پیدایش اختلاف در کیفیت وضو: تفاوت میان نسخه‌ها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
منبع احکام شرعی و فقهی در اسلام، قرآن و سنت رسول خدا به شمار می‌روند. هر مسئله‌ای باید با این دو منبع مطابقت داشته باشد. وضو از جمله طهارت‌های شرعی است که آداب و شرایط ویژه آن باید از این دو منبع گرفته شود. برای کیفیت وضو گرفتن در مذهب شیعه و اهل سنت دو دستور متعارف وجود دارد که باید ضمن بررسی آیه وضو، سیره نبوی و منشأ اختلاف در وضو آن را بررسی کرد. | |||
آیه وضو: {{قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ۚ|ترجمه=ای اهل ایمان! هنگامی که به [قصدِ] نماز برخیزید، صورت و دست هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان و روی پاهایتان را تا برآمدگی پشت پا مسح کنید|سوره=مائده|آیه=۶}}. | ==اختلاف در تفسیر آیه وضو== | ||
* '''آیه وضو''': {{قرآن|يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا قُمْتُمْ إِلَى الصَّلَاةِ فَاغْسِلُوا وُجُوهَكُمْ وَأَيْدِيَكُمْ إِلَى الْمَرَافِقِ وَامْسَحُوا بِرُءُوسِكُمْ وَأَرْجُلَكُمْ إِلَى الْكَعْبَيْنِ ۚ|ترجمه=ای اهل ایمان! هنگامی که به [قصدِ] نماز برخیزید، صورت و دست هایتان را تا آرنج بشویید و بخشی از سرتان و روی پاهایتان را تا برآمدگی پشت پا مسح کنید|سوره=مائده|آیه=۶}}. | |||
از نظر شیعه وضو چهار جزء دارد شستن صورت، شستن دست‌ها، مسح سر، مسح پاها | ===نظر شیعیان=== | ||
از نظر شیعه وضو چهار جزء دارد شستن صورت، شستن دست‌ها، مسح سر، مسح پاها (شرایط واجب دیگر مانند نیت، ترتیب و موالات را نیز در عمل لحاظ می‌شوند). | |||
اهل سنت از چهار گروه عمده تشکیل می‌شوند، | ===نظر اهل سنت=== | ||
اهل سنت از چهار گروه عمده تشکیل می‌شوند، حنفی، حنبلی، شافعی، مالکی: | |||
* کیفیت وضو در حنفیان مانند شیعه است با این اختلاف که در پاها به جای مسح معتقد به شستن آنها هستند. | |||
* حنبلی‌ها معتقدند واجبات وضو شش تاست ۴ موردی که قرآن ذکر کرده به علاوه ترتیب و موالات. | |||
* شافعی‌ها نیت و ترتیب مذکور در قرآن را به چهار جزء وضو که در قرآن آمده اضافه کرده و معتقد به ۶ واجب هستند. | |||
* مالکی‌ها نیز علاوه بر ۴ مورد مذکور در قرآن، نیت، موالات و دلک الاعضاء (کشیدن دست بر اعضاء) را جزء اجزاء واجب وضو می‌دانند.<ref>الفقه المقارن، قم، المنظمه العالمیه للحوزات و المدارس الاسلامیه، ۱۳۷۹ش، صص ۴۱–۱۱؛ مغنیه، محمد جواد، فقه تطبیقی، پور جوادی، کاظم، صص ۴۲–۳۸. طباطبایی، سید محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه موسوی زنجانی، جامعه مدرسین، قم، ج۵، ص۳۶۰.</ref> | |||
===موارد اختلاف وضو در شیعه و اهل سنت=== | |||
گرچه در تعداد اجزاء واجب وضو اختلاف است امّا در عمل همه آنها، تمام موارد بالا را عمل می‌کنند. برخی به عنوان جزء و برخی به عنوان شرط. تنها اختلاف مهم و اساسی در وضوی شیعه و سنّی در پاهاست شیعه معتقد به مسح پاها و سنی معتقد به شستن آن در وضوست و هر دو به آیه قرآن استناد می‌کنند. شیعه معتقد است ارجلکم منصوب است و به محل برؤوسکم در (و امسحوا برؤوسکم) است ولی اهل سنت معتقدند (و امسحوا برؤوسکم) مانند جمله معترضه‌ای است که میان ارجلکم و ایدیکم فاصله انداخته بنابراین شیعه معتقد است دو شستن داریم (فاغسلوا وجوهکم و ایدیکم) و دو مسح (و امسحوا برؤوسکم و ارجلکم) ولی اهل سنت معتقد به سه شستن و یک مسح هستند. | |||
این نظر شیعه در روایات زیادی نیز وارد شده مثلاً امام رضا(ع) فرمود: جبرئیل بر رسول خدا(ص) نازل شد و دو شستن و دو مسح را به او ابلاغ نمود.<ref>شیخ حر عاملی، وسایل الشیعه، دار الاحیاء التراث العربی، بیروت، باب ۲۵، ج۱، ح ۱۲.</ref> در روایت دیگری از امام صادق(ع) آمده: جلو سر و جلو دو پای خود را مسح کنید و اول پای راست را مسح کنید.<ref>همان.</ref> ابن عباس هم نقل کرده که رسول خدا(ص) وضو گرفت در حالی که هر دو پای خود را مسح کشید.<ref>همان.</ref> | |||
==کیفیت وضو | ==آغاز اختلاف در کیفیت وضو بین مسلمانان== | ||
===اختلافی نبودن کیفیت وضو در زمان پیامبر=== | ===اختلافی نبودن کیفیت وضو در زمان پیامبر=== | ||
مسلمانان در زمان پیامبر به یک گونه وضو می‌گرفتند. هیچ اختلافی در نحوه وضو گرفتن بین مسلمانان در زمان پیامبر گزارش نشده است. اگر هم اختلافی پدید آمده باشد با حضور پیامبر حل شده است، به ویژه این که مسلمانان مخصوصاً صحابه در عمل به سنت پیامبر کوشا بودند و از هم سبقت می‌گرفتند. آنها توجه داشتند که پیامبر با کدام پا وارد مسجد می‌شد یا در چه روزی و چه ساعتی ناخن‌ها را کوتاه می‌کند چه رسد به نحوه وضو گرفتن که اهمیت بیشتری دارد.<ref>سیستانی، سید علی، وضوء النبی، دار المؤرخ العربی، بیروت، ص۳۲، دانشمند، مهدی، افسانه خلافت، خادم الرضا، قم، ۱۳۸۱، ص. ۱۸.</ref> | مسلمانان در زمان پیامبر به یک گونه وضو می‌گرفتند. هیچ اختلافی در نحوه وضو گرفتن بین مسلمانان در زمان پیامبر گزارش نشده است. اگر هم اختلافی پدید آمده باشد با حضور پیامبر حل شده است، به ویژه این که مسلمانان مخصوصاً صحابه در عمل به سنت پیامبر کوشا بودند و از هم سبقت می‌گرفتند. آنها توجه داشتند که پیامبر با کدام پا وارد مسجد می‌شد یا در چه روزی و چه ساعتی ناخن‌ها را کوتاه می‌کند چه رسد به نحوه وضو گرفتن که اهمیت بیشتری دارد.<ref>سیستانی، سید علی، وضوء النبی، دار المؤرخ العربی، بیروت، ص۳۲، دانشمند، مهدی، افسانه خلافت، خادم الرضا، قم، ۱۳۸۱، ص. ۱۸.</ref> | ||