ارتباط حضرت فاطمه(س) با شب قدر

سؤال

چه رابطه ای بین حضرت زهرا ـ سلام الله علیها ـ و شب قدر وجود دارد؟

حضرت فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ ام الائمه و برترین زن جهان از اولین آن‌ها تا آخرین است. «سیده النساء العالمین من الاولین و الآخرین» در روایتی از امام صادق ـ(ع) ـ است که ایشان در مورد آیه اوّل سوره قدر فرمودند: «لیله» فاطمه است. علاوه بر این در تأویل آیه اول سوره دخان «لیله مبارکه» که عموم مفسران آن را شب قدر می‌دانند، فاطمه ـ سلام الله علیها ـ به عنوان «لیله مبارکه» ذکر شده است. به نظر می‌رسد با توجه به موارد ذکر شده و با توجه به این که فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ به عنوان ام الائمه (که همه خیرات از ناحیه آن‌ها و به فیض وجود آن‌ها بر بندگان نازل می‌شود) منشأ هر خیری است لذا «لیله» را «لیله القدر» فاطمه ـ سلام الله علیها ـ دانسته‌اند.

در تفسیر فرات کوفی حدیثی از امام صادق ـ(ع) ـ روایت شده است، که در این حدیث آمده است: ﴿انا انزلناه فی لیله القدر﴾ لیله «فاطمه» و القدر «الله» فمن عرف فاطمه حق معرفت‌ها فقد ادرک لیله القدر…»در آیه «ما قرآن را در شب قدر نازل کردیم» منظور از لیله (شب) فاطمه و منظور از قدر «الله» است. پس هر کس فاطمه ـ سلام الله علیها ـ را آن گونه که حق شناخت ایشان است بشناسد فیض لیله القدر را درک کرده است.

علاوه بر این علامه مجلسی می‌نویسد: در تاویل آیه «هم و الکتاب المبین انا انزلناه فی لیله المبارکه» وارد شده که کتاب مبین امیر المؤمنین ـ(ع) ـ و لیله المبارکه فاطمه ـ سلام الله علیها ـ می‌باشد.

این قبیل روایات در واقع تفسیر بطون قرآن و تأویل آیات قرآن است. علامه مجلسی نیز می‌نویسد: «اما تاویل حضرت صادق ـ(ع) ـ «لیله القدر» را به «فاطمه» این بطنی از بطون آیه است؛ و تشبیه حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ به لیله (شب) یا به خاطر ستر و عفاف فاطمه است یا به خاطر آن ظلم وجوری است که ایشان را فرا می‌گیرد و می‌پوشاند.»

علامه در جای دیگربا توجه به آیه ﴿هم و الکتاب المبین انا انزلناه فی لیله مبارکه﴾ می‌نویسد: «این تعبیر از فاطمه به لیله به اعتبار عفاف و مستوریت ایشان از خلایق از جهت صورت و رتبه (شأن و مقام) است. علاوه بر این خیر (خوبی، رحمت) از آن حضرت بدون واسطه صادر می‌شود.» سپس می‌نویسد: این بطن آیه است که ظاهر آیه نیز به آن دلالت دارد. زیرا نزول قرآن در شب قدر، هدایت خلق و ارشاد آن‌ها به شرایع دینی و ثبات آن‌ها بر حق تا انقضاء دنیا، جز با وجود امامی که تمامی حوائج مردم را می‌داند امکان‌پذیر نیست؛ و این امر به نصب حضرت امیر ـ(ع) ـ و قرار دادن ایشان به عنوان مخزن علم قرآن ـ هم از جهت لفظ و معنی و هم از جهت ظاهر و باطن، محقق شد. تا مصداق «کتاب مبین» شود و این امر هم چنین با ازدواج آن حضرت با سید النساء (فاطمه زهرا ـ سلام الله علیها ـ) محقق شد تا از آن دو وجود، ائمه اطهار تا روز قیامت دوام داشته باشد.»

نتیجه‌گیری: با توجه به روایاتی که عمدتاً از حضرت صادق ـ(ع) ـ نقل شده ایشان لیله یا لیله قدر را حضرت فاطمه ـ سلام الله علیها ـ ذکر کرده‌اند. بدون شک این روایات تأویل و بطنی از بطون قرآن می‌باشد که ائمه اطهار ـ سلام الله علیها ـ با علم بی پایان خویش به این تأویلات آگاه بودند. «و ما یعلم تأویله الا الله و الراسخون فی العلم» و این تأویل یا به خاطر ستر و عفاف و پوشش حضرت می‌باشد یا به این خاطر که آن حضرت به واسطه این که ام الائمه است (و هر چه فیض و برکت در عالم است به واسطه ایشان و ائمه اطهار است) در حقیقت ایشان ریشه و منشأ خیر و برکت هستند.

نکته دیگری نیز می‌توان دوباره افزود و آن این که، خداوند در قرآن از حضرت زهرا به کوثر تعبیر می‌کند کوثر یعنی خیر کثیر که دائماً در حال جاری شدن است، از این جهت که فرزندان حضرت زهرا در جهان هستی از جایگاه ویژه برخوردارند و خیر و برکات در دنیا با توجه به وجود آن‌ها در جریان است و مردم از آن بهره‌مند هستند شاید به خاطر آن حضرت را معادل لیله القدر دانسته‌اند. چون تمام برکات معنوی و مادی از ناحیه او متوجه بشریت است.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر

1. جلوه‌های رفتاری حضرت زهرا، نوشته؛ عذرا انصاری،
2. رنج‌های زهرا(س) سید جعفر مرتضی
3. فاطمه زهرا شادی دل مصطفی، رحمانی همدانی، ترجمه دکتر سپهری.

1. 1. == منابع ==
3. مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، مؤسسه الوفاء، ۱۴۰۴، ج۴۳، ص۲۶.
4. قدر / ۱.
5. کوفی، فرات بن ابراهیم بن فرات، تفسیر فرات کوفی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، (۱۴۱۶–۱۳۷۴)، چاپ دوم، ص۵۸۱.
6. مجلسی، محمد باقر، پیشین، ج۲۵، ص۹۹.
7. همان، ج۲۵، ص۹۹.
8. دخان / آیات ابتدایی.
9. علامه مجلسی، پیشین، ج۴۸، ص۹۰.
10. همان.

1. 1. {{تکمیل مقاله
2. | شناسه =
3. | تیترها =
4. | ویرایش =
5. | لینک‌دهی =
6. | ناوبری =
7. | نمایه =
8. | تغییر مسیر =
9. | بازبینی =
10. | تکمیل =
11. | اولویت =
12. | کیفیت =
13. }}