اختلاف امام خمینی با آیت‌الله بروجردی

سؤال

سؤال: اختلاف آيت الله العظمی بروجردي با امام خميني(رضوان الله علیهما)بر سر چه بود؟ و چرا امام خميني در تشيع جنازه آيت الله بروجردي شرکت نکرد؟

هر چند اختلاف نظرهایی میان آیت الله بروجردی و حضرت امام وجود داشته است، اما نه تنها اختلاف اساسي و بنيادي ميان اين دو شخصيت تاثير گذار جهان اسلام وجود نداشته است، بلکه ارتباط ميان اين آنها بسيار خوب و صميمانه بوده است، تا جايي که آيت الله بروجردي، حضرت امام را مشاور سياسي خويش مي دانستند و «در برخی مناقشات از جمله قضیه آقای برقعی که در کنگره سوسیالیست ها در لوزان سوئیس شرکت کرده بود و مراسم استقبال او توسط توده ای ها موجب اعتراض گسترده روحانیون شده بود، آیت‌الله بروجردی خبرنگاران را به امام ارجاع می‌دادند.»

از طرفي حضرت امام خميني هم در دعوت از آيت الله بروجردي برای اقامت در قم و هم در تقويت جايگاه ايشان در حوزه علميه قم ، نقش موثري داشتند .

پس از ورود حضرت آيت الله العظمي بروجردي (ره) به قم ، حضرت امام نيز که در آن سال ها با عنوان حاج آقا روح الله ، خود داراي کرسي درس و بحث و شاگردان فراواني بود نه تنها در دروس ايشان شرکت مي کردند بلکه ديگران را نيز به شرکت در درس آن مرحوم توصيه مي کردند .

اختلاف سليقه حتي ميان دو فردي که ارتباط های وثيق و عميقي با هم دارند امري طبيعي است و چنين اختلاف سليقه هايي را نبايد با اختلافات بنيادين يکسان انگاشت. در روابط حضرت امام خميني با آيت الله بروجردي نيز چنين اختلاف ديدگاه ها و اختلاف سلايقي وجود داشت. حضرت آيت الله بروجردي عليرغم اينکه همچون هر فقيه شيعه اي اعتقاد به اصل ولايت فقيه داشتند ولي بر خلاف حضرت امام خميني زمانه را براي يک قيام عظيم بر عليه حکومت شاه فراهم نمي ديدند و بيشتر به تقويت حوزه علميه قم اهتمام داشتند که البته حضرت امام نيز از همين حوزه تقويت شده و تربيت شده آيت الله العظمي بروجردي در جريان تحولات انقلاب اسلامي بهترين استفاده را نمودند .

علاوه بر اين حضرت آيت الله بروجردي در برخي موارد همچون اقدامات فدائيان اسلام با حضرت امام اختلافاتي داشت و هر چند که کمک هايي براي آزادي فدائيان اسلام و نيز خانواده هاي دربند ايشان داشتند اما با برخي برنامه هاي آنها به دليل مناسب ندانستن شرايط براي اجراي چنين اقداماتي مخالف بودند.

دليل شرکت نکردن حضرت امام در تشييع پیکر حضرت آیت الله بروجردی، اختلاف نظر با ایشان نبوده بلکه برای پرهیز از مطرح شدن ایشان به عنوان مرجع پس از رحلت آیت الله بروجردی بوده که حاکی از زهد و تقوای ایشان است. با ارتحال حضرت آيت الله العظمي بروجردي ، عده اي از شاگردان حضرت امام خميني (ره) در صدد برآمدند تا از فرصت تشييع جنازه و نيز برگزاري مراسم ختم زمينه را براي اعلام مرجعيت حضرت امام خميني فراهم نمايند، زماني که حضرت امام خميني متوجه اين برنامه ها شده بودند. در مراسم تشييع جنازه حاضر نشدند و در این رابطه فرمودند: «من که به تشییع جنازه آقای بروجردی رحمهالله نیامدم، برای این نبود که کسالتم آن قدر شدید بود که نمی‌توانستم به تشییع بیایم. نیامدنم برای این بود که دیدم تشییع جنازه تبعاتی دارد، آنجا مسائلی مطرح خواهد شد و من برای خاطر آنکه از آن مسائل دور بمانم و کنار باشم، از تشییع جنازه صرف نظر کردم».