حدیث «دشمن‌ترین دشمنت، نفس توست»: تفاوت میان نسخه‌ها

این حدیث در کتاب «تَنبیهُ الخَواطِر و نُزهَةُ النَّواظِر» معروف به «مجموعه وَرّام» نقل شده است.<ref>ورام بن أبي فراس، مسعود، مجموعة ورّام، قم، چاپ اول، ۱۴۱۰ ق، ص۵۹.</ref> منظور از نفس را غریزه و جهتی که محل خشم و شهوت در انسان است.<ref name=":0" />

نفس تا زمانی که کمال نیابد دشمن است و انسان را گمراه می‌کند.<ref name=":1">علوی عاملی، احمد بن زین العابدین، الحاشیة علی أصول الکافی، قم، دار الحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۷ ق- ۱۳۸۵ش، ص۶۶.</ref> پیامبر اسلام به همین جهت، بالاترین جهاد را مبارزه با نفس دانسته است.<ref>ابن اشعث، محمد بن محمد، الجعفریات، تهران، مکتبه النینوی الحدیثه، چاپ اول، بی تا، ص۷۸.</ref> البته محققان معتقدند نفس انسان پس از رسیدن به کمال و فهم، منشأ صفات پسندیده می‌گردد.<ref name=":1" /> با در نظر گرفتن همین نکته، نفس را خصوصیتی خوانده‌اند که هم ریشه برای صفات پسندیده و هم ریشه صفات ناپسند است.<ref name=":0">مجلسی، محمد باقر، بحار الأنوار (جلد ۶۷ و ۶۸) ترجمه: موسوی همدانی، تهران، چاپ اول، ۱۳۶۴ش، ج۱، ص۳۵.</ref>  

'''مراد از دو پهلو''' درون انسان است که خداوند نفس را در آن قرار داده است که گاهی از آن به قلب هم تعبیر می‌شود.<ref>مازندرانی، محمد صالح بن احمد، شرح الکافی-الأصول و الروضة، تهران، المکتبه الاسلامیه، چاپ اول، ۱۳۸۲ ق، ج۱۱، ص۲۳.</ref> مؤمن بایستی با پرستش الهی و عمل به دستورات دین، خود را از وسوسه‌های درونی خود دور سازد. نفس سرکش در دشمنی با انسان و منحرف ساختن آن و در درون انسان جای دارد و [[قرآن]] از این نفس با [[نفس اماره در قرآن|نفس اماره]]<ref>سوره یوسف، آیه۵۳.</ref> و نفس وسوسه گر<ref>سوره ناس، آیه۵–۴.</ref> نام برده است.

کتاب مجموعه ورام یک کتاب اخلاقی و اعتقادی است که مؤلف [[سلسله حدیث|سلسله سند]] روایات را نیاورده است و از این نگاه روایات بدون سند می‌باشد و روایت مورد نظر در دیگر کتاب‌های روایی نیز با سلسله سند معتبر پیدا نشد. در عین حال با توجه به آیاتی که از نفس انسان و وسوسه‌های آن به صراحت سخن گفته است<ref>سوره یوسف، آیه۵۳. سوره ناس، آیه۵–۴.</ref>، می‌توان به این روایت استناد کرد.