سید احمد خوانساری: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۰۵:

آیت‌ﷲ سید احمد خوانساری با مشی محتاطانه‌ای که برگزیده بود، در پاره‌ای موارد کوشید تا با انقلابیون همراهی کند. عمده همراهی‌های آیت‌ﷲ خوانساری با انقلابیون در سال‌های ۴۱ و ۴۲ بود. در این دو سال، شاه پهلوی با تصویب قوانینی، اعتراض روحانیت را برانگیخته بود و آیت‌الله خوانساری هم از معترضین بود. انتقادهای وی اما خالی از تندروی بود و می‌کوشید تا با همان مسلک محتاطانه خود، در مسیر اعتراض گام بردارد. پیش از این اما آیت‌ﷲ خوانساری با رویّه انقلابی‌گری میانه‌ای نداشت و بر اعمال انقلابیون نیز خُرده می‌گرفت.<ref>طباطبایی، سید هادی، «[https://mobahesat.ir/6812 منش سیاسی سید احمد خوانساری؛ همراهی‌های محدود با انقلابیون]»، سایت مباحثات، تاریخ درج مطلب:۲۳ اسفند ۱۳۹۳ش، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref> خوانساری اعتراض‌هایی را به نحوه عملکرد حاکمیت پهلوی داشت، اما با مشی انقلابی‌گری نیز موافتی نکرد.<ref>طباطبایی، سید هادی، «[https://mobahesat.ir/7281 مشی سیاسی سید احمد خوانساری؛ مرجعی میانه‌رو یا محافظه‌کار]»، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اردی بهشت ۱۳۹۴ش، تاریخ بازدید: ۲۱ شهریور ۱۴۰۲ش.</ref>

~~بسیاری از عالمان معاصر احتیاط بسیار و ورع~~ خوانساری ~~را ستوده~~ و ~~وی را در تهذیب نفس~~ و ~~فضائل اخلاقی چون ادب، تواضع~~ و ~~ساده زیستی دارای مرتبه ای بلند دانسته‌اند~~.<ref>~~کاظمی افشار، هاجر، «خوانساری احمد»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد~~ دائرة المعارف اسلامی، ~~۱۳۹۳ش، ج۱۶، ذیل مدخل~~.</ref>

== جایگاه علمی ==

استاد ستوده: آیت الله خوانساری جامع معقول و منقول بود. هم فقه می‌فرمود و هم فلسفه و کلام.<ref>«شخصیت آیت اللّه سیداحمد خوانساری در گفتگو با آیات و اساتید: سیدحسین شمس، مرتضوی لنگرودی، ابوطالب تجلیل، هادی معرفت، مرحوم ستوده»، فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان ۱۳۷۸ش، شماره۱۷ و ۱۸. ص۲۲۹.</ref>

~~== جایگاه علمی و اخلاقی ==~~

آیت الله خوانساری به سبب جایگاه علمی و اخلاقی ممتاز خود، شخصیتی مقبول و بانفوذ سیاسی و اجتماعی داشت. خوانساری را در انتقال دستاوردهای علمی حوزه نجف به حوزه‌های ایران دارای نقش مهمی دانسته‌اند. پس از درگذشت آیت‌الله بروجردی، برخی از علمای طراز اول خواستار آن شدند که خوانساری به نجف یا قم برود و مرجعیت عام شیعیان را بپذیرد، ولی خوانساری تهران را ترک نکرد؛ از این زمان به بعد، خوانساری یکی از مراجع تقلید شد و برخی از شیعیان پاکستان، عراق و نیز بسیاری از مردم ایران، وی را به عنوان مرجع تقلید خویش برگزیدند.<ref>کاظمی افشار، هاجر، «خوانساری احمد»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۶، ذیل مدخل.</ref>

گفته شده است بسیاری از بزرگان حوزه قم، نجف و کربلا پس از درگذشت آیت اللّه بروجردی وی را اعلم و دارای دقت نظر در مسائل فقهی می‌دانسته‌اند. ویژگی مهم فقه خوانساری، استقلال در رأی است که در بسیاری موارد به مخالفت او با دیدگاه مشهور انجامیده است. مثلا خوانساری در ادله نجاست اهل کتاب مناقشه کرده است. گستره ولایت فقها را مضیّق شمرده و حتی تصرفاتی مانند اجرای حدود و قصاص در عصر غیبت را برای آنان جایز ندانسته است. خوانساری قائل به جواز عمل کردن قاضی به علم خویش بوده و آن را یکی از راه‌های کشف حقیقت شمرده است. او در برخی ادله شرط مرد بودن قاضی مناقشه کرده است. به نظر او در شبهای مهتابی، فجر صادق دیرتر از شبهای دیگر تحقق می‌یابد. خوانساری در ادله حرمت بازیِ بدون رهن با آلات قمار مناقشه کرده و درنتیجه دلالت این ادله را بر حرمت شطرنج قابل خدشه دانسته، هرچند در مقام فتوا آن را جایز به‌شمار نیاورده است.<ref>کاظمی افشار، هاجر، «خوانساری احمد»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۶، ذیل مدخل.</ref>

~~== تیتر ==~~

مرحوم آقا سید احمد جامع معقول و منقول بود نه تنها در فقه و اصول و رجال و درایه که در فلسفه و کلام نیز کار کرده بود و به مبانی عقلی احاطه داشت. برخی از بزرگان، شوارق را نزد ایشان خوانده‌اند و کتاب عقاید الحقه که یک دوره اصول دین استدلالی است میزان احاطه ایشان به فلسفه و کلام را نشان می‌دهد. ص۲۳۲.

آیت الله معرفت: مرحوم آیت الله خوانساری از شخصیتهای برجسته علمی وفقهی بود که در عرصه تقوا و عمل کم‌نظیر بود. عظمت فقهی و قداست ایشان زبانزد عام و خاص بود آنچه در میان علمای قم پس از فوت آیت الله بروجردی مسلم بود اعملیت ایشان بود؛ لذا افرادی چون امام خمینی سعی داشتند مرجعیت ایشان را پس از آیت الله بروجردی مطرح نمایند اما ایشان نپذیرفت. ص۲۳۳.

~~استاد ستوده: آیت~~ الله خوانساری جامع ~~معقول~~ و ~~منقول بود~~. هم فقه ~~می‌فرمود~~ و ~~هم فلسفه~~ و ~~کلام~~.

آیة الله خوانساری از فقیهان برجسته ای بود که به زودی تحت تأثیر نظرات فقهی مشهور قرار نمی‌گرفت. استقلال رأی از ویژگیهای فقهی ایشان است که می‌تواند برای فضلای جوان حوزه مورد توجه قرار گیرد. شما جامع المدارک ملاحظه کنید نوعاً در برابر دیدگاه مشهور نظریه ای مستقل ارائه می‌دهد ولی از آنجا که جامع المدارک را کتاب فتوا نیست به‌طور قطع نظر نمی‌دهد و همانند شیخ انصاری فکر انسان را به جولان و تأمّل وامی‌دارد. ص۲۳۴.<ref>فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان ۱۳۷۸ش، شماره۱۷ و ۱۸.</ref>

== ویژگی‌های اخلاقی ==

برای آیت الله خوانساری ویژگی‌های اخلاقی برشمرده‌اند. از جمله:

خط ۱۳۰:

خط ۱۳۴:

صداقت، صفا، توحید، ادب و تواضع در رفتار ایشان متجلی بود.<ref>«شخصیت آیت اللّه سیداحمد خوانساری در گفتگو با آیات و اساتید: سیدحسین شمس، مرتضوی لنگرودی، ابوطالب تجلیل، هادی معرفت، مرحوم ستوده»، فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان ۱۳۷۸ش، شماره۱۷ و ۱۸. ص۲۲۹ تا ۲۳۱.</ref>

بسیاری از عالمان معاصر احتیاط بسیار و ورع خوانساری را ستوده و وی را در تهذیب نفس و فضائل اخلاقی چون ادب، تواضع و ساده زیستی دارای مرتبه ای بلند دانسته‌اند.<ref>کاظمی افشار، هاجر، «خوانساری احمد»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۶، ذیل مدخل.</ref>

{{جعبه نقل قول

| نقل قول = آیت الله عبدالکریم حائری: اجتهاد را به هر معنی که تفسیر کنیم آقا سید احمد خوانساری مجتهد است و عدالت را به هرگونه معنی کنیم ایشان عادل است.<ref>فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان ۱۳۷۸ش، شماره۱۷ و ۱۸. ص۲۳۱.</ref>

}}

}}[[پرونده:مرجع متقین.jpg|بندانگشتی| «مرجع متقین» اثری درباره سید احمد خوانساری|211x211پیکسل]]

مرحوم آقا سید احمد جامع معقول و منقول بود نه تنها در فقه و اصول و رجال و درایه که در فلسفه و کلام نیز کار کرده بود و به مبانی عقلی احاطه داشت. برخی از بزرگان، شوارق را نزد ایشان خوانده‌اند و کتاب عقاید الحقه که یک دوره اصول دین استدلالی است میزان احاطه ایشان به فلسفه و کلام را نشان می‌دهد. ص۲۳۲.

آیت الله معرفت: مرحوم آیت الله خوانساری از شخصیتهای برجسته علمی وفقهی بود که در عرصه تقوا و عمل کم‌نظیر بود. عظمت فقهی و قداست ایشان زبانزد عام و خاص بود آنچه در میان علمای قم پس از فوت آیت الله بروجردی مسلم بود اعملیت ایشان بود؛ لذا افرادی چون امام خمینی سعی داشتند مرجعیت ایشان را پس از آیت الله بروجردی مطرح نمایند اما ایشان نپذیرفت. ص۲۳۳.

آیة الله خوانساری از فقیهان برجسته ای بود که به زودی تحت تأثیر نظرات فقهی مشهور قرار نمی‌گرفت. استقلال رأی از ویژگیهای فقهی ایشان است که می‌تواند برای فضلای جوان حوزه مورد توجه قرار گیرد. شما جامع المدارک ملاحظه کنید نوعاً در برابر دیدگاه مشهور نظریه ای مستقل ارائه می‌دهد ولی از آنجا که جامع المدارک را کتاب فتوا نیست به‌طور قطع نظر نمی‌دهد و همانند شیخ انصاری فکر انسان را به جولان و تأمّل وامی‌دارد. ص۲۳۴.<ref>فقه اهل بیت علیهم السلام، مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی، بهار و تابستان ۱۳۷۸ش، شماره۱۷ و ۱۸.</ref>[[پرونده:مرجع متقین.jpg|بندانگشتی| «مرجع متقین» اثری درباره سید احمد خوانساری|211x211پیکسل]]

== مطالعه بیشتر ==