سؤال

راه‌های افزایش طول عمر و اعمالی که باعث کوتاهی عمر می‌شود، را بیان فرمایید؟

روایات اسلامی کارهایی را باعث طول عمر دانسته است؛ مانند: دعا کردن؛صله رحم؛ نیکی به دیگران؛ صدقه دادن؛ زیارت اهل بیت رفتن؛ مراعات مسایل بهداشتی؛ همسر شایسته داشتن.

روایات، انجام برخی از کارهای ناپسند را باعث کوتاه شدن عمر دانسته است؛ مانند: قرض گرفتن؛ بدهکار شدن؛ بی‌عفتی.

مطالعات دانشمندان نشان می‌دهد با مراعات برخی مسایل می‌توان بیشتر عمر کرد.

عمر طولانی در قرآن

در طول تاریخ افراد زندگی می‌کردند که دارای عمر طولانی بودند و حضرت نوح(ع) قبل از طوفان۹۵۰ سال مردم را به خداپرستی دعوات کرد: ﴿وَ لَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ فَلَبِثَ فِيهِمْ أَلْفَ سَنَه إِلَّا خَمْسِينَ عَامًا فَأَخَذَهُمُ الطُّوفَانُ وَ هُمْ ظَالِمُونَ؛ ما نوح را به سوی قومش فرستادیم و او را در میان آن ها هزارسال، مگر پنجاه سال درنگ کرد. اما سرانجام طوفان آن‌ها را فرو گرفت در حالی که ظالم بودند.(عنکبوت:۱۴)

عمر طولانی از نگاه احادیث

معصومين(ع) اهمیت زیادی به سلامتی جسم، روان و روح انسان‌ها داشتند و توصیه به انجام کارهایی داشتند که باعث افزایش عمر می‌شود و از کارهایی که باعث کوتاهی عمر می‌شود، نهی کرده‌اند:

  • دعا عمر انسان را طولانی می‌کند.[۱]
  • رسول خدا(ص): «صله رحم، سبب افزایش عمر می‌گردد.»[۲]
  • امام باقر(ع): «نیکی و خوبی به دیگران، عامل افزایش عمر است.»[۳]
  • امام صادق(ع): «دادن صدقه در روز، سبب افزایش روز و عمر انسان می‌شود.»[۴]
  • کسی که به زیارت امام حسين ـ(ع) ـ مشرف شود، رزق او زیاد و عمر او طولانی می‌گردد.[۵]
  • شستن دست قبل از طعام و بعد از طعام، سبب افزایش عمر می‌شود.[۶]
  • همسر شایسته.[۷]
  • قرض و بدهکاری، سبب کاهش عمر می شود.[۸]
  • بی عفتی باعث کوتاهی عمر می‌شود.[۹]

مقرارت و قوانین اسلام که در قالب تکالیف پنج گانه (حرام، واجب، مستحب، مکروه، مباح) نازل شده است، برای آرامش روان و روح و تعالی آن و هم چنین برای سلامتی جسم و افزایش طول عمر آن می باشد. برای مثال حضرت علی ـ(ع) ـ می فرماید: انجام کار معروف و خوب سبب زیادی عمر می‌گردد.[۱۰] قرآن در کنار عبادت الهی، اهمیت خاصی به بهداشت فردی و تغذیه داده است: ﴿فَلْيَنظُرِ الْإِنسَانُ إِلَى طَعَامِهِ‏؛ انسان به غذای خود نظاره کند.(عبس:۲۴)

عمر طولانی در نگاه دانشمندان

مطالعات دانشمندان نشان داده که عمر انسان حد معینی ندارد و با تغییر شرایط ممکن است دگرگون شود. دانشمندان توانستند عمر پاره‌ای از گیاهان یا موجودات زنده دیگر را به دوازده برابر عمر معمولی برسانند و اگر موفق شوند با همین معیار عمر انسان را افزایش دهند؛ ممکن است انسان نیز بتواند عمر طولانی داشته باشد.[۱۱]

عوامل مؤثر در افزایش عمر از نگاه دانشمندان

  • سحر خیزی و زود خوابیدن
  • ورزش مستمر دائمی.
  • شستشوی بدن و بهداشت پوست بعد از فعالیت روزانه.
  • بهداشت گوش، دهان و دندان، ناخن، مو.... .
  • استفاده از لباس پاکیزه، گشاد، سبک.
  • تغذیه سالم و منظم و اعتدال در خوردن غذا، خوب جویدن و آهسته خوردن، با نشاط و با اشتها خوردن
  • تنوع غذایی، لبنیات، سبزیجات و صیفی جات.
  • استفاده از نور آفتاب، هوای مناسب (خانه و محیط کار).
  • دوری از مواد الکلی (شراب) و دخانیات.
  • دوری از غم و غصه و فرار از عصبانیت.
  • نیکی و خوبی با دیگران.[۱۲]

منابع

  1. کلینی، محمد، الکافی، ، ج۴، ص۱۶۵.
  2. حميرى، عبد الله بن جعفر، قرب الإسناد، قم، موسسه آل البیت، چاپ اول، ۱۴۱۳ ق، ص۷۶. كلينى، محمد بن يعقوب، الكافي، تهران، دار الکتب الاسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ ق، ج۲، ص۱۵۲.
  3. كوفى اهوازى، حسين بن سعيد، الزهد، قم، المطبعه العلمیه، چاپ دوم، ۱۴۰۲ق، ص۳۳.
  4. ابن بابويه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشریف الرضی للنشر، چاپ دوم، ۱۴۰۶ ق، ص۱۴۴.
  5. حلّی، منتهی المطلب،، ج۲، ص۸۹۲.
  6. اصول کافی، ج۶، ص۳۸۰.
  7. طبرسی، مکارم الاخلاق، ، ص۲۱۲.
  8. وسائل الشیعه،، ج۵، ص۶۱.
  9. همان، ج۵، ص۵۴۳، وسائل الشیعه، ج۲۰، ص۳۰۹.
  10. غرر الحکم و درر الکلم، ، ص۳۸۶، ج۸۸۳۰.
  11. مکارم شیرازی، ناصر، تفسیر نمونه، ، ذیل آیه ی۲۵ سوره ی کهف.
  12. پاسکول، طول عمر طبیعی انسان، ترجمه: میر محمود دعوتی، تهران، انتشارات تابان، ۱۳۶۸ش.