اولین کتاب رجالی شیعه: تفاوت میان نسخه‌ها

Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
از ویکی پاسخ
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳: خط ۳:


{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
'''اولین کتاب‌های رجالی شیعه''' در قرن اول و دوم هجری قمری، به دست ابی رافع، ابی مخنف و محمد حبیش نوشته شده‌اند؛ البته این کتاب‌ها از میان رفته‌اند. نخستین کتاب رجالی شیعه که امروزه در دسترس است، کتاب رجالی برقی است که در سال ۱۸۳ق نگاشته شده است.<ref name=":0" />
'''اولین کتاب‌های رجالی شیعه''' در قرن اول و دوم هجری قمری، به دست ابی رافع، ابی مخنف و محمد حبیش نوشته شده‌اند؛ البته این کتاب‌ها از میان رفته‌اند. نخستین کتاب رجالی شیعه که امروزه در دسترس است، کتاب رجال برقی است که در سال ۱۸۳ق، توسط محمد بن خالد برقی نگاشته شده است.<ref name=":0">طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.</ref>


سیر تدوین نخستین کتاب‌های رجالی شیعه چنین است:
سیر تدوین نخستین کتاب‌های رجالی شیعه چنین است:


* رجال ابن ابی رافع، عبیداللَّه قرن یکم: مؤلّف، کاتب امیرمؤمنان علی (علیه السلام) بوده است و در کتاب خود، فهرست اسامی شهدای جنگ‌های جمل، صفّین و نهروان را آورده است؛ محقّق آقا بزرگ تهرانی، وی را اوّلین مؤلّفِ در علم رجال به شمار آورده است. ایشان در الذریعه (ج۱۰، ص۸۳)، این کتاب را با عنوان رجال ابن أبی رافع و نیز با عنوان رجال عبیداللَّه بن أبی رافع (ج ۱۰، ص۱۳۰) و نیز با عنوان ذکر شده در الفهرست شیخ طوسی (ج ۴، ص۱۸۱، ش ۸۹۸) فهرست نموده است.
* '''رجال ابن ابی رافع''': این کتاب در قرن اول هجری قمری به دست عبیدالله بن ابی رافع، کاتب امام علی(ع)، نوشته شده است. در این کتاب، فهرست نام‌های شهدای جنگ جمل، صفین و نهروان را ذکر کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۰، ص۸۳ و ۱۳۰، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.</ref>
* رجال أبی مخنف لوط بن یحیی ازدی (متوفای ۱۵۱ ق): شرح حال این مؤلّف در رجال النجاشی (ص۳۲۰، ش ۸۷۵) آمده است؛ امّا نام کتاب رجالی وی در فهرست آثار این مؤلّف، نیامده است.
* '''رجال ابی مخنف لوط بن یحیی ازدی''' (متوفای ۱۵۱ ق): نجاشی، رجال‌نگار شیعه، شرح‌حال این نویسنده را در کتاب رجالی خود ذکر کرده است؛<ref>نجاشیَ، رجال النجاشی، ص۳۲۰، ش ۸۷۵، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.</ref> اگر چه نام کتاب رجالی او، در فهرست آثار این مؤلف نیامده است.<ref name=":0" />
* رجال محمد حبیش (متوفای ۱۵۸ ق): آقا بزرگ تهرانی در الذریعه (ج ۱۰، ص۱۴۷) این کتاب را با عنوان رجال محمّد فهرست نموده است.
* '''رجال محمد حبیش''' (متوفای ۱۵۸ ق):<ref name=":0" /> آقا بزرگ تهرانی این کتاب را با عنوان رجال محمد، فهرست کرده است.<ref>آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج ۱۰، ص۱۴۷، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.</ref>
* کتاب الرجال ابو عبد اللَّه محمّد بن خالد برقی (زنده در ۱۸۳ ق): ابن ندیم آورده است که این کتاب، مشتمل بر فهرست اسامی راویانِ از امیر مؤمنان علی (علیه السلام) است؛ آقا بزرگ تهرانی در الذریعه (ج ۱۰، ص۱۰۰، ش ۲۰۶)، این کتاب را با عنوان رجال البرقی الکبیر و نیز با عنوان کتاب مَن روی عن علی أمیر المؤمنین (ج ۲۲، ص۲۲۷، ش ۸۶۱۷) فهرست نموده است.<ref name=":0">طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.</ref>
* '''کتاب اَلرِّجالِ ابو عبداللَّه محمد بن خالد برقی''' (زنده در ۱۸۳ ق): به گفته ابن ندیم، این کتاب مشتمل بر فهرست نام‌های راویانی است که از امام علی(ع) روایت کرده‌اند.<ref name=":0" />


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==

نسخهٔ ‏۷ دسامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۳۴

سؤال
اولین کتاب رجالی شیعه در چه تاریخی و به دست چه کسی نوشته شده و عاقبت آن چه شده است؟


اولین کتاب‌های رجالی شیعه در قرن اول و دوم هجری قمری، به دست ابی رافع، ابی مخنف و محمد حبیش نوشته شده‌اند؛ البته این کتاب‌ها از میان رفته‌اند. نخستین کتاب رجالی شیعه که امروزه در دسترس است، کتاب رجال برقی است که در سال ۱۸۳ق، توسط محمد بن خالد برقی نگاشته شده است.[۱]

سیر تدوین نخستین کتاب‌های رجالی شیعه چنین است:

  • رجال ابن ابی رافع: این کتاب در قرن اول هجری قمری به دست عبیدالله بن ابی رافع، کاتب امام علی(ع)، نوشته شده است. در این کتاب، فهرست نام‌های شهدای جنگ جمل، صفین و نهروان را ذکر کرده است.[۲]
  • رجال ابی مخنف لوط بن یحیی ازدی (متوفای ۱۵۱ ق): نجاشی، رجال‌نگار شیعه، شرح‌حال این نویسنده را در کتاب رجالی خود ذکر کرده است؛[۳] اگر چه نام کتاب رجالی او، در فهرست آثار این مؤلف نیامده است.[۱]
  • رجال محمد حبیش (متوفای ۱۵۸ ق):[۱] آقا بزرگ تهرانی این کتاب را با عنوان رجال محمد، فهرست کرده است.[۴]
  • کتاب اَلرِّجالِ ابو عبداللَّه محمد بن خالد برقی (زنده در ۱۸۳ ق): به گفته ابن ندیم، این کتاب مشتمل بر فهرست نام‌های راویانی است که از امام علی(ع) روایت کرده‌اند.[۱]

جستارهای وابسته


منابع

  1. ۱٫۰ ۱٫۱ ۱٫۲ ۱٫۳ طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.
  2. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج۱۰، ص۸۳ و ۱۳۰، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.
  3. نجاشیَ، رجال النجاشی، ص۳۲۰، ش ۸۷۵، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.
  4. آقابزرگ تهرانی، الذریعه، ج ۱۰، ص۱۴۷، به نقل از طلاییان، رسول، مأخذشناسی رجال شیعه، قم، مؤسسه علمی فرهنگی دار الحدیث، ۱۳۸۱ش، ص۱۳.