نظریه اسلام منهای روحانیت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
نظریه اسلام منهای روحانیت چرا مطرح شد؟ | نظریه اسلام منهای روحانیت چرا مطرح شد؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
== خاستگاه == | == خاستگاه == | ||
این نظریه ریشه در فرهنگ و تفکر غربی و شکل‌گیری نهضت اصلاح دینی در قرن شانزدهم و به‌طور خاص اندیشه‌های مارتین لوتر (۱۴۸۳–۱۵۴۶م)، از متفکران جنبش دین‌پیرایی، دارد. لوتر با زیر سؤال بردن وساطت کشیش‌های مسیحی در فهم و ارایهٔ انجیل تلاش کرد تا زمینه را برای کنار نهادن دین از عرصهٔ اجتماع، که با رنسانس آغاز شده بود، فراهم کند.<ref>عالم، عبد الرحمن، تاریخ فلسفهٔ سیاسی غرب (عصر جدید و سدهٔ نوزدهم)، تهران، وزارت امور خارجه، ۱۳۷۷، ص ۸۰.</ref> | این نظریه ریشه در فرهنگ و تفکر غربی و شکل‌گیری نهضت اصلاح دینی در قرن شانزدهم و به‌طور خاص اندیشه‌های مارتین لوتر (۱۴۸۳–۱۵۴۶م)، از متفکران جنبش دین‌پیرایی، دارد. لوتر با زیر سؤال بردن وساطت کشیش‌های مسیحی در فهم و ارایهٔ انجیل تلاش کرد تا زمینه را برای کنار نهادن دین از عرصهٔ اجتماع، که با رنسانس آغاز شده بود، فراهم کند.<ref>عالم، عبد الرحمن، تاریخ فلسفهٔ سیاسی غرب (عصر جدید و سدهٔ نوزدهم)، تهران، وزارت امور خارجه، ۱۳۷۷، ص ۸۰.</ref> | ||
| خط ۱۱: | خط ۹: | ||
معتقدان پروتستانتیسم بر این باورند که مرجعیت دینی تنها از آن کتاب مقدس است. آنان حجیتی برای مقام پاپی، شوراهای کلیسایی،آراء آبای کلیسا و قدّیسان قائل نیستند. این نظر خلاف نظرات جاری در کلیسای کاتولیک است که خود را یگانه مرجع و مبین کتاب مقدس می‌شمارد و آموزه‌ها و سنت‌های دیرپا را دارای وثاقت و حجیت تلقی می‌کند. از دیدگاه پروتستان‌ها هر مسیحی می‌تواند پیام کتاب مقدس را به وجدان شخصی خود دریابد. در دوره‌های بعد بسیاری از پروتستان‌ها برنقش عقل، تجربه دینی و برداشت‌های شخصی در تفسیر متن مقدس به گونه‌ای افراطی تأکید کردند.<ref>بیات، عبدالرسول و جمعی از نویسندگان، فرهنگ واژه‌ها (درآمدی برمکاتب و اندیشه‌های معاصر)، قم، مؤسسهٔ اندیشه و فرهنگ دینی، ۱۳۸۱، ص ۹۷.</ref> | معتقدان پروتستانتیسم بر این باورند که مرجعیت دینی تنها از آن کتاب مقدس است. آنان حجیتی برای مقام پاپی، شوراهای کلیسایی،آراء آبای کلیسا و قدّیسان قائل نیستند. این نظر خلاف نظرات جاری در کلیسای کاتولیک است که خود را یگانه مرجع و مبین کتاب مقدس می‌شمارد و آموزه‌ها و سنت‌های دیرپا را دارای وثاقت و حجیت تلقی می‌کند. از دیدگاه پروتستان‌ها هر مسیحی می‌تواند پیام کتاب مقدس را به وجدان شخصی خود دریابد. در دوره‌های بعد بسیاری از پروتستان‌ها برنقش عقل، تجربه دینی و برداشت‌های شخصی در تفسیر متن مقدس به گونه‌ای افراطی تأکید کردند.<ref>بیات، عبدالرسول و جمعی از نویسندگان، فرهنگ واژه‌ها (درآمدی برمکاتب و اندیشه‌های معاصر)، قم، مؤسسهٔ اندیشه و فرهنگ دینی، ۱۳۸۱، ص ۹۷.</ref> | ||
== ورود این نظریه به ایران == | == بستر ورود این نظریه به ایران == | ||
ورود این نظریهٔ به ایران در دوران معاصر ناشی از پیدایش روند بازگشت دین به عرصهٔ اجتماع و سیاست پس از وقفه‌ای در دورهٔ پهلوی اول (۱۳۰۴-۱۳۲۰ش) بود. با سقوط رضاشاه، نیروی ذخیره‌شده در اجتماع در ساحت‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، مذهبی، فرهنگی و سبک زندگی آزاد شد. حکومت پهلوی دوم (۱۳۲۰-۱۳۵۷ش) با این فضای جدید مجبور به همراهی بود و در ساحت مذهبی هم آزادی‌های مذهبی اعمال شد.<ref>خسروپناه، محمدحسین، خداپرستان سوسیالیست (از محفل‌ها تا جمعیت آزادی مردم ایران ۱۳۲۳-۱۳۳۲ش)، تهران، نشر کتاب پیام امروز، ۱۴۰۰ش، ص ۱۸-۲۹.</ref> | ورود این نظریهٔ به ایران در دوران معاصر ناشی از پیدایش روند بازگشت دین به عرصهٔ اجتماع و سیاست پس از وقفه‌ای در دورهٔ پهلوی اول (۱۳۰۴-۱۳۲۰ش) بود. با سقوط رضاشاه، نیروی ذخیره‌شده در اجتماع در ساحت‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، مذهبی، فرهنگی و سبک زندگی آزاد شد. حکومت پهلوی دوم (۱۳۲۰-۱۳۵۷ش) با این فضای جدید مجبور به همراهی بود و در ساحت مذهبی هم آزادی‌های مذهبی اعمال شد.<ref>خسروپناه، محمدحسین، خداپرستان سوسیالیست (از محفل‌ها تا جمعیت آزادی مردم ایران ۱۳۲۳-۱۳۳۲ش)، تهران، نشر کتاب پیام امروز، ۱۴۰۰ش، ص ۱۸-۲۹.</ref> | ||