پیش نویس:اعمال و دعای روز بیست و یکم ماه رمضان

سؤال

زمان ظهور امام زمان (عج) ومکان ان کجاست است؟

پس از وفات علی بن محمد سمری، چهارمین نائب خاص امام زمان(عج) دوره غیبت کبری آغاز شده و تاکنون ادامه دارد، ظهور و قیام امام(عج) در پایان این دوره و به فرمان خدا خواهد بود، پیشوایان معصوم، در روایات بسیار، تصریح فرموده‌اند که نمی‌توان وقت خاصی را برای ظهور تعیین نمود و فقط خدا به آن آگاه است. این امر ناگهانی و به فرمان خدا واقع خواهد شد و هر کس تعیین وقت کند دروغگوست.

ابو بصیر می‌گوید: «سَأَلْتُهُ عَنِ اَلْقَائِمِ عَلَيْهِ السَّلاَمُ فَقَالَ كَذَبَ اَلْوَقَّاتُونَ إِنَّا أَهْلُ بَيْتٍ لاَ نُوَقِّتُ ثُمَّ قَالَ أَبَى اَللَّهُ إِلاَّ أَنْ يُخْلِفَ وَقْتَ اَلْمُوَقِّتِينَ؛ از امام صادق(ع) درباره قائم (ع) سؤال كردم، فرمود:«وقت تعيين‌كنندگان دروغ مى‌گويند،ما اهل بيت وقتى را تعيين نمى‌كنيم،سپس فرمود: خداوند نمى‌خواهد مگر آنكه زمانى را كه تعيين‌كنندگان وقت معلوم مى‌كنند خلاف آن كند».

«اسحاق بن یعقوب» نامه‌ای توسط محمد بن عثمان عمری خدمت امام زمان(عج) فرستاد و سئوالاتی نمود و امام در فرازی از پاسخ، در مورد وقت ظهور فرمود: «وَ اَمَّا ظُهُورُ الْفَرَجِ فَاِنَّهُ اِلَی اللَّهِ تَعَالَی ذِکْرُهُ وَ کَذَبَ الْوَقَّاتُونَ؛ و اما ظهور فرج به فرمان خدای متعال وابسته است، و تعیین‌کنندگان وقت دروغگویند».

علامت‌های ظهور

منظور از تعیین وقت، تعیین دقیق وقت ظهور است، و این گونه تعیین وقت را پیشوایان معصوم (ع) به هیچ وجه جایز نشمرده‌اند و آن را از اسرار الهی دانسته‌اند، ولی علاماتی را ذکر فرموده‌اند که چون آن‌ها واقع شوند نزدیک بودن ظهور را نوید می‌دهند.

افزون بر ذکر نشانه‌های حتمی و غیر حتمی برای ظهور، زمان ظهور و وقت آن به شکل کلی وغیر معین (مانند: روز وسال ان) نیز در روایات ذکر شده‌است. که هرگز به معنای تعیین دقیق زمان ظهور که در روایات از آن نهی شده نمی‌باشد.

روایات مختلفی دربارهٔ زمان (قیام) حضرت مهدی (ع) به شکل کلی و غیر معین وجود دارد. در برخی، از نوروز به عنوان روز آغاز قیام یاد شده‌است. برخی احادیث دیگری روز عاشورا را و روز شنبه را آغاز قیام آن حضرت ذکر کرده‌است. و در تعداد دیگر روز جمعه، روز ظهور و آغاز قیام آن بزرگوار بیان شده‌است.

در همزمانی نوروز با عاشورا اشکالی به نظر نمی‌رسد؛ زیرا نوروز طبق سال شمسی و عاشورا بر اساس سال قمری محاسبه می‌شود و یکی شدن این دو روز امکان‌پذیر است. و نیز همزمانی این دو روز با جمعه یا شنبه نیز ممکن است، چه آن که ممکن است عاشورا و نوروز هر دو یا روز جمعه یا شنبه باشد. آنچه مشکل و متنافی به نظر می‌رسد، ذکر دو روز شنبه و جمعه از هفته به عنوان روز قیام، است. ولی می‌توان این دسته از روایات را نیز توجیه کرد و به نحوی میان آن جمع نمود؛ زیرا اگر سند این روایات صحیح باشد، در این صورت احادیثی که جمعه را روز ظهور حضرت، تعیین کرده‌است بر روز قیام و ظهور حمل می‌شود و روایاتی که شنبه را روز قیام می‌داند، بر روز استقرار و تثبیت نظام الهی مهدوی و نابودی مخالفان تفسیر می‌شود.

به هر حال ظهور امام زمان (ع) ابتداء به وسیله منادی آسمانی اعلام می‌گردد، آن حضرت در حالی که پشت به کعبه داده‌است، با دعوت به حق، ظهور خود را اعلام می‌دارد.

محل ظهور امام

از امام باقر (ع) نقل شده‌است که فرمود: «حضرت مهدی (ع) در مکه به هنگام نماز عشاء ظهور می‌کند، در حالی که پرچم و پیراهن و شمشیر پیامبر (ص) را همراه دارد و چون نماز عشا را خواند، فریاد برمی‌آورد: ای مردم! شما را به یاد خدا و به حضورتان در برابر خدا (در روز قیامت) متذکر می‌شوم، در حالی که حجّتش را (در دنیا) بر شما تمام کرده‌است و پیامبران را مبعوث نموده و قرآن را فرو فرستاده‌است. خداوند به شما فرمان می‌دهد که به او شرک نورزید و فرمانبر او و پیامبرانش باشید. آنچه را قرآن امر به احیای آن کرده‌است، احیاء و زنده کنید، و آنچه را که امر به نابودی آن کرده‌است، نابود سازید و یاوران راه هدایت باشید و بر تقوا و پرهیزکاری همکاری نمایید؛ زیرا دنیا، فنا و زوالش فرا رسیده و نفخه وداع سر داده‌است. من شما را به سوی خدا و رسولش و عمل به کتاب او و نابودی باطل و احیاء و زنده ساختن سیره پیامبر اعظم (ص) دعوت می‌کنم، آن گاه در میان سیصد و سیزده نفر از یارانش ظهور می‌کند».

یاران حضرت

بر اساس روایات زیادی، وقتی که حضرت امام زمان‌علیه السلام ظهور می‌کنند تعداد یاران خاص آن حضرت ۳۱۳ نفر به تعداد جنگجویان بدر خواهد بود چنان‌که آبان بن تغلب می‌گوید: در مکه در مسجدی خدمت امام صادق‌(ع) بودم و دستم در دست آن حضرت بود که فرمود: ای ابان! خداوند ۳۱۳ مرد را در این مسجد بیاورد… شمشیرهایی حمایل کرده‌اند که بر هر یک نام شخص و نام پدر و اوصاف و نسبش نوشته‌است، سپس دستور می‌دهد شخصی فریاد بزند: این مهدی است به حکم حضرت داود و سلیمان حکم می‌کند و گواه نمی‌خواهد و در وصف این افراد در روایت می‌فرماید:

«رِجالُ کَاَنَّ قُلُوبَهُم زُبُرُ الْحَدید لا یَشوبُها شَکٌّ فی ذات اللَّه، اَشَدُّ مِنَ الْحَجَر، لَوْ حَمَلُوا علی الْجِبال لاَزالُوها… رِجالٌ لا تَنامُون اللَّیلَ، لَهم دَوی فی صَلاتِهِم کَدَوی النَّحل، یَبیتُون قیاماً علی اَطْرافِهِم و…» «آنها مردانی هستند که دلهای شان همانند قطعه‌های آهن است، هرگز دچار شک و تردید نمی‌شوند و یقین به خداوند همه وجودشان را فراگرفته است، مردانی سخت‌تر از صخره‌ها، اگر به کوه‌ها روی آورند آنها را از جای برکنند… این شیرمردان شب‌ها بیدارند و زمزمه قرآن و نمازشان چون صدای زنبوران عسل می‌ماند و تا بامداد به عبادت خدای می‌پردازند،... آنان راهبانان شب و شیران روزند،... این مردان تنها از خدا می‌ترسند و فریاد لا اله الاّ اللَّه آنان بلند است و همواره در آرزوی شهادت و کشته شدن در راه خدایند و…».

برای مطالعهٔ بیشتر

۱ـ چشم‌اندازی به حکومت مهدی (عج)، نجم الدین طبسی.

۲ـ دادگستر جهان، آیت الله ابراهیم امینی.

۳ـ منتخب الاثر، آیت الله صافی گلپایگانی.