فهرست تفسیرهای فارسی قرآن

از ویکی پاسخ
سؤال

تفسیرهای فارسی قرآن را معرفی کنید.

...

قرن چهارم و پنجم

  • بخشی از تفسیری کهن به پارسی: این تفسیر را سیدمرتضی آیت الله زاده شیرازی تصحیح کرده است. این تفسیر کهن مربوط به حدود قرن چهارم هجری است.[۱] این تفسیر، قسمت بجامانده آن از آیه ۱۷۶ سوره اعراف تا آخر آیه ۶۹ سوره نحل است. ص۴۴.
  • ترجمه تفسیر طبری: تفسیری‌ کهن‌ از قرآن‌ به‌ فارسی‌، تألیف‌ گروهی‌ از علمای‌ ماوراءالنهر در نیمة‌ دوم‌ قرن‌ چهارم‌. این‌ کتاب‌ با آنکه‌ از نظر ساختار و واژگان‌، ارزشی‌ همسنگ‌ با شاهنامة‌ فردوسی‌ در ادب‌ فارسی‌ دارد، مهجور مانده‌ است‌. این‌ اثر، اگر نخستین‌ تفسیر فارسی‌ نباشد، از نخستین‌ ترجمه‌های‌ رسمی‌ قرآن‌ است‌. [۲] این تفسیر از قدیمی ترین یادگارهای نثر فارسی است که بدان دسترسی وجود دارد.[۳]
  • تفسیر قرآن پاک
  • تفسیری بر عشری از قرآن مجید: با کتاب تفسیر بر عشری از قرآن مجید ، متعلق به قرن پنجم ، تحولی خجسته پدیدار می شود. به طور کلی ، ساختارهای نحوی در این کتاب ، نسبت به بسیاری از آثار مشابه ، به سبک مقبول فارسی نزدیکتر است و روان نویسی و پرهیز از پیچیدگی و پیروی از نحو فارسی قاعدة عمومی کتاب است . با اینهمه ، مانند کتابهای پیشین ، نویسنده ــ بیشتر در قطعات کوتاه ــ در تاروپود ساختارهای عربی گرفتار می آید و جملاتی نامأنوس برای فارسی زبانان ، عرضه می کند.[۴]
  • تفسیر کمبریج: تفسیر قرآن مجید ، نسخة کیمبریج ، که بین قرنهای چهارم و پنجم تدوین شده و تنها نیمة دوم آن (در دو جلد) باقی مانده است ، یکی از دل انگیزترین آثار نثر فارسی است .[۵]
  • تاج التراجم فی تفسیر القرآن للاعاجم: تاج التراجم فی تفسیر القرآن للاعاجم ، اثر شهفور (شاهفور)بن طاهر اسفراینی * ، از زیباترین آثار تفسیری فارسی و دومین ترجمة تاریخداری (میان ۴۳۰ تا ۴۶۰؛ رجوع کنید به اسفراینی ، مقدمة مایل هروی و الهی خراسانی ، ص دوازده ) است که می شناسیم . این کتاب از نظر ساختار، واژگان ، و دوگانگی نثر در ترجمه و تفسیر به کتابهای معاصر خود شباهت بسیار دارد. مصححان تاج التراجم (همان مقدمه ، ص چهار ـ شش )، بر اساس سخنان اسفراینی در مقدمة خویش ، تاج التراجم را نقطة عطفی در تاریخ ترجمه های قرآنی دانسته و سایر ترجمه های معاصرش را متأثر از آن شمرده اند.[۶]
  • تفسیر سور آبادی
  • کشف الاسرار و عده الابرار

قرن ششم

تفسیر بصائر یمینی

روض الجنان و روح الجنان

تفسیر مواهب علیه یا تفسیر حسینی: کمال الدین حسین واعظ کاشفی

قرن نهم و دهم

حدائق الحقایق

قرن چهاردهم

...

منابع

  1. دانش پژوه، منوچهر، گزیده متون تفسیری فارسی، انتشارات دانشگاه علامه طباطبایی، ۱۳۷۹ش، ص۴۳.
  2. آذرنوش، آذرتاش، «ترجمة تفسیر طبری»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۷، ذیل مدخل.
  3. حبیب یغمایی، «ترجمه فارسی تفسیر طبری»، نامه فرهنگستان (قدیمی) آبان 1322 شماره 4، ص۳۵.
  4. آذرنوش، آذرتاش، و دیگران، «ترجمه قرآن»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۷، ذیل مدخل.
  5. آذرنوش، آذرتاش، و دیگران، «ترجمه قرآن»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۷، ذیل مدخل.
  6. آذرنوش، آذرتاش، و دیگران، «ترجمه قرآن»، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائره المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۷، ذیل مدخل.