کاربر:Rezapour/صفحه تمرین۲
حضرت معصومه را در محله باغ بابِلان قم دفن کردند.[۱] مرقد و حرم حضرت معصومه در طول تاریخ، تغییر و تحولات بسیاری داشت و در دوره‌های مختلف گسترش یافت.[۲]
در ابتدا بوریایی بر روی قبر گذاشتند[۳] در سال ۴۳۱ق مرقد را با خشتهای کاشی زیبا آراسته شد[۴] با این حال تا قبل از دوره صفوی، ضریح یا ایوان باشکوهی برای حرم وجود نداشت.[۵] در دوره صفویه، حرم گسترش داده شد و در دوره قاجار نیز گسترش حرم ادامه پیدا کرد. در دوره سلطنت ناصرالدین شاه صحن اتابک نیز ساخته شد.[۶] پس از انقلاب اسلامی ایران نیز حرم گسترش یافته و بخش‌هایی از جمله صحن امام خمینی بر حرم افزوده شد.
صحن‌ها
حرم حضرت معصومه صحن‌های مختلفی است:
- صحن عتیق که صحن کوچک، صحن قدیم و امروزه صحن امام هادی(ع) خوانده می‌شود، مربع شکل و دارای سه ایوان است.[۳]
- صحن اتابکی که صحن نو و امروزه صحن امام رضا(ع) خوانده می‌شود در دوره ناصرالدین شاه قاجار ساخته شد و میرزا علی اکبر خان اتابک نقش پررنگی در ساخت این صحن داشت.[۷] رواق آینه که در سال ۱۱۳۰ هجری قمری به دستور علی اکبر خان اتابک احداث شد، در این صحن قرار دارد.
در اطراف حرم شش رواق وجود دارد که بیشترشان دارای گنبدی کوچک‌تر از گنبد اصلی حرم‌اند. سه رواق ساختۀ صفویان، دو رواق ساختۀ قاجاریان و یک رواق مربوط به روزگار معاصرند.[۲]
ایوان طلا توسط سیده شاه بیگم صفوی ساخته شد.[۸]
و در دوره قاجاریه ساخته شد.
ضریح و گنبد
در سال ۴۳۱ق مرقد را با خشتهای کاشی زیبا آراسته شد[۴] در دوره‌های دیگر نیز تغییرات و تزئیناتی برای قبر در نظر گرفته شد.[۹] شاه تهماسب صفوی اطراف مرقد را ضریحی مزین به کاشی بنا نهاد. بعدا هم ضریحی از فولاد شفاف و مشبک در جلو آن نصب نمودند تا از حسن منظر بیشتری برخوردار باشد.[۱۰] در سال ۱۳۸۰ شمسی، ضریح حضرت معصومه مورد بازسازی کامل قرار گرفت.[۱۱]
اولین گنبد بر روی مرقد حضرت معصومه را به زنی زینب نام که برخی او را دختر امام جواد(ع) دانستند،[۵] نسبت داده‌اند.[۱۲] «امیر ابوالفضل عراقی» حاکم قم در دوره سلجوقیان، گنبد جدیدی بنا کردند.[۱۳] در سال ۹۲۵ق شاه بیگم دختر شاه اسماعیل صفوی گنبد سابق را خراب و بقعه و قبه فاطمیه و صحن و گلدسته‌هایی را بنیان نهاد.[۳] گنبد تغییر و تحولاتی داشت و آخرین مرتبه در دهه هشتاد شمسی مورد بازسازی قرار گرفت.[۱۴]
گلدسته
- دو گلدسته در ایوان آینه در صحن اتابکی که از بلندترین بناهای حرم است. ارتفاع آنها از سطح بام 28 متر و از سطح صحن 80/42 متر است.
- دو گلدسته در صحن بزرگ (صحن اتابکی)که روبروی ایوان آینه قرار دارند.
- دو گلدسته در ایوان طلا در صحن عتیق وجود دارد که پوشیده از کاشی گرهی به صورت مارپیچ است.[۱۵]
- ↑ کیانی، «مجموعه حرم حضرت معصومه(س)»، ص۶۴.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ سجادی، «آستانه حضرت معصومه»، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۲.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۲.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ندوشن، سیر تحول حرم حضرت معصومه(س)، ص۹۲.
- ↑ وزین افضل، «توسعه حرم حضرت معصومه و افزایش زائران قم در دوره ناصرالدین شاه، ص۶۵.
- ↑ «حرم حضرت معصومه»، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش.
- ↑ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۵.
- ↑ «مروری بر تاریخچه ضریح مطهر حضرت معصومه(س)»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۵ دی ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۴۰۱ش.
- ↑ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۶.
- ↑ «سیر تاریخی ضریح مطهر حضرت معصومه (س) از آغاز تاکنون»، ایسنا.
- ↑ سجادی، «آستانه حضرت معصومه»، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ بازدید: ۱۱دی ۱۴۰۱ش.
- ↑ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۶.
- ↑ فقیه میرزایی، حسین، «طرح باز سازی گنبد حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س)»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ «تاریخچه حرم حضرت معصومه (س)»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوه، تاریخ درج مطلب: ۲۴تیر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۱ش.