ضمن بيان فضيلت آية الكرسى از اللَّهُ لا إِلهَ إِلَّا هُوَ شروع فرمود تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏. '''چهارم''': در مستدرك سفينة البحار، از مجمع نقل مى‏كند: آية الكرسى معروف است و آن تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏ است". '''پنجم''': در حديثى از امام على بن الحسين ع مى‏خوانيم كه پيامبر اكرم ص فرمود: كسى كه چهار آيه از اول سوره بقره و آية الكرسى و دو آيه بعد از آن و سه آيه از آخر بقره را بخواند، هرگز ناخوشايندى در خودش و مالش نمى‏بيند و شيطان به او نزديك نمى‏شود، و قرآن را فراموش نمی‌كند. '''ششم''': در بعضى از روايات وارد شده كه آية الكرسى پنجاه كلمه است و در هر كلمه‌‏اى پنجاه بركت است شمارش كلمات آيه نيز نشان می‌دهد كه تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏ پنجاه كلمه است.<ref>تفسير نمونه، ج‏2، ص: ۲۷۶ و ۲۷۷
'''چهارم''': در مستدرک سفينة البحار، آمده است: آية الكرسى تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏ است.


</ref>
'''پنجم''': در حديثى از [[امام سجاد(ع)]] می‌خوانيم كه پيامبر (ص) فرمود: كسى كه چهار آيه از اول سوره بقره و آيه الكرسى و دو آيه بعد از آن و سه آيه از آخر بقره را بخواند، هرگز ناخوشايندى در خودش و مالش نمی‌بيند و شيطان به او نزديك نمی‌‏شود، و قرآن را فراموش نمی‌كند.


{{مطالعه بیشتر}}
'''ششم''': در بعضى از روايات وارد شده كه آيه‌الكرسى پنجاه كلمه است و در هر كلمه‌‏اى پنجاه بركت است شمارش كلمات آيه نيز نشان می‌دهد كه تا وَ هُوَ الْعَلِيُّ الْعَظِيمُ‏ پنجاه كلمه است.<ref>تفسير نمونه، ج۲، ص: ۲۷۶ و ۲۷۷.</ref>


== مطالعه بیشتر ==
== مطالعه بیشتر ==
خط ۷۲: خط ۷۵:
}}
}}
{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =
  | شناسه =شد
  | تیترها =
  | تیترها =شد
  | ویرایش =
  | ویرایش =شد
  | لینک‌دهی =
  | لینک‌دهی =شد
  | ناوبری =
  | ناوبری =
  | نمایه = شد
  | نمایه = شد
  | تغییر مسیر =
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =
  | اولویت =
  | اولویت =ج
  | کیفیت =
  | کیفیت =ج
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}
خط ۹۰: خط ۹۳:
[[رده:آیات و سوره‌ها]]
[[رده:آیات و سوره‌ها]]
[[رده:آیه الکرسی]]
[[رده:آیه الکرسی]]
[[رده:مقاله‌های پیشنهادی]]
۱۵٬۰۹۲

ویرایش