کاربر:Rezapour/صفحه تمرین۲: تفاوت میان نسخه‌ها
(←صحن‌ها) |
(←صحن‌ها) |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:سیر تحول حرم حضرت معصومه.JPG|چپ|300px|سیر تحول حرم حضرت معصومه]]حضرت معصومه را در محله باغ بابِلان قم دفن کردند.<ref>کیانی، «مجموعه حرم حضرت معصومه(س)»، ص۶۴.</ref> مرقد و حرم حضرت معصومه در طول تاریخ، تغییر و تحولات بسیاری داشت و در دوره‌های مختلف گسترش یافت.<ref>سجادی، «[https://www.cgie.org.ir/fa/article/257471/%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87 آستانه حضرت معصومه]»، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.</ref> | [[پرونده:سیر تحول حرم حضرت معصومه.JPG|چپ|300px|سیر تحول حرم حضرت معصومه]]حضرت معصومه را در محله باغ بابِلان قم دفن کردند.<ref>کیانی، «مجموعه حرم حضرت معصومه(س)»، ص۶۴.</ref> مرقد و حرم حضرت معصومه در طول تاریخ، تغییر و تحولات بسیاری داشت و در دوره‌های مختلف گسترش یافت.<ref name=":3">سجادی، «[https://www.cgie.org.ir/fa/article/257471/%D8%A2%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87 آستانه حضرت معصومه]»، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.</ref> | ||
در ابتدا بوریایی بر روی قبر گذاشتند<ref name=":0" /> در سال ۴۳۱ق مرقد را با خشتهای کاشی زیبا آراسته شد<ref name=":2" /> با این حال تا قبل از دوره صفوی، ضریح یا ایوان باشکوهی برای حرم وجود نداشت.<ref name=":1">ندوشن، سیر تحول حرم حضرت معصومه(س)، ص۹۲.</ref> در دوره صفویه، حرم گسترش داده شد و در دوره قاجار نیز گسترش حرم ادامه پیدا کرد. در دوره سلطنت ناصرالدین شاه صحن اتابک نیز ساخته شد.<ref>وزین افضل، «توسعه حرم حضرت معصومه و افزایش زائران قم در دوره ناصرالدین شاه، ص۶۵.</ref> پس از انقلاب اسلامی ایران نیز حرم گسترش یافته و بخش‌هایی از جمله صحن امام خمینی بر حرم افزوده شد. | در ابتدا بوریایی بر روی قبر گذاشتند<ref name=":0" /> در سال ۴۳۱ق مرقد را با خشتهای کاشی زیبا آراسته شد<ref name=":2" /> با این حال تا قبل از دوره صفوی، ضریح یا ایوان باشکوهی برای حرم وجود نداشت.<ref name=":1">ندوشن، سیر تحول حرم حضرت معصومه(س)، ص۹۲.</ref> در دوره صفویه، حرم گسترش داده شد و در دوره قاجار نیز گسترش حرم ادامه پیدا کرد. در دوره سلطنت ناصرالدین شاه صحن اتابک نیز ساخته شد.<ref>وزین افضل، «توسعه حرم حضرت معصومه و افزایش زائران قم در دوره ناصرالدین شاه، ص۶۵.</ref> پس از انقلاب اسلامی ایران نیز حرم گسترش یافته و بخش‌هایی از جمله صحن امام خمینی بر حرم افزوده شد. | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
ایوان طلا توسط سیده شاه بیگم صفوی ساخته شد.<ref>«''آستانه'' ''مقدسه'' ''حضرت''''معصومه'' علیهاسلام»، ص۵۵.</ref> | ایوان طلا توسط سیده شاه بیگم صفوی ساخته شد.<ref>«''آستانه'' ''مقدسه'' ''حضرت''''معصومه'' علیهاسلام»، ص۵۵.</ref> | ||
در اطراف حرم شش رواق وجود دارد که بیشترشان دارای گنبدی کوچک‌تر از گنبد اصلی حرم‌اند. سه رواق ساختۀ صفویان، دو رواق ساختۀ قاجاریان و یک رواق مربوط به روزگار معاصرند.<ref name=":3" /> | |||
=== ضریح و گنبد === | === ضریح و گنبد === | ||
نسخهٔ ۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۰۹:۵۹
حضرت معصومه را در محله باغ بابِلان قم دفن کردند.[۱] مرقد و حرم حضرت معصومه در طول تاریخ، تغییر و تحولات بسیاری داشت و در دوره‌های مختلف گسترش یافت.[۲]
در ابتدا بوریایی بر روی قبر گذاشتند[۳] در سال ۴۳۱ق مرقد را با خشتهای کاشی زیبا آراسته شد[۴] با این حال تا قبل از دوره صفوی، ضریح یا ایوان باشکوهی برای حرم وجود نداشت.[۵] در دوره صفویه، حرم گسترش داده شد و در دوره قاجار نیز گسترش حرم ادامه پیدا کرد. در دوره سلطنت ناصرالدین شاه صحن اتابک نیز ساخته شد.[۶] پس از انقلاب اسلامی ایران نیز حرم گسترش یافته و بخش‌هایی از جمله صحن امام خمینی بر حرم افزوده شد.
صحن‌ها
صحن عتیق یا صحن کوچک که مربع شکل و دارای سه ایوان است.[۳]
ایوان طلا توسط سیده شاه بیگم صفوی ساخته شد.[۷]
در اطراف حرم شش رواق وجود دارد که بیشترشان دارای گنبدی کوچک‌تر از گنبد اصلی حرم‌اند. سه رواق ساختۀ صفویان، دو رواق ساختۀ قاجاریان و یک رواق مربوط به روزگار معاصرند.[۲]
ضریح و گنبد
در سال ۴۳۱ق مرقد را با خشتهای کاشی زیبا آراسته شد[۴] در دوره‌های دیگر نیز تغییرات و تزئیناتی برای قبر در نظر گرفته شد.[۸] شاه تهماسب صفوی اطراف مرقد را ضریحی مزین به کاشی بنا نهاد. بعدا هم ضریحی از فولاد شفاف و مشبک در جلو آن نصب نمودند تا از حسن منظر بیشتری برخوردار باشد.[۹] در سال ۱۳۸۰ شمسی، ضریح حضرت معصومه مورد بازسازی کامل قرار گرفت.[۱۰]
اولین گنبد بر روی مرقد حضرت معصومه را به زنی زینب نام که برخی او را دختر امام جواد(ع) دانستند،[۵] نسبت داده‌اند.[۱۱] «امیر ابوالفضل عراقی» حاکم قم در دوره سلجوقیان، گنبد جدیدی بنا کردند.[۱۲] در سال ۹۲۵ق شاه بیگم دختر شاه اسماعیل صفوی گنبد سابق را خراب و بقعه و قبه فاطمیه و صحن و گلدسته‌هایی را بنیان نهاد.[۳] گنبد تغییر و تحولاتی داشت و آخرین مرتبه در دهه هشتاد شمسی مورد بازسازی قرار گرفت.[۱۳]
گلدسته
- دو گلدسته در ایوان آینه در صحن اتابکی که از بلندترین بناهای حرم است. ارتفاع آنها از سطح بام 28 متر و از سطح صحن 80/42 متر است.
- دو گلدسته در صحن بزرگ (صحن اتابکی)که روبروی ایوان آینه قرار دارند.
- دو گلدسته در ایوان طلا در صحن عتیق وجود دارد که پوشیده از کاشی گرهی به صورت مارپیچ است.[۱۴]
- ↑ کیانی، «مجموعه حرم حضرت معصومه(س)»، ص۶۴.
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ سجادی، «آستانه حضرت معصومه»، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ ۳٫۰ ۳٫۱ ۳٫۲ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۲.
- ↑ ۴٫۰ ۴٫۱ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۲.
- ↑ ۵٫۰ ۵٫۱ ندوشن، سیر تحول حرم حضرت معصومه(س)، ص۹۲.
- ↑ وزین افضل، «توسعه حرم حضرت معصومه و افزایش زائران قم در دوره ناصرالدین شاه، ص۶۵.
- ↑ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۵.
- ↑ «مروری بر تاریخچه ضریح مطهر حضرت معصومه(س)»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۵ دی ۱۳۹۹ش، تاریخ بازدید: ۱۱ دی ۱۴۰۱ش.
- ↑ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۶.
- ↑ «سیر تاریخی ضریح مطهر حضرت معصومه (س) از آغاز تاکنون»، ایسنا.
- ↑ سجادی، «آستانه حضرت معصومه»، مرکز دایرة‌المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ بازدید: ۱۱دی ۱۴۰۱ش.
- ↑ «آستانه مقدسه حضرت‌معصومه علیهاسلام»، ص۵۶.
- ↑ فقیه میرزایی، حسین، «طرح باز سازی گنبد حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س)»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.
- ↑ «تاریخچه حرم حضرت معصومه (س)»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوه، تاریخ درج مطلب: ۲۴تیر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۱ش.