حضرت معصومه(س): تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹۳: خط ۹۳:
=== صحن‌ها و رواق‌ها ===
=== صحن‌ها و رواق‌ها ===
حرم حضرت معصومه(س) دارای صحن‌های مختلف است:  
حرم حضرت معصومه(س) دارای صحن‌های مختلف است:  
* صحن عتیق که صحن کوچک، صحن قدیم و امروزه صحن امام هادی(ع) خوانده می‌شود. این صحن مربع شکل و دارای سه ایوان است. ایوان طلا در این صحن قرار دارد.<ref>سجادی، صادق، «آستانهٔ حضرت معصومه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۰.</ref>
* صحن عتیق که صحن کوچک، صحن قدیم و امروزه صحن امام هادی(ع) خوانده می‌شود. این صحن مربع شکل و دارای سه ایوان است. ایوان طلا در این صحن قرار دارد.<ref>سجادی، «آستانهٔ حضرت معصومه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۰.</ref>
* صحن اتابکی که صحن نو و امروزه صحن امام رضا(ع) خوانده می‌شود. این صحن در دورهٔ ناصرالدین شاه قاجار توسط میرزا علی‌اصغر خان اتابک ساخته شد. رواق آینه که در سال ۱۱۳۰ هجری قمری به دستور علی‌اکبر خان اتابک احداث شد، در این صحن قرار دارد.<ref>سجادی، صادق، «آستانهٔ حضرت معصومه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۰-۳۶۱.</ref>
* صحن اتابکی که صحن نو و امروزه صحن امام رضا(ع) خوانده می‌شود. این صحن در دورهٔ ناصرالدین شاه قاجار توسط میرزا علی‌اصغر خان اتابک ساخته شد. رواق آینه که در سال ۱۱۳۰ هجری قمری به دستور علی‌اکبر خان اتابک احداث شد، در این صحن قرار دارد.<ref>سجادی، «آستانهٔ حضرت معصومه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۰-۳۶۱.</ref>
* صحن صاحب الزمان(ع) که حدود ۸۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و دارای چهار ورودی است. این صحن در کنار شبستان امام خمینی قرار دارد.<ref>«[https://reiseniran.de/fa/%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%82%D9%85/ حرم حضرت معصومه]» سایت سفر در ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۴۰۱، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش.</ref>
* صحن صاحب الزمان(ع) که حدود ۸۰۰۰ متر مربع وسعت دارد و دارای چهار ورودی است. این صحن در کنار شبستان امام خمینی قرار دارد.<ref>«[https://reiseniran.de/fa/%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%82%D9%85/ حرم حضرت معصومه]» سایت سفر در ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۴۰۱، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش.</ref>
* صحن جواد الائمه(ع)؛ این صحن که بیش از ۱۵۰۰۰ متر مربع وسعت دارد بر روی رودخانهٔ قم‌رود احداث شده است. این صحن با چهار ورودی اصلی و دو ورودی اضطراری در اواخر دههٔ ۸۰ احداث شد.<ref>«[https://reiseniran.de/fa/%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%82%D9%85/ حرم حضرت معصومه]» سایت سفر در ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۴۰۱، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش.</ref>
* صحن جواد الائمه(ع)؛ این صحن که بیش از ۱۵۰۰۰ متر مربع وسعت دارد بر روی رودخانهٔ قم‌رود احداث شده است. این صحن با چهار ورودی اصلی و دو ورودی اضطراری در اواخر دههٔ ۸۰ احداث شد.<ref>«[https://reiseniran.de/fa/%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%82%D9%85/ حرم حضرت معصومه]» سایت سفر در ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۴۰۱، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش.</ref>
*صحن پیامبر اعظم(ص)؛ ساخت این صحن از اواخر دهه ۸۰ آغاز شد.<ref>«[https://reiseniran.de/fa/%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%82%D9%85/ حرم حضرت معصومه]» سایت سفر در ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۴۰۱، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش.</ref>
*صحن پیامبر اعظم(ص)؛ ساخت این صحن از اواخر دهه ۸۰ آغاز شد.<ref>«[https://reiseniran.de/fa/%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%D9%82%D9%85/ حرم حضرت معصومه]» سایت سفر در ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۴۰۱، تاریخ بازدید: ۱۴ دی ۱۴۰۱ش.</ref>


در حرم حضرت معصومه(س) شش رواق وجود دارد که بیشترشان دارای گنبدی کوچک‌تر از گنبد اصلی حرم است. سه رواق ساختۀ [[صفویان]]، دو رواق ساختۀ [[قاجاریان]] و یک رواق مربوط به روزگار معاصر است.<ref>سجادی، صادق، «آستانهٔ حضرت معصومه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۰-۳۶۱.</ref>
در حرم حضرت معصومه(س) شش رواق وجود دارد که بیشترشان دارای گنبدی کوچک‌تر از گنبد اصلی حرم است. سه رواق ساختۀ [[صفویان]]، دو رواق ساختۀ [[قاجاریان]] و یک رواق مربوط به روزگار معاصر است.<ref>سجادی، «آستانهٔ حضرت معصومه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۰-۳۶۱.</ref>
[[پرونده:سیر تحول حرم حضرت معصومه.JPG|چپ|300px|سیر تحول حرم حضرت معصومه]]
[[پرونده:سیر تحول حرم حضرت معصومه.JPG|چپ|300px|سیر تحول حرم حضرت معصومه]]
=== ضریح ===
=== ضریح ===
خط ۱۰۶: خط ۱۰۶:
=== گنبد ===
=== گنبد ===


 
نخستین گنبدی که بر فراز قبر فاطمه معصومه(س) بنا شد ساختهٔ ابوالفضل عراقی ۴۵۷ق بود. در سال ۹۲۵ق شاه‌بیگم صفوی این گنبد را تخریب کرد و گنبدی دیگر ساخت که اکنون باقی است. این گنبد در ۱۵۱۸ق به فرمان فتحعلی‌ شاه با ۱۲۰۰۰ خشت طلا تزئین شد. ارتفاع این گنبد از سطح بام حرم ۱۶ متر و از سطح زمین ۳۲ متر است.<ref>سجادی، «آستانهٔ حضرت معصومه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۰.</ref> گنبد در دورهٔ جمهوری اسلامی در دههٔ هشتاد شمسی مورد بازسازی قرار گرفت.<ref>فقیه میرزایی، حسین، «[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4780/39392/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D8%A8%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87%22%D8%B3%22 طرح بازسازی گنبد حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س)]»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱ اردیبهشت ۱۳۸۲، تاریخ بازدید: ۱۳ دی ۱۴۰۱.</ref>[[پرونده:حرم قدیمی ۸.jpg|200px|چپ|وجود سنگ قبرها در صحن اتابکی]]
نخستین گنبدی که بر فراز تربت فاطمه بنا شد، ساختة ابوالفضل عراقی در 457ق/1064م بود. در 925ق/1519م شاه‌بیگم صفوی این گنبد را ویران کرد و گنبدی دیگر ساخت که اکنون باقی است. در 1518ق/1803م به فرمان فتحعلی‌شاه با 000‘12 خشت زرین گنبد را بیاراستند. ارتفاع گنبد از سطح بام 16 متر و از سطح زمین 32 متر است. پیرامون خارجی آن 6/35 و پیرامون داخلی آن 66/28 و قطرش 12 متر است.
 
گنبد تغییر و تحولاتی داشت و آخرین مرتبه در دهه هشتاد شمسی مورد بازسازی قرار گرفت.<ref>فقیه میرزایی، حسین، «[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/4180/4780/39392/%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D8%A8%D8%A7%D8%B2-%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%DA%AF%D9%86%D8%A8%D8%AF-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D9%85%D8%B7%D9%87%D8%B1-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B7%D9%85%D9%87-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87%22%D8%B3%22 طرح بازسازی گنبد حرم مطهر حضرت فاطمه معصومه(س)]»، پایگاه اطلاع رسانی حوزه.</ref>
[[پرونده:حرم قدیمی ۸.jpg|200px|چپ|وجود سنگ قبرها در صحن اتابکی]]
=== گلدسته ===
=== گلدسته ===
* دو گلدسته در ایوان آینه در صحن اتابکی که از بلندترین بناهای حرم است. ارتفاع آنها از سطح بام 28 متر و از سطح صحن 80/42 متر است.
در آستانهٔ حضرت معصومه(س) جمعاً شش گلدسته وجود دارد؛ قدیمی‌ترین گلدسته‌ها، در اوایل دورهٔ صفویه، توسط شاه‌بیگم بنا شد. در ۱۱۹۸ق این دو گلدسته توسط لطفعلی‌ خان زند تجدید بنا شد. در ۱۲۱۸ق فتحعلی‌شاه این گلدسته‌ها را طلاکاری کرد. این گلدسته‌ها در روزگار ناصرالدین‌ شاه، توسط حسین‌خان شاهسوند تجدید بنا شد و سطح آنها با کاشی آراسته شد. در سال ۱۲۹۹ق کامران‌ میرزای قاجار آنها را با خشت‌های زرین تزئین کرد. دو گلدستهٔ دیگر در ۱۳۰۳ق توسط علی‌اصغر خان اتابک در صحن جدید و دو طرف ایوان آینه بنا شد که به گلدسته‌های اتابکی مشهور است. دو گلدستهٔ دیگر، موسوم به گلدسته‌های کوتاه، بر فراز زاویه‌های بخش درونی صحن اتابکی قرار دارد. این گلدسته‌ها به شکل هشت‌ضلعی منظم ساخته شده‌اند.<ref>سجادی، «آستانهٔ حضرت معصومه»، دایرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱، ص۳۶۰.</ref>
* دو گلدسته در صحن بزرگ (صحن اتابکی)که  روبروی ایوان آینه قرار دارند.
* دو گلدسته در ایوان طلا در صحن عتیق وجود دارد که پوشیده از کاشی گرهی به صورت مارپیچ  است.<ref>«[https://hawzah.net/fa/Question/View/65088/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87-%D8%AD%D8%B1%D9%85-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%B5%D9%88%D9%85%D9%87-%22%D8%B3%22 تاریخچه حرم حضرت معصومه (س)]»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوه، تاریخ درج مطلب: ۲۴تیر ۱۳۹۷ش، تاریخ بازدید: ۱۰ دی ۱۴۰۱ش.</ref>


== نگارخانه عکس‌های قدیمی==
== نگارخانه==
<center><gallery widths="170" heights="150px" perrow="6" style="border: 5px solid #004225; box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -moz-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -webkit-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); border-radius: 0.5em; -moz-border-radius: 0.5em; -webkit-border-radius: 0.5em;">
<center><gallery widths="170" heights="150" perrow="6" style="border: 5px solid #004225; box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -moz-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); -webkit-box-shadow: 0.1em 0.1em 0.5em rgba(0،0،0،0.75); border-radius: 0.5em; -moz-border-radius: 0.5em; -webkit-border-radius: 0.5em;">
پرونده:حرم قدیمی ۱.jpg|نمای بیرونی حرم مطهر از سمت میدان آستانه (۱۲۳۸ش)
پرونده:حرم قدیمی ۱.jpg|نمای بیرونی حرم فاطمهٔ معصومه(س) از سمت میدان آستانه (۱۲۳۸ش).
پرونده:حرم قدیمی۳.jpg|صحن امام هادی(ع) (عتیق) و نقاره‌خانه (سال ۱۲۶۶ش)
پرونده:حرم قدیمی۳.jpg|صحن عتیق و نقاره‌خانه (سال ۱۲۶۶ش).
پرونده:حرم قدیمی ۴.jpg|نمای بیرونی حرم مطهر از سمت و دیوارهای بلند برای جلوگیری از ورود آب موقع سیل به داخل حرم (سال ۱۲۶۹ش)
پرونده:حرم قدیمی ۴.jpg|نمای بیرونی حرم فاطمهٔ معصومه(س) از سمت قم‌رود و دیوارهای بلند ساخته‌شده برای جلوگیری از ورود سیل به داخل حرم (سال ۱۲۶۹ش).
پرونده:حرم قدیمی ۵.jpg|ضریح مطهر حضرت معصومه (سال ۱۲۸۴ش)
پرونده:حرم قدیمی ۵.jpg|ضریح مرقد فاطمهٔ معصومه(س) (سال ۱۲۸۴ش).
پرونده:حرم قدیمی ۹.jpg|دورنمای حرم حضرت معصومه(س) (سال ۱۳۰۶ش)
پرونده:حرم قدیمی ۹.jpg|دورنمای حرم فاطمهٔ معصومه(س) (سال ۱۳۰۶ش).
پرونده:حرم قدیمی ۷.jpg|بخشی از صحن اتابکی و نمای بیرونی آن
پرونده:حرم قدیمی ۷.jpg|تصویری از بخشی از صحن اتابکی.
پرونده:حرم ۲.jpg|نمای بیرونی حرم مطهر از سمت میدان آستانه (۱۲۶۶ش)
پرونده:حرم ۲.jpg|نمای بیرونی حرم فاطمهٔ معصومه از سمت میدان آستانه (۱۲۶۶ش).
پرونده:قرآن‌خوانی در شبستان امام خمینی.jpg|قرآن‌خوانی در شبستان امام خمینی
پرونده:قرآن‌خوانی در شبستان امام خمینی.jpg|تلاوت جمعی قرآن در شبستان امام خمینی حرم فاطمهٔ معصومه(س).
پرونده:داخل حرم۶.JPG
پرونده:داخل حرم۶.JPG|تصویری از ضریح جدید مرقد فاطمهٔ معصومه(س).
پرونده:داخل حرم ۸.JPG
پرونده:داخل حرم ۸.JPG|آینه‌کاری‌های داخلی حرم فاطمهٔ معصومه(س).
پرونده:داخل حرم ۵.JPG
پرونده:داخل حرم ۵.JPG
پرونده:حرم ۳.jpg
پرونده:حرم ۳.jpg|نمایی از گنبد و گلدسته‌های صحن اتابکی حرم فاطمهٔ معصومه(س).
</gallery>
</gallery>
</center>
</center>