حدیث بهشتی بودن کسی که دختر دارد

سؤال

در کتابهای معتبر روایی از پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) نقل شده است که هر کس یک دختر داشته باشد، یک در بهشت و کسی که دو دختر دارد دو در و کسی که سه دختر دارد سه در بهشت، و هرکس چهار دختر ان … بر او گشوده شود.

برخی از گوینده گان مذهبی چنین پاداشهای مطرح شده در این احادیث را به تربیت صحیح و رضایت امام زمان (علیه‌السلام) مشروط می‌دانند. آیا قید تربیت صحیح و رضایت امام زمان، برای فهم چنان احادیثی ضروری است یا این قیدها سلیقه و درک گوینده گان بوده است؟ اساساً این حدیث پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) مقید به شرطی است یا خیر؟

در اسلام و قرآن احترام به دختر به عنوان یک ویژگی انسانی مورد توجه و تأکید قرارگرفته است. احترام به دختر می‌بایست به گونه‌ای باشد که در عمل خود را نشان دهد. از این روست که در آموزه‌های قرآنی این احترام به شکل عملی نشان داده می‌شود و تنها در حرف و شعار بسنده نمی‌شود. احترام به شخص به معنای احترام به عقل و هوش اوست و این که از پیشنهادها و آرا و نظریات وی استفاده شود. در داستانی که قرآن درباره دختران شعیب گزارش می‌کند، شیوه درست برخورد با دختران به روشنی تبیین می‌گردد و احترام واقعی و عملی نشان داده می‌شود. (قصص آیات ۶۲تا ۹۲).

در خصوص شأن و مقام دختران روایات متعددی از ائمه معصومین (علیهم‌السلام) وارد شده است از جمله این روایت که پیامبر اکرم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرمایند: «مِن یُمنِ المَرأه أن یَکونَ بِکرُها جارِیَه؛ از مبارکیِ زن این است که فرزند نخست او، دختر باشد» و در روایت دیگری از آن حضرت وارد شده «رِیحُ الْوَلَدِ مِنْ رِیحِ الْجَنَّه؛ بوی فرزند، از بوی بهشت است و دختران را جز مؤمن، کسی دوست ندارد». در روایت دیگری از امام صادق (علیه‌السلام) است که می‌فرماید: «الْبَنُونَ نَعِیمٌ، وَ الْبَنَاتُ حَسَنَاتٌ، وَ اللَّهُ یَسْأَلُ عَنِ النَّعِیمِ، وَ یُثِیبُ عَلَی الْحَسَنَات‏؛ پسرها نعمت اند و دخترها نیکی و خداوند، از نعمت‌ها سؤال می‌کند و بر نیکی‌ها پاداش می‌دهد».

متن روایتی که در پرسش شما مدّ نظر قرار داده شد عبارت است از: «مَنْ کَانَتْ لَهُ ابْنَه، فَهُوَ مَفْدُوحٌ؛ وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ ابْنَتَانِ، فَیَا غَوْثَاهُ بِاللَّهِ؛ وَ مَنْ کَانَتْ لَهُ ثَلَاثٌ، وُضِعَ عَنْهُ الْجِهَادُ وَ کُلُّ مَکْرُوهٍ؛ وَ مَنْ کَانَ لَهُ أَرْبَعٌ، فَیَا عِبَادَ اللَّهِ أَعِینُوهُ، یَا عِبَادَ اللَّهِ أَقْرِضُوهُ، یَا عِبَادَ اللَّهِ ارْحَمُوه‏؛ هر که یک دختر داشته باشد، خداوند او را همچون سپری از آتش برایش قرار می‌دهد، و هر که دوتا داشته باشد، خداوند او را بواسطه آنها به بهشت برد، و اگر سه تا داشته باشد، یا سه خواهر جهاد و صدقه (زکاه) از او برداشته است‏»؛ در روایت دیگری وارد شده است: «مَنْ عَالَ ثَلَاثَ بَنَاتٍ أَوْ ثَلَاثَ أَخَوَاتٍ وَجَبَتْ لَهُ الْجَنَّه فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ صوَ اثْنَتَیْنِ فَقَالَ وَ اثْنَتَیْنِ فَقِیلَ یَا رَسُولَ اللَّهِ وَ وَاحِدَه فَقَالَ وَ وَاحِدَه؛ هر کس نفقه سه دختر را بدهد بهشت بر وی واجب شود عرض کردند یا رسول اللَّه دو دختر چه؟ فرمود: آن نیز همین‌طور، عرض کردند یک دختر چه؟ فرمود: آن نیز همچنین».

در مورد روایتی که به‌عنوان قید این روایت به حساب آید و دختران را مقید به دختران مؤمن و صالحه یا محب ائمه معصومین (علیهم‌السلام) کند به صورت قطعی مطلب یا روایتی در دست نیست؛ اما روایات در باب تأدیب، تربیت و احترام و… به دختران در همین باب از کتب روایی موجود است.

پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرمایند: «مَن کانتْ لَه ابنه فأدّبَها وأحْسَنَ أدَبها، وعلّمَها فأحْسَنَ تعلیمَها؛ فأوسَعَ علَیها مِن نِعمِ اللّهِ الّتی أسبَغَ علَیهِ، کانَتْ لَه مَنَعه وسِتْراً مِن النّارِ؛ هر که دختری داشته باشد وخوب تربیتش کند واو را به خوبی دانش بیاموزد و از نعمتهایی که خداوند به او عطا کرده به وفور بهره‌مندش سازد، آن دختر، سپر و پوشش پدر در برابر آتش دوزخ خواهد بود»؛ یا در روایت دیگری می‌فرماید: پیامبر اعظم (صلی‌الله‌علیه‌وآله) می‌فرمایند: «مَنْ کَانَ لَهُ أُنْثًی فَلَمْ یُبْدِهَا وَ لَمْ یُهِنْهَا وَ لَمْ یُؤْثِرْ وُلْدَهُ عَلَیْهَا أَدْخَلَهُ اللَّهُ الْجَنَّه؛ هر کس که برایش دختر به دنیا آید و او را اذیّت نکند و حقیرش نشمارد و فرزندان ـ یعنی پسران ـ خود را بر او ترجیح ندهد، خداوند به واسطه آن دختر او را به بهشت می‌برد».

پس با مطالعه کل باب با قرائنی البته نه به صورت قطعی می‌توان گفت این روایت با قیود بیان شده در روایات دیگر است و در صورتی والدین این دختران، اهل بهشت خواهند بود که طبق این روایات فرزندانشان دارای تأدیب، تعلیم و برخورداری از نعمت‌های الهی توسط والدین باشند و الّا در صورت عدم تقیید روایت ممکن است گفته شود هر فرد کافری که دارای فرزند دختر باشد اهل بهشت خواهد بود یا اگر فرد مؤمنی دختران بی‌قید و بی‌دینی را تربیت کرد نیز این فرد نیز اهل بهشت باشد.