دلیل نامگذاری دختر پیامبر(ص) به فاطمه: تفاوت میان نسخه‌ها
Nazarzadeh (بحث | مشارکتها) جز (جایگزینی متن - ' | بازبینی =' به ' | ارزیابی کمی =') |
Meysamhasani (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{در دست ویرایش}} | |||
{{شروع متن}} | {{شروع متن}} | ||
{{سوال}}دلیل نامگذاری اسم «فاطمه» برای حضرت فاطمه(س) چیست؟ آیا قبل از حضرت فاطمه(س) افرادی با این نام وجود داشته‌اند؟ اگر وجود داشته‌اند چگونه ممکن است دلیل نامگذاری او و زنان پیش از وی متفاوت باشد؟{{پایان سوال}} | {{سوال}} | ||
دلیل نامگذاری اسم «فاطمه» برای حضرت فاطمه(س) چیست؟ آیا قبل از حضرت فاطمه(س) افرادی با این نام وجود داشته‌اند؟ اگر وجود داشته‌اند چگونه ممکن است دلیل نامگذاری او و زنان پیش از وی متفاوت باشد؟ | |||
{{پایان سوال}} | |||
{{درگاه|فاطمی|سنت}} | |||
123 | |||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
براساس روایات، نام فاطمه برای حضرت زهرا(س) انتخاب شد؛ زیرا او «بریده شده از آتش»<ref name=":0" /> و «جدا شده از بدی‌ها»<ref name=":1">ابن بابویه، محمد، آمالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.</ref> است. قبل از [[حضرت فاطمه(س)]] نیز افرادی با این نام وجود داشته‌اند. واژه فاطمه از «فطم» به معنای «بریده شده» و «جدا شده» است.<ref>فیومی، احمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم، دار الهجره، ۱۴۱۴ ق، ج۲، ص۴۷۷.</ref> | == اسم فاطمه == | ||
براساس روایات، نام فاطمه برای حضرت زهرا(س) انتخاب شد؛ زیرا او «بریده شده از آتش»<ref name=":0">ابن بابویه، محمد، علل الشرایع، قم، داوری، ۱۳۸۵ ش، ج۱، ص۱۷۹.</ref> و «جدا شده از بدی‌ها»<ref name=":1">ابن بابویه، محمد، آمالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.</ref> است. قبل از [[حضرت فاطمه(س)]] نیز افرادی با این نام وجود داشته‌اند. واژه فاطمه از «فطم» به معنای «بریده شده» و «جدا شده» است.<ref>فیومی، احمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم، دار الهجره، ۱۴۱۴ ق، ج۲، ص۴۷۷.</ref> | |||
دلیل نامگذاری | == دلیل نامگذاری == | ||
=== '''بریده شده از آتش''' === | |||
این دلیل، به دو دسته روایات تقسیم می شود: | |||
==== دسته اول روایات ==== | |||
این روایات از جدا شدن حضرت فاطمه(س) و ذریۀ ایشان سخن می گوید: | |||
[[شیخ طوسی]] می‌نویسد: رسول‌الله(ص) فرمودند: «سمّیت فاطمة، لأنّ اللّه فطمها و ذرّیتها من النار؛ [[حضرت فاطمه(س)|فاطمه(س)]]، فاطمه نامیده شد زیرا خداوند او و ذریه اش را از آتش جدا کرده است».<ref name=":09">{{یادکرد کتاب|عنوان=الأمالی|سال=1414|نام=محمد بن الحسن|نام خانوادگی=طوسی|ناشر=دارالثقافة|صفحه=570|مکان=قم}}</ref> | |||
{{ | [[شیخ صدوق]] روایتی از پیامبر(ص) می‌آورد که آن حضرت، علت این تفضل الهی به دخترشان را بیان میکنند: «إن فاطمة أحصنت فرجها فحرم الله ذریتها علی النار؛ [[حضرت فاطمه(س)|فاطمه(س)]] خود را از آلوده شدن حفظ کرد و خداوند ذرّیهٔ وی را به آتش حرام کرد.»<ref name=":08">{{یادکرد کتاب|عنوان=عیون أخبار الرضا(ع)|نام=محمد بن علی|نام خانوادگی=بن بابویه القمی|ناشر=منشورات مؤسسة الاعلمی|جلد=1|صفحه=68|مکان=بیروت}}</ref> | ||
== منابع == | ==== دسته دوم روایات ==== | ||
این روایات از جدا شدن حضرت فاطمه(س) و محبین ایشان سخن می گوید: | |||
حضرت محمد(ص) می فرمایند: «لأنها فطمت هي و شيعتها من النار؛ زيرا او و شيعيانش از آتش دوزخ بر حذر داشته شده‌اند».<ref name=":032">{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير جوامع الجامع|نام=محمّد بن علي |نام خانوادگی=ابن بابويه القمّي|ناشر=منشورات المكتبة الحيدرية|جلد=1|صفحه=178|مکان=نجف}}</ref> | |||
سند این روایت نیز به علت وجود افراد مجهول، ضعیف می باشد. | |||
قال علي عليه السلام : «إنما سميت فاطمة فاطمة لأن الله تعالى فطم من أحبها من النار؛ فاطمه را به خاطر اين فاطمه ناميده‌اند كه حقّ تعالى محبّ آن حضرت را از آتش جدا مى‌كند.»<ref name=":02">{{یادکرد کتاب|عنوان=مناقب آل أبي طالب|سال=1379|نام=محمد بن علی بن شهرآشوب|نام خانوادگی=السروی المازندرانی|ناشر=نشر علامه|جلد=3|صفحه=330|مکان=قم}}</ref> | |||
این سخن در کتاب مناقب ابن شهرآشوب به امیرالمومنین(ع) نسبت داده شده است ولکن در بسیاری از منابع متقدم،<ref name=":03">{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسير جوامع الجامع|نام=محمّد بن علي|نام خانوادگی=ابن بابويه القمّي|ناشر=منشورات المكتبة الحيدرية|جلد=1|صفحه=178|مکان=نجف}}</ref> به ابوهریره نسبت داده شده است و سخن معصومین(ع) نمی باشد. اما در هر صورت، در سلسله روات این حدیث، اشخاص ضعیف و مجهول وجود دارد و در نتیجه روایت ضعیف می باشد. | |||
=== '''بریده شده از بدی‌ها''' === | |||
در حدیثی علت نامگذاری، بریده بودن او از بدی‌ها دانسته شده است.<ref name=":1" /> | |||
=== '''اشتقاق از اسم فاطر''' === | |||
بر پایه حدیثی، خدا اسم فاطمه را از اسم [[فاطر]] (یکی از اسم‌های خودش) گرفته است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق، ج۴۳، ص۱۵.</ref> | |||
=== '''جدا شده از جهل و پلیدی''' === | |||
در روایتی از [[امام باقر(ع)]] دلیل نامگذاری حضرت فاطمه(س)، این دانسته شده که خدا او را از جهل و پلیدی جدا کرد.<ref>ابن بابویه، محمد، علل الشرایع، قم، داوری، ۱۳۸۵ ش، ج۱، ص۱۷۹.</ref>{{پایان پاسخ}} | |||
==منابع== | |||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
{{شاخه | {{شاخه | ||
| شاخه اصلی = تاریخ | |||
| شاخه فرعی۱ = زنان اسوه | |||
| شاخه فرعی۲ = حضرت فاطمه | |||
| شاخه فرعی۳ = | |||
}} | }} | ||
{{تکمیل مقاله | {{تکمیل مقاله | ||
| شناسه = شد | |||
| تیترها = - | |||
| ویرایش = شد | |||
| لینک‌دهی = شد | |||
| ناوبری = | |||
| نمایه = | |||
| تغییر مسیر = شد | |||
| ارجاعات = | |||
| بازبینی نویسنده = | |||
| ارزیابی کمی = شد | |||
| تکمیل = | |||
| اولویت = ج | |||
| کیفیت = ب | |||
}} | }} | ||
{{پایان متن}} | {{پایان متن}} | ||
نسخهٔ ۳۱ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۱۹:۲۳
 | این مقاله هماکنون در حال ویرایش است. |
دلیل نامگذاری اسم «فاطمه» برای حضرت فاطمه(س) چیست؟ آیا قبل از حضرت فاطمه(س) افرادی با این نام وجود داشته‌اند؟ اگر وجود داشته‌اند چگونه ممکن است دلیل نامگذاری او و زنان پیش از وی متفاوت باشد؟
123
اسم فاطمه
براساس روایات، نام فاطمه برای حضرت زهرا(س) انتخاب شد؛ زیرا او «بریده شده از آتش»[۱] و «جدا شده از بدی‌ها»[۲] است. قبل از حضرت فاطمه(س) نیز افرادی با این نام وجود داشته‌اند. واژه فاطمه از «فطم» به معنای «بریده شده» و «جدا شده» است.[۳]
دلیل نامگذاری
بریده شده از آتش
این دلیل، به دو دسته روایات تقسیم می شود:
دسته اول روایات
این روایات از جدا شدن حضرت فاطمه(س) و ذریۀ ایشان سخن می گوید:
شیخ طوسی می‌نویسد: رسول‌الله(ص) فرمودند: «سمّیت فاطمة، لأنّ اللّه فطمها و ذرّیتها من النار؛ فاطمه(س)، فاطمه نامیده شد زیرا خداوند او و ذریه اش را از آتش جدا کرده است».[۴]
شیخ صدوق روایتی از پیامبر(ص) می‌آورد که آن حضرت، علت این تفضل الهی به دخترشان را بیان میکنند: «إن فاطمة أحصنت فرجها فحرم الله ذریتها علی النار؛ فاطمه(س) خود را از آلوده شدن حفظ کرد و خداوند ذرّیهٔ وی را به آتش حرام کرد.»[۵]
دسته دوم روایات
این روایات از جدا شدن حضرت فاطمه(س) و محبین ایشان سخن می گوید:
حضرت محمد(ص) می فرمایند: «لأنها فطمت هي و شيعتها من النار؛ زيرا او و شيعيانش از آتش دوزخ بر حذر داشته شده‌اند».[۶]
سند این روایت نیز به علت وجود افراد مجهول، ضعیف می باشد.
قال علي عليه السلام : «إنما سميت فاطمة فاطمة لأن الله تعالى فطم من أحبها من النار؛ فاطمه را به خاطر اين فاطمه ناميده‌اند كه حقّ تعالى محبّ آن حضرت را از آتش جدا مى‌كند.»[۷]
این سخن در کتاب مناقب ابن شهرآشوب به امیرالمومنین(ع) نسبت داده شده است ولکن در بسیاری از منابع متقدم،[۸] به ابوهریره نسبت داده شده است و سخن معصومین(ع) نمی باشد. اما در هر صورت، در سلسله روات این حدیث، اشخاص ضعیف و مجهول وجود دارد و در نتیجه روایت ضعیف می باشد.
بریده شده از بدی‌ها
در حدیثی علت نامگذاری، بریده بودن او از بدی‌ها دانسته شده است.[۲]
اشتقاق از اسم فاطر
بر پایه حدیثی، خدا اسم فاطمه را از اسم فاطر (یکی از اسم‌های خودش) گرفته است.[۹]
جدا شده از جهل و پلیدی
در روایتی از امام باقر(ع) دلیل نامگذاری حضرت فاطمه(س)، این دانسته شده که خدا او را از جهل و پلیدی جدا کرد.[۱۰]
منابع
- ↑ ابن بابویه، محمد، علل الشرایع، قم، داوری، ۱۳۸۵ ش، ج۱، ص۱۷۹.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ ابن بابویه، محمد، آمالی، تهران، کتابچی، ۱۳۷۶ش، ص۵۹۲.
- ↑ فیومی، احمد، المصباح المنیر فی غریب الشرح الکبیر، قم، دار الهجره، ۱۴۱۴ ق، ج۲، ص۴۷۷.
- ↑ طوسی، محمد بن الحسن (۱۴۱۴). الأمالی. قم: دارالثقافة. ص. ۵۷۰.
- ↑ بن بابویه القمی، محمد بن علی. عیون أخبار الرضا(ع). ج. ۱. بیروت: منشورات مؤسسة الاعلمی. ص. ۶۸.
- ↑ ابن بابويه القمّي، محمّد بن علي. تفسير جوامع الجامع. ج. ۱. نجف: منشورات المكتبة الحيدرية. ص. ۱۷۸.
- ↑ السروی المازندرانی، محمد بن علی بن شهرآشوب (۱۳۷۹). مناقب آل أبي طالب. ج. ۳. قم: نشر علامه. ص. ۳۳۰.
- ↑ ابن بابويه القمّي، محمّد بن علي. تفسير جوامع الجامع. ج. ۱. نجف: منشورات المكتبة الحيدرية. ص. ۱۷۸.
- ↑ مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ ق، ج۴۳، ص۱۵.
- ↑ ابن بابویه، محمد، علل الشرایع، قم، داوری، ۱۳۸۵ ش، ج۱، ص۱۷۹.