فضایل امام رضا(ع)

سؤال

در احادیث از امام رضا(ع) چگونه توصیف شده است. ؟

امام هشتم علی بن موسی الرضا در روز یازدهم ذی القعده سال ۱۴۸ هـ ق، در مدینه به دنیا آمد. آن حضرت در دانش، اخلاق عالی، انسان دوستی و درست کاری سرآمد مردم زمانش بود. در سال ۲۰۳ آخر ماه صفر توسط مأمون به شهادت رسید و در مشهد مقدس دفن شد.^[۱]

چند نمونه از صفات برجسته آن حضرت:

۱. امامت: امامت و رهبری مردم برای خوش بخت کردن آنها بزرگ‌ترین صفت در پیش خداوند است و امام رضا(ع) در سن ۳۵ سالگی به امامت رسید و این طبق وصیت پدرش امام موسی کاظم(ع) بود که به یکی از دوستان خود بنام داود فرمود: «پسرم رضا پس از من امام و صاحب شما می‌باشد».^[۲]

۲. قیام فرهنگی و علمی: امامان معصوم پس از واقعه عاشورا و به شهادت رسیدن امام حسین(ع)، دیگر به جهادو جنگ نپر داختند، بلکه فقط به تعلیم یمعارف و احکام اسلامی بین مسلمانان پرداختند که در واقع این یک جهاد فرهنگی و علمی بود، امام رضا(ع) نیز یکی از این امامانی بود که جهاد فرهنگی کرد به طوری که به آن حضرت «عالم آل محمد» یعنی دانشمند و باسوادترین شخص در فرزندان پیامبر خدا می‌گفتند.

امام موسی کاظم به فرزندانش می‌فرمود: «برادرتان رضا عالم آل محمد است پس در احکام دینی از او سؤال کنید و هر چه گفت، قبول کنید که من از پدرم امام صادق(ع) شنیدم که به من گفت: عالم آل محمد فرزند توست».^[۳]

در جای دیگر فرمود: «بزرگترین و بیشترین گناه مردم در نزد پیامبر خدا آن است که عالم آل محمد (امام رضا) را قبول نکند».^[۴]

۳. مبارزه با حکومت‌های طاغوتی: امام رضا(ع) حکومت‌های بنی‌عباس را حق نمی‌دانستند برای همین مأمون خلیفه عباسی او را به ایران تبعید کرد و امام(ع) در شهر نیشابور، طاغوتی بودن مأمون و حق بودن خود را چنین اعلام کرد: «کلمه «لا اله الا الله» قلعه خداست و هر کس وارد آن قلعه شود (یعنی خدا را قبول داشته باشد) از عذاب خدا در امان است. سپس گفت: وارد شدن بر این قلعه شرطی دارد و آن شرط من هستم».^[۵]

۴. دفاع از ولایت و امامت:امام رضا(ع) فقط پیروی کردن از دوازده امام را شرط خوش بختی در دنیا و آخرت می‌دانستند برای همین وقتی مأمون پرسید منظور خدا از این آیه چیست؟ وارث کتاب (قرآن) کسانی خواهند شد که ما از بین بندگان‌مان انتخاب کرده‌ایم.»^[۶] امام رضا گفت:((منظور عترت پاک پیامبر است، مأمون گفت به چه علت؟ امام گفت: خداوند در قرآن فرمود: «همانا خداوند می‌خواهد از شما اهل بیت(ع) پیامبر هر نوع زشتی را پاک کند و شما را پاکیزه گرداند.»^[۷] و این اهل بیت فقط ما امامان هستیم)).^[۸]

۵. مهربانی امام رضا(ع): امام رضا(ع) با همه خوش رفتار بود و همه را دوست می‌داشت به خصوص اطرافیانش را هر چند آنها غلام و خدمت‌گذار باشند و یاسر یکی از خادمان آن حضرت می‌گوید: «امام تمام خدمت‌کاران خود را جمع می‌کرد و با آنان مانند یک دوست مهربان سخن می‌گفت و انس می‌گرفت و چون سفره غذا را می‌آوردند همه آنان را از کوچک و بزرگ با خود بر سر سفره می‌آورد».^[۹]

۶. دوست داشتن شیعیان: امام رضا(ع) شیعه‌ها را خیلی دوست می‌داشت برای همین به عبدالعظیم حسنی گفت: «به دوستانم سلام مرا برسان و بگو مراقب باشید شیطان گول‌تان نزند، راست بگویید، امانت‌دار باشید، با هم دیگر رفت و آمد کنید، دوست هم باشید، اگر این کارها را بکنید من هم به شما نزدیک می‌شوم و با شما مهربان می‌شوم».^[۱۰]

۷. خبر دادن از شهادت و غربت امام رضا(ع): قبل از آنکه امام رضا(ع) به دنیا بیاید امام صادق(ع) خبر داده بود که: «فرزند پسرم امام موسی کاظم که هم نام امیرالمؤمنین(ع) است (علی که نام امام رضا و حضرت علی است) او را به سوی خراسان می‌برند و با زهر شهیدش می‌کنند و در غربت دفن می‌شود».^[۱۱]

۸. فضیلت زیارت کردن امام رضا(ع): امام صادق(ع) فرمود: رسول خدا(ص) فرموده است: «پاره‌ای از تن من در خراسان دفن خواهد شد، هر مؤمنی که او را زیارت کند، البته بهشت بر او واجب می‌شود و بدن بر آتش جهنم حرام می‌گردد».^[۱۲]

حسن ختام را کلام «ابراهیم بن عباس» قرارمی دهیم که عمری در محضر امام هشتم(ع) بوده است؛ اودرباره روش اخلاقی امام می‌گوید:هیج گاه ندیدم آنحضرت، باسخن خود، کسی را مورداهانت وآزار قرار دهدویا آن که کلام کسی را قبل از آن که سخن او پایان یابد، قطع کند. نیاز نیازمندان را برآورده می‌ساخت، هرگز در حضور دیگران به چیزی تکیه نمی‌داد، پای خود را نزد کسی دراز نمی‌کرد، باخدمتکاران به نرمی سخن می‌گفت، درجمع، باصدای بلندنمی خندیدودر حضور دیگران آب دهان بیرون نمی‌انداخت…^[۱۳]

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر

عیون اخبار الرضا؛ شیخ صدوق، ترجمه: محمد تقی اصفهانی.
دوست مهربان کبوترها؛ مجید ملا محمدی.

منابع

↑ شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۸.
↑ شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۹.
↑ اربلی، عیسی؛ کشف الغمه، تبریز، مکتبه بنی هاشمی، ۱۳۸۱ هـ ش، ج۲، ص۳۱۷.
↑ قطب الدین راوندی، سعید؛ الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسه‌امام مهدی(عج)، ۱۴۰۹ هـ ق، ج۱، ص ۱۷.
↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء ۱۴۰۴ هـ ق، ج۳، ص۷، ب ۱، ح ۱۶.
↑ فاطر / ۳۲.
↑ احزاب / ۳۳.
↑ حر عاملی، محمد؛ وسائل الشیعه، قم، آل البیت، ج ۲۷، ص۱۸۸، ب ۱۳، ح ۳۳۵۶۵.
↑ همان، ج ۲۴، ص ۲۶۵، باب ۱۳.
↑ نوری، حسین؛ مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، ۱۴۰۸ هـ ق، ج۹، ص۱۰۲، ب ۱۲۶، ح ۱۰۳۴۹.
↑ قمی، عباس، منتهی الآمال، تهران، نخل دانش، ۱۳۷۸، هـ ش، ج۲، ص۳۹۷.
↑ همان.
↑ عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج۲، ص۱۷۸.

[1] شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۸.

[2] شیخ مفید؛ محمد؛ الارشاد، ترجمه: هاشم رسولی محلاتی، تهران، فرهنگ اسلامی، ششم، ۱۳۸۳ هـ ش، ج۲، ص۳۴۹.

[3] اربلی، عیسی؛ کشف الغمه، تبریز، مکتبه بنی هاشمی، ۱۳۸۱ هـ ش، ج۲، ص۳۱۷.

[4] قطب الدین راوندی، سعید؛ الخرائج و الجرائح، قم، مؤسسه‌امام مهدی(عج)، ۱۴۰۹ هـ ق، ج۱، ص ۱۷.

[5] مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء ۱۴۰۴ هـ ق، ج۳، ص۷، ب ۱، ح ۱۶.

[6] فاطر / ۳۲.

[7] احزاب / ۳۳.

[8] حر عاملی، محمد؛ وسائل الشیعه، قم، آل البیت، ج ۲۷، ص۱۸۸، ب ۱۳، ح ۳۳۵۶۵.

[9] همان، ج ۲۴، ص ۲۶۵، باب ۱۳.

[10] نوری، حسین؛ مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، ۱۴۰۸ هـ ق، ج۹، ص۱۰۲، ب ۱۲۶، ح ۱۰۳۴۹.

[11] قمی، عباس، منتهی الآمال، تهران، نخل دانش، ۱۳۷۸، هـ ش، ج۲، ص۳۹۷.

[12] همان.

[13] عیون اخبار الرضا، شیخ صدوق، ج۲، ص۱۷۸.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]