کاربر:A.rezapour/صفحه تمرین

سؤال

کتاب فقه و مصلحت از کیست و چه محتوایی دارد؟

روحانیت و تجدد
اطلاعات کتاب
نویسنده	عبدالوهاب فراتی
زبان	فارسی
اطلاعات نشر
ناشر	پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

درگاه‌ها

معرفی

این کتاب حاصل پژوهش دکتر عبدالوهاب فراتی، مدیر گروه علوم سیاسی پژوهشکده علوم و اندیشه سیاسی است که از سوی انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی منتشر شده است.

موضوع اثر و اهمیت آن:

مبحث کانونی این اثر، سهگونه فهم و تبعاً واکنشهای متفاوتی است که روحانیت حوزه علمیه قم با مدرنیته داشته است. برخی از روحانیون کلیت مدرنیته را به چالش میکشند و در مقابل آن مقاومت میورزند؛ برخی به پذیرش بسیاری از مؤلفههای آن تن میدهند و گروه سوم ضمن مقاومت در قبال مفهومی به نام غربگرایی، بنا به الزامات عمل جنبههایی از مدرنیته را میپذیرد. این تقسیمبندی که به نوعی بر استدلالی قیاسی و استقرائی تکیه دارد گرچه ساده به نظر میرسد اما برآیند پژوهش ما در حوزه علمیه قم نشان میدهد که روایت و واکنش روحانیت در قبال مدرنیته بر همین تقسیمبندی حمل شده است. به همین دلیل، مهمترین پرسش این تحقیق این است که، روحانیت چه فهم و نسبتی با تجدد دارد؟، روحانیت از درون چه سنت و تاریخی به مواجهه با تجدد رسیده است، عوامل معده فهم او از تجدد چیست؟ و بالاخره اینکه روایت و فهم او از تجدد چه خصائصی و ویژگیهایی دارد؟ و در نهایت چگونه میتوان روحانیت را براساس مؤلفه مدرنیته، طیفبندی و جریانشناسی کرد؟ در پاسخ به این پرسشها به نظر میرسد: فهم روحانیت از مدرنیته نه امری دلبخواهانه بلکه مقید به سنتی است که تفکر او در درون آن شکل گرفته است. با این همه، امروزه، روحانیت تا حدودی برخلاف سالهای قبل از انقلاب، از الگوی واحدی درباب داوری درباره غرب پیروی نمیکند و به تنوع و تفاوتهای متکثری از فهم غرب نائل شده است.

برجستگیهای اثر نسبت به آثار مشابه:

برجستگی اثر به دو امر مهم بازمیگردد، نخست آنکه اولین اثری است که با تمرکز بر بحث روحانیت حوزه علمیه قم به جریانشناسی فکری و سیاسی آن پرداخته است، در سایر آثار معمولاً روحانیت در عرض سایر نیروها مورد مطالعه قرار گرفته است.

دوم آنکه تحلیل روحانیت از منظر تجدد، گامی است برای تحلیل تمدن اسلامی که روحانیت آرمانی مهم در تأسیس آن دارد..

روش تحقیق و شیوه ارائه مطالب:

روش تحقیق در این اثر مبتنی بر روش تفسیری هرمنوتیک فلسفی گادامر است بیتردید گفتگو درباره چیستی و ماهیت فهم، پای هرمنوتیک به مبحث این رساله را باز میکند و میتواند ما را در تفسیر فهم روحانیت از تجدد یاری رساند. به همین منظور از میان نظریههای موجود، نظریه هرمنوتیکی گادامر بهعنوان چارچوب نظری و رویکرد تفسیری این اثر برگزیده شده است تا با بهرهمندی از آموزههای آن بتوان فهم روحانیت از تجدد را تبیین کرد. شیوه ارائه مطالب نیز مبتنی بر نوعی استدلال استقرائی – قیاسی است که دادهها را برحسب استقراء اما مبتنی بر برهانی قیاسی به خواننده ارایه میکند.

نتیجه اثر:

نتیجه این اثر را میتوان در چند بند خلاصه کرد؛ نخست آنکه این اثر روایتی جامع از نحوه تعامل روحانیت با غرب ارائه میکند؛ دوم آنکه جریانهای فکری – سیاسی روحانیت حوزه علمیه قم را برحسب مؤلفه مدرنیته صورتبندی میکند، سوم آنکه ظرفیتها و محدودیت کنونی روحانیت با جهان غرب را مورد ارزیابی قرار میدهد.

مباحث اصلی اثر:

این اثر مشتمل بر یک مقدمه و شش فصل است، در مقدمه، مهمترین پرسشها، فرضیة، مفاهیم، روش تحقیق و چهارچوب نظری مورد بحث قرار گرفتهاند. هرمنوتیک و فهم هرمنوتیکی روحانیت از تجدد عنوان فصل اول است که نقشی روشی در کلیت پژوهش ایفا کرده است در فصل دوم، زمینه و تبار فهم روحانیت از تجدد از آغاز تأسیس حوزه علمیه قم در دوره آیتالله حائری یزدی مورد مطالعه قرار گرفته است. فصل دوم که بیان از سنت فکری روحانیت درباب تجدد است تا آغاز انقلاب اسلامی ادامه مییابد و گسست یا تداوم آن فهم در فصل سوم تحت عنوان «انقلاب اسلامی، گسست یا تداوم در فهم روحانیت از تجدد» پیگیری شده است. چالش مدرنیته و بازگشت به سنت عنوان فصل چهارم و اسلام تجددنظرطلب عنوان فصل پنجم است.

نویسنده

...

محتوا

...