کاربر:A.rezapour/صفحه تمرین

سؤال

کتاب فقه و مصلحت از کیست و چه محتوایی دارد؟

اطلاعات کتاب
زبان	فارسی
اطلاعات نشر
ناشر	پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی

درگاه‌ها

معرفی

اين كتاب حاصل پژوهش دكتر عبدالوهاب فراتي، مدير گروه علوم سياسي پژوهشكده علوم و انديشه سياسي است كه از سوي انتشارات پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامي منتشر شده است.

موضوع اثر و اهميت آن:

مبحث كانوني اين اثر، سه­گونه فهم و تبعاً واكنش­هاي متفاوتي است كه روحانيت حوزه علميه قم با مدرنيته داشته است. برخي از روحانيون كليت مدرنيته را به چالش مي­كشند و در مقابل آن مقاومت مي­ورزند؛ برخي به پذيرش بسياري از مؤلفه­هاي آن تن مي­دهند و گروه سوم ضمن مقاومت در قبال مفهومي به نام غرب­گرايي، بنا به الزامات عمل جنبه­هايي از مدرنيته را مي­پذيرد. اين تقسيم­بندي كه به نوعي بر استدلالي قياسي و استقرائي تكيه دارد گرچه ساده به نظر مي­رسد اما برآيند پژوهش­ ما در حوزه علميه قم نشان مي­دهد كه روايت و واكنش روحانيت در قبال مدرنيته بر همين تقسيم­بندي حمل شده است. به همين دليل، مهم­ترين پرسش اين تحقيق اين است كه، روحانيت چه فهم و نسبتي با تجدد دارد؟، روحانيت از درون چه سنت و تاريخي به مواجهه با تجدد رسيده است، عوامل معده فهم او از تجدد چيست؟ و بالاخره اينكه روايت و فهم او از تجدد چه خصائصي و ويژگيهايي دارد؟ و در نهايت چگونه مي­توان روحانيت را براساس مؤلفه مدرنيته، طيف­بندي و جريان­شناسي كرد؟ در پاسخ به اين پرسش­ها به نظر مي­رسد: فهم روحانيت از مدرنيته نه امري دلبخواهانه بلكه مقيد به سنتي است كه تفكر او در درون آن شكل گرفته است. با اين همه، امروزه، روحانيت تا حدودي برخلاف سالهاي قبل از انقلاب، از الگوي واحدي درباب داوري درباره غرب پيروي نمي­كند و به تنوع و تفاوت­هاي متكثري از فهم غرب نائل شده است.

برجستگي­هاي اثر نسبت به آثار مشابه:

برجستگي اثر به دو امر مهم بازمي­گردد، نخست آنكه اولين اثري است كه با تمركز بر بحث روحانيت حوزه علميه قم به جريان­شناسي فكري و سياسي آن پرداخته است، در ساير آثار معمولاً روحانيت در عرض ساير نيروها مورد مطالعه قرار گرفته است.

دوم آنكه تحليل روحانيت از منظر تجدد، گامي است براي تحليل تمدن اسلامي كه روحانيت آرماني مهم در تأسيس آن دارد..

روش تحقيق و شيوه ارائه مطالب:

روش تحقيق در اين اثر مبتني بر روش تفسيري هرمنوتيك فلسفي گادامر است بي­ترديد گفتگو درباره چيستي و ماهيت فهم، پاي هرمنوتيك به مبحث اين رساله را باز مي­كند و مي­تواند ما را در تفسير فهم روحانيت از تجدد ياري رساند. به همين منظور از ميان نظريه­هاي موجود، نظريه هرمنوتيكي گادامر به­عنوان چارچوب نظري و رويكرد تفسيري اين اثر برگزيده شده است تا با بهره­مندي از آموزه­هاي آن بتوان فهم روحانيت از تجدد را تبيين كرد. شيوه ارائه مطالب نيز مبتني بر نوعي استدلال استقرائي – قياسي است كه داده­ها را برحسب استقراء اما مبتني بر برهاني قياسي به خواننده ارايه مي­كند.

نتيجه اثر:

نتيجه اين اثر را مي­توان در چند بند خلاصه كرد؛ نخست آنكه اين اثر روايتي جامع از نحوه تعامل روحانيت با غرب ارائه مي­كند؛ دوم آنكه جريانهاي فكري – سياسي روحانيت حوزه علميه قم را برحسب مؤلفه مدرنيته صورت­بندي مي­كند، سوم آنكه ظرفيت­ها و محدوديت كنوني روحانيت با جهان غرب را مورد ارزيابي قرار مي­دهد.

مباحث اصلي اثر:

اين اثر مشتمل بر يك مقدمه و شش فصل است، در مقدمه، مهم­ترين پرسشها، فرضية، مفاهيم، روش تحقيق و چهارچوب نظري مورد بحث قرار گرفته­اند. هرمنوتيك و فهم هرمنوتيكي روحانيت از تجدد عنوان فصل اول است كه نقشي روشي در كليت پژوهش ايفا كرده است در فصل دوم، زمينه و تبار فهم روحانيت از تجدد از آغاز تأسيس حوزه علميه قم در دوره آيت­الله حائري يزدي مورد مطالعه قرار گرفته است. فصل دوم كه بيان از سنت فكري روحانيت درباب تجدد است تا آغاز انقلاب اسلامي ادامه مي­يابد و گسست يا تداوم آن فهم در فصل سوم تحت عنوان «انقلاب اسلامي، گسست يا تداوم در فهم روحانيت از تجدد» پي­گيري شده است. چالش مدرنيته و بازگشت به سنت عنوان فصل چهارم و اسلام تجددنظرطلب عنوان فصل پنجم است.

نویسنده

...

محتوا

...