سیر تاریخی حرم پیامبر(ص) و ائمه(ع): تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۴۷: خط ۴۷:
== حرم امام کاظم(ع) و امام جواد(ع) ==
== حرم امام کاظم(ع) و امام جواد(ع) ==
[[پرونده:تصویری قدیمی از حرم کاظمین(ع).jpg|بندانگشتی|تصویری قدیمی از حرم کاظمین(ع)]]
[[پرونده:تصویری قدیمی از حرم کاظمین(ع).jpg|بندانگشتی|تصویری قدیمی از حرم کاظمین(ع)]]
در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ هجری قمری امام موسی الکاظم(ع) به شهادت رسید و پیکر پاکش به مقابر قریش در حاشیه بغداد حمل و در آنجا دفن گردید. در آخر ذی القعده سال ۲۲۰ امام جواد(ع) نیز به شهادت رسید و در کنار تربت جدّش موسی بن جعفر(ع) دفن گردید. بعد از دفن امام جواد(ع) به مرور زمان بنایی بر قبر شریف آن دو امام ساخته شد و از اطراف به زیارت آن می‌رفتند به گونه ای که تا سال ۲۸۶ حرم کاظمین بنایی مخصوص داشته است. در کتب تاریخی مربوط به دوران قبل از آل بویه عبارت «تربت ابن ابراهیم موسی» به چشم می‌خورد و از این عبارت چنین استفاده می‌شود که در آنجا گنبدی بوده که شامل هر دو قبر شریف بوده است، چون تربت بر قبری گفته می‌شود که گنبد داشته باشد. در سال ۳۳۴ مغز الدوله آل بویه بغداد را به تصرف خود درمی‌آورد و در سال ۳۳۶ دستور می‌دهد حرم کاظمین را تجدید بنا کنند. وی ساختمان تازه ای ساخت و ضریح و دو گنبد از چوب ساج روی آن دو قبر بنا کرد. در سال ۴۴۳ حرم کاظمین غارت و به آتش کشیده شد و ضریح و گنبدهای حرم در آتش سوخت. در سال ۴۴۴ بساسیری و ملک رحیم به کمک هم اقدام به بازسازی و تجدید بنای آن کردند. در سال ۴۹۰ مجد الملک ابوالفضل براوستانی قمی دستور تعمیر و باز سازی حرم را صادر کرد و دو گلدسته برای آن ساخته شد و همچنین گنبد حرم کاشی کاری و خاتم کاری گردید. در سال ۵۷۵ الناصر دین الله عبّاسی گلدسته‌های متعددی را برای حرم کاظمین ساخت. در سال ۶۲۳ مستنصر عبّاسی تالار حرم را توسعه داد. در محرم سال ۶۵۶ بغداد توسط مغول اشغال شد در اثر این اشغال حرم کاظمین در آتش سوخت. امیر قراتای به بغداد وارد شد و عماد الدین عمر بن محمّد قزوینی را به قائم مقامی انتخاب کرد، وی نیز شهاب الدین علی بن عبدالله را به سمت ریاست اوقاف تعیین نموده و دستور بازسازی مسجد جامع و حرم امام کاظم و امام جواد(ع) را به وی داد.
در ۲۵ رجب سال ۱۸۳ق امام کاظم(ع) به شهادت رسید و پیکرش در مقابر قریش، در حاشیه بغداد، دفن گردید. در آخر ذی‌القعده سال ۲۲۰ امام جواد(ع) نیز به شهادت رسید و در کنار تربت جدش دفن گردید.<ref>حموی، یاقوت بن عبدالله، معجم البلدان، بیروت، دار صادر، ۱۹۹۵م، ج۵، ص۱۶۳.</ref> بعد از دفن امام جواد(ع)، به مرور زمان بنایی بر قبر آن دو امام(ع) ساخته شد و مردم از اطراف به زیارت آن می‌رفتند به‌گونه‌ای که تا سال ۲۸۶ق حرم کاظمین بنایی مخصوص داشته است.<ref>آل یاسین، محمدحسن، تاریخ المشهد الکاظمی، الامانه العامه للعتبة الکاظمیة المقدسه، ۱۴۳۵ق، ص۲۴.</ref>


در سال ۷۶۹ سلطان اویس جلایری اقدام به تعمیر حرم نمود و دو گنبد و دو مناره ساخت. در سال ۹۱۴ شاه اسماعیل وارد بغداد شد و دوران ترکمن‌ها پایان یافت. شاه اسماعیل دستور تخریب ساختمان و بنای قبلی حرم و تجدید دوباره آن را صادر کرد. اسکلت امروزین حرم و روضه منوره و رواقها و دو گنبد و دو صندوق و گلدسته‌های امروزین حرم کاظمین از آثار دوران صفویه است.<ref>آل یاسین، شیخ محمّد، تاریخ حرم کاظمین، ترجمه اکبری، غلامرضا، مشهد، کنگره جهانی امام رضا، ۱۳۷۱، صص ۱۹–۶۳.</ref>
در سال ۳۳۴ق، غزالدوله آل‌بویه بغداد را به تصرف خود در آورد و در سال ۳۳۶ق دستور داد تا حرم کاظمین(ع) را تجدید بنا کنند. او ساختمان تازه‌ای برای حرم ساخت و ضریح و دو گنبد از چوب ساج روی آن دو قبر بنا کرد.<ref>ایزدی، حسین، «تاریخچه حرم کاظمین» مجموعه مقالات همایش سیره و زمانه حضرت امام موسی کاظم(ع)، قم، انجمن تاریخ‌پژوهان حوزه علمیه قم، ۱۳۹۲ش، ص۵۴۸.</ref>
 
در سال ۴۴۳ق، حرم کاظمین غارت و به آتش کشیده شد و ضریح و گنبدهای حرم در آتش سوخت. در سال ۴۴۴ق، ارسلان بساسیری اقدام به بازسازی و تجدید بنای آن کرد.<ref>آل‌یاسین، تاریخ المشهد الکاظمی، ص۲۹-۳۹.</ref> در سال ۴۹۰ق، مجدالملک ابوالفضل براوستانی قمی، وزیر برکیارق سلجوقی، دستور تعمیر و باز سازی حرم را صادر کرد و دو گلدسته برای آن ساخت و گنبد حرم کاشی‌کاری و خاتم‌کاری کرد.<ref>آل‌یاسین، تاریخ المشهد الکاظمی، ص۳۰.</ref> در سال ۵۷۵ق، ناصر عباسی گلدسته‌های متعددی برای حرم کاظمین ساخت.<ref>آل‌یاسین، تاریخ المشهد الکاظمی، ص۳۹.</ref>
 
در محرم سال ۶۵۶، بغداد توسط سپاه مغول اشغال شد و در اثر این اشغال حرم کاظمین در آتش سوخت.<ref>آل‌یاسین، تاریخ المشهد الکاظمی، ص۴۵.</ref> با تسلط سپاه مغول، امیر قراتای به بغداد وارد شد و عماد‌الدین عمر بن محمد قزوینی را به قائم مقامی انتخاب کرد و او دستور بازسازی مسجد جامع و حرم امام کاظم و امام جواد(ع) را صادر کرد.<ref>آل‌یاسین، تاریخ المشهد الکاظمی، ص۴۵-۴۶.</ref>
 
در سال ۷۶۹ق، سلطان اویس جلایری اقدام به تعمیر حرم نمود و دو گنبد و دو مناره برای آن ساخت.<ref>ایزدی، «تاریخچه حرم کاظمین» ص۵۵۱.</ref> در سال ۹۱۴ق، شاه اسماعیل دستور تخریب ساختمان قبلی حرم و تجدید دوباره آن را صادر کرد. ساختمان امروزی حرم شامل روضه، رواق‌ها، دو گنبد، دو صندوق و گلدسته‌ها از آثار دوران صفویه است.<ref>آل‌یاسین، تاریخ المشهد الکاظمی، ص۵۰-۵۳.</ref>


== حرم امام رضا(ع) ==
== حرم امام رضا(ع) ==