تعداد پیامبران: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
(ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi }}
{{در دست ویرایش|کاربر=A.ahmadi}}
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{سوال}}
{{سوال}}
خط ۵: خط ۵:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
برخی از پیامبران در زمانی به پیامبری برگزیده ‏شدند که کس دیگری جز او پیامبر نبود و گاهی هم در زمان واحدی، به چندین تن می‏رسیدند. از این رو، بر اساس مقتضیات زمانی، حضور چندین پیامبر در زمان و مکان واحد لازم می‏آمد.
برخی از پیامبران در زمانی به پیامبری برگزیده شدند که کس دیگری جز او پیامبر نبود و گاهی هم در زمان واحدی، به چندین تن می‌رسیدند. از این رو، بر اساس مقتضیات زمانی، حضور چندین پیامبر در زمان و مکان واحد لازم می‌آمد.


== روایات مختلف درباره شمار پیامبران ==
== روایات مختلف درباره شمار پیامبران ==
تاریخ ادیان شاهد ظهور پیامبران متعدّد در جوامع مختلفی بوده است که اصل آن یقینی و غیر قابل تردید است، اما تعداد پیامبران مورد اختلاف است؛ در روایات عدد هشت هزار،<ref>الأمالی، شیخ طوسی، دار الثقافه، قم، ۱۴۱۴ ق، چاپ اول، ص۳۹۷، حديث ۸۸۰.</ref> صد و چهل و چهار هزار،<ref>بحار الأنوار، محمد باقر مجلسي، ج۱۶، ص۳۵۲، حديث ۳۵.</ref> سيصد و بيست هزار<ref>الإختصاص، شیخ مفید، دار المفید، قم، ۱۴۱۳ ق، چاپ اول، ص۲۶۴؛ بحار الأنوار، ج۱۱، ص۶۰، حديث ۶۸.</ref>، و صد و بيست و چهار هزار<ref>معاني الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حديث ۱؛ الخصال، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۳۶۲، چاپ اول، ج‏۲، ص۵۲۴، حديث ۱۳.</ref> گزارش شده است كه مشهورترین این دست روایات، روایات عدد ۱۲۴۰۰۰ تن است؛ از جمله این روایات، روایت ابوذر از پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) است كه مي‏گويد: «قُلْتُ يَا رَسُولَ اللَّهِ كَمِ النَّبِيُّونَ؟ قَالَ: مِائَه أَلْفٍ وَ أَرْبَعَه وَ عِشْرُونَ أَلْفَ نَبِيٍّ. قُلْتُ:كَمِ الْمُرْسَلُونَ مِنْهُمْ؟ قَالَ: ثَلَاثُ مِائَه وَ ثَلَاثَه عَشَرَ جَمّاً غَفِيراً. قُلْتُ: مَنْ كَانَ أَوَّلَ الْأَنْبِيَاءِ؟ قَالَ: آدَمُ؛ گفتم ای رسول خدا (ص) شمار پیامبران چه تعداد است؟ حضرت فرمودند: یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر. عرض کردم: از آن ها چه تعداد رسول بودند؟ فرمودند: خیلی زیاد، سیصد و سیزده نفر. عرض کردم: نخستین پیامبر چه شخصی بود؟ فرمودند: آدم ((ع))».<ref>معاني الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حديث ۱؛ الخصال، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۳۶۲، چاپ اول، ج‏۲، ص۵۲۴، حديث ۱۳.</ref>
تاریخ ادیان شاهد ظهور پیامبران متعدّد در جوامع مختلفی بوده است که اصل آن یقینی و غیرقابل تردید است، اما تعداد پیامبران مورد اختلاف است؛ در روایات عدد هشت هزار،<ref>الأمالی، شیخ طوسی، دار الثقافه، قم، ۱۴۱۴ ق، چاپ اول، ص۳۹۷، حدیث ۸۸۰.</ref> صد و چهل و چهار هزار،<ref>بحار الأنوار، محمد باقر مجلسی، ج۱۶، ص۳۵۲، حدیث ۳۵.</ref> سیصد و بیست هزار،<ref>الإختصاص، شیخ مفید، دار المفید، قم، ۱۴۱۳ ق، چاپ اول، ص۲۶۴؛ بحار الأنوار، ج۱۱، ص۶۰، حدیث ۶۸.</ref> و صد و بیست و چهار هزار<ref>معانی الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسین، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حدیث ۱؛ الخصال، شیخ صدوق، جامعه مدرسین، قم، ۱۳۶۲، چاپ اول، ج‏۲، ص۵۲۴، حدیث ۱۳.</ref> گزارش شده است که مشهورترین این دست روایات، روایات عدد ۱۲۴۰۰۰ تن است؛ از جمله این روایات، روایت ابوذر از پیامبر اسلام (صلّی الله علیه و آله) است که می‌گوید: «قُلْتُ یَا رَسُولَ اللَّهِ کَمِ النَّبِیُّونَ؟ قَالَ: مِائَه أَلْفٍ وَ أَرْبَعَه وَ عِشْرُونَ أَلْفَ نَبِیٍّ. قُلْتُ:کَمِ الْمُرْسَلُونَ مِنْهُمْ؟ قَالَ: ثَلَاثُ مِائَه وَ ثَلَاثَه عَشَرَ جَمّاً غَفِیراً. قُلْتُ: مَنْ کَانَ أَوَّلَ الْأَنْبِیَاءِ؟ قَالَ: آدَمُ؛ گفتم ای رسول خدا(ص) شمار پیامبران چه تعداد است؟ حضرت فرمودند: یکصد و بیست و چهار هزار پیامبر. عرض کردم: از آن‌ها چه تعداد رسول بودند؟ فرمودند: خیلی زیاد، سیصد و سیزده نفر. عرض کردم: نخستین پیامبر چه شخصی بود؟ فرمودند: آدم ((ع))».<ref>معانی الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسین، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حدیث ۱؛ الخصال، شیخ صدوق، جامعه مدرسین، قم، ۱۳۶۲، چاپ اول، ج‏۲، ص۵۲۴، حدیث ۱۳.</ref>


== تطابق تعداد پیامبران با زمان بین آدم تا خاتم ==
== تطابق تعداد پیامبران با زمان بین آدم تا خاتم ==
حال ممکن است این سؤال مطرح شود که چگونه ممکن است این تعداد پیامبر از زمان حضرت آدم ((ع)) تا پیامبر خاتم (ص) در طی کمتر از شش هزار سال<ref>برخی ولادت پیامبر (صلّی الله علیه و آله) را ۶۱۶۳ سال بعد از هبوط حضرت آدم ((ع)) دانسته‏اند. ن.ک: دائره المعارف مشاهیر، تهرانی، محمد، میراث ماندگار، ۱۳۹۲، قم، چاپ اول، ص۶؛ دائره المعارف الشیعیه العامّه، أعلمی، محمدحسین، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۳ ق، چاپ دوم، ج۴، ص۲۸۸.</ref> مبعوث شده باشند؟!
حال ممکن است این سؤال مطرح شود که چگونه ممکن است این تعداد پیامبر از زمان حضرت آدم «ع» تا پیامبر خاتم(ص) در طی کمتر از شش هزار سال<ref>برخی ولادت پیامبر (صلّی الله علیه و آله) را ۶۱۶۳ سال بعد از هبوط حضرت آدم ((ع)) دانسته‌اند. ن. ک: دائره المعارف مشاهیر، تهرانی، محمد، میراث ماندگار، ۱۳۹۲، قم، چاپ اول، ص۶؛ دائره المعارف الشیعیه العامّه، أعلمی، محمدحسین، مؤسسه الأعلمی للمطبوعات، بیروت، ۱۴۱۳ ق، چاپ دوم، ج۴، ص۲۸۸.</ref> مبعوث شده باشند؟!


در پاسخ مي توان گفت:  
در پاسخ می‌توان گفت:


يك: هم زمان بودن انبيا:
یک: هم‌زمان بودن انبیا:


حضور انبیاء الهی در زمان‏های مختلف بر اساس مأموریت ایشان و بر اساس مقتضیات زمانی بود كه گاهی در زمان واحدی، به چندین تن می‏رسیدند؛<ref>راهنما شناسی، مصباح یزدی، محمدتقی، مؤسسه امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۸۸، چاپ ششم، ص۲۰.</ref> قرآن كريم مي‌فرمايد: «إِذْ أَرْسَلْنا إِلَيْهِمُ اثْنَيْنِ فَكَذَّبُوهُما فَعَزَّزْنا بِثالِثٍ فَقالُوا إِنَّا إِلَيْكُمْ مُرْسَلُون»<ref>یس/ ۱۳.</ref>‏؛ «آن زمان كه ما دو نفر از رسولان را به سوى ايشان گسيل داشتيم و آن دو را تكذيب كردند پس به وسيله رسول سومى آن دو رسول را تقويت كرديم و همگى گفتند كه ما فرستاده به سوى شماييم».
حضور انبیاء الهی در زمان‌های مختلف بر اساس مأموریت ایشان و بر اساس مقتضیات زمانی بود که گاهی در زمان واحدی، به چندین تن می‌رسیدند؛<ref>راهنماشناسی، مصباح یزدی، محمدتقی، مؤسسه امام خمینی (ره)، قم، ۱۳۸۸، چاپ ششم، ص۲۰.</ref> قرآن کریم می‌فرماید: «إِذْ أَرْسَلْنا إِلَیْهِمُ اثْنَیْنِ فَکَذَّبُوهُما فَعَزَّزْنا بِثالِثٍ فَقالُوا إِنَّا إِلَیْکُمْ مُرْسَلُون»<ref>یس/ ۱۳.</ref>‏؛ «آن زمان که ما دو نفر از رسولان را به سوی ایشان گسیل داشتیم و آن دو را تکذیب کردند پس به وسیله رسول سومی آن دو رسول را تقویت کردیم و همگی گفتند که ما فرستاده به سوی شماییم».


در روایتی چنین آمده است: «... أَنَّ بَنِي إِسْرَائِيلَ كَانُوا يَقْتُلُونَ مَا بَيْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَى طُلُوعِ الشَّمْسِ سَبْعِينَ نَبِيّاً ثُمَّ يَجْلِسُونَ فِي أَسْوَاقِهِمْ يَبِيعُونَ وَ يَشْتَرُونَ كَأَنْ لَمْ يَصْنَعُوا شَيْئاً»؛ «بنى اسرائيل از موقع طلوع فجر تا طلوع آفتاب تعداد هفتاد پیامبر را می‌کشتند و پس از اين جنايات مشغول خريد و فروش در بازارهای شان می‌شدند گويا، اصلاً مرتكب جنايتى نشده اند.»<ref>بحار الأنوار، ج‏۴۴، ص۳۶۵. ومضمون اين روايت در كتاب كافي ج‏۸، ص۱۱۷ آمده است.</ref>  
در روایتی چنین آمده است: «... أَنَّ بَنِی إِسْرَائِیلَ کَانُوا یَقْتُلُونَ مَا بَیْنَ طُلُوعِ الْفَجْرِ إِلَی طُلُوعِ الشَّمْسِ سَبْعِینَ نَبِیّاً ثُمَّ یَجْلِسُونَ فِی أَسْوَاقِهِمْ یَبِیعُونَ وَ یَشْتَرُونَ کَأَنْ لَمْ یَصْنَعُوا شَیْئاً»؛ «بنی اسرائیل از موقع طلوع فجر تا طلوع آفتاب تعداد هفتاد پیامبر را می‌کشتند و پس از این جنایات مشغول خرید و فروش در بازارهای شان می‌شدند گویا، اصلاً مرتکب جنایتی نشده‌اند.»<ref>بحار الأنوار، ج‏۴۴، ص۳۶۵. ومضمون این روایت در کتاب کافی ج‏۸، ص۱۱۷ آمده است.</ref>


از این روایت چنین استفاده می‌شود که زمان‏هایی بوده است که جمع زیادی از پیامبران در زمان واحدی، حضور داشته‏اند.
از این روایت چنین استفاده می‌شود که زمان‌هایی بوده است که جمع زیادی از پیامبران در زمان واحدی، حضور داشته‌اند.


دو: همزمانی پيامبران بخاطر پراكندگي جمعيت و نبود امكانات ارتباطي لازم: در یک زمان و مکان بودن چندین پیامبر اغلب، به دلیل کثرت جمعیت بود؛ لذا هر قبیله‏ای و یا تعدادی از افراد، مثلاً یک پیامبر داشتند و قبایل کنار هم در یک منطقه، که ده‌ها قبیله بود، دارای ده‌ها پیامبر بودند. از این رو قومی مثل بنی اسرائیل در زمان واحد، چندین پیامبر داشتند که هر کدام مربوط به قبیله‏ای و یا تعدادی از افراد بود، البته همه اين پيامبران يك شريعت داشتند.
دو: همزمانی پیامبران بخاطر پراکندگی جمعیت و نبود امکانات ارتباطی لازم: در یک زمان و مکان بودن چندین پیامبر اغلب، به دلیل کثرت جمعیت بود؛ لذا هر قبیله‌ای یا تعدادی از افراد، مثلاً یک پیامبر داشتند و قبایل کنار هم در یک منطقه، که ده‌ها قبیله بود، دارای ده‌ها پیامبر بودند. از این رو قومی مثل بنی اسرائیل در زمان واحد، چندین پیامبر داشتند که هر کدام مربوط به قبیله‌ای یا تعدادی از افراد بود، البته همه این پیامبران یک شریعت داشتند.


از این رو، پیامبری در زمان پیامبر دیگری وجود داشت و این عدد گاه به هفتاد نفر بلکه بیشتر می‏رسید و با از دنیا رفتن آنها چه به صورت طبیعی و چه بر اثر کشتن، خداوند متعال عده‏ای دیگر را مبعوث می‏کند.  
از این رو، پیامبری در زمان پیامبر دیگری وجود داشت و این عدد گاه به هفتاد نفر بلکه بیشتر می‌رسید و با از دنیا رفتن آنها چه به صورت طبیعی و چه بر اثر کشتن، خداوند متعال عده‌ای دیگر را مبعوث می‌کند.


== حدیث ۱۲۴ هزار پیامبر ==
== حدیث ۱۲۴ هزار پیامبر ==
بنا بر روایتی که از پیامبر نقل شده است تعداد پیامبران را ۱۲۴ هزار نفر دانسته اند.<ref name=":0">شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، ج۲، ص۴۸ و ج۴، ص۱۸۰.</ref> این روایت در این منابع ذکر شده است:
بنا بر روایتی که از پیامبر نقل شده است تعداد پیامبران را ۱۲۴ هزار نفر دانسته‌اند.<ref name=":0">شیخ صدوق، من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین، ج۲، ص۴۸ و ج۴، ص۱۸۰.</ref> این روایت در این منابع ذکر شده است:
* کتاب من لایحضره الفقیه، اثر شیخ صدوق، ج۲، ص۴۸، حدیث شماره ۵۴۰۷.<ref name=":0" />  
* کتاب من لایحضره الفقیه، اثر شیخ صدوق، ج۲، ص۴۸، حدیث شماره ۵۴۰۷.<ref name=":0"/>
* الامالی، شیخ صدوق، ص۲۳۶ (چاپ تهران اسلامیه).
* الامالی، شیخ صدوق، ص۲۳۶ (چاپ تهران اسلامیه).
* الاختصاص، شیخ مفید، ص۲۶۴ (چاپ جامعه مدرسین).
* الاختصاص، شیخ مفید، ص۲۶۴ (چاپ جامعه مدرسین).
خط ۳۶: خط ۳۶:
* بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۱۱، ص۳۰. نقل شده (چاپ دارالکتب بیروت).
* بحارالانوار، علامه مجلسی، ج۱۱، ص۳۰. نقل شده (چاپ دارالکتب بیروت).


===دلیل شهرت حدیث ۱۲۴ هزار پیامبر ===
=== دلیل شهرت حدیث ۱۲۴ هزار پیامبر ===
علت گزينش و انتخاب روایتی که در آن عدد ۱۲۴ هزار آمده بر ديگر روايات:
علت گزینش و انتخاب روایتی که در آن عدد ۱۲۴ هزار آمده بر دیگر روایات:


اين روايت در چهار منبع روايي یعنی "الخصال"<ref>الخصال، پيشين، ج‏۲، ص۶۴۱، حديث ۱۸.</ref> و "معانی الأخبار"<ref>معاني الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسين، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حديث ۱.</ref> شیخ صدوق، "بصائر الدّرجات" صفّار<ref>بصائر الدرجات في فضائل آل محمد صلى الله عليهم، صفار، محمد‏، مكتبه مرعشي نجفي‏، قم، ۱۴۰۴ ق، چاپ دوم، ج‏۱، ص۱۲۱، حديث ۱.</ref> و "کامل الزیارات"<ref>كامل الزيارات، ابن قولويه، جعفر، دار المرتضويه، نجف، ۱۳۵۶، چاپ اول، ص۱۸۰، حديث ۲.</ref> ابن قُولَوَیه، با سندهای مختلف، ذکر شده است.  
این روایت در چهار منبع روایی یعنی «الخصال»<ref>الخصال، پیشین، ج‏۲، ص۶۴۱، حدیث ۱۸.</ref> و «معانی الأخبار»<ref>معانی الأخبار، شیخ صدوق، جامعه مدرسین، قم، ۱۴۰۳ ق، چاپ اول، ص۳۳۳، حدیث ۱.</ref> شیخ صدوق، «بصائر الدّرجات» صفّار<ref>بصائر الدرجات فی فضائل آل محمد صلی الله علیهم، صفار، محمد‏، مکتبه مرعشی نجفی‏، قم، ۱۴۰۴ ق، چاپ دوم، ج‏۱، ص۱۲۱، حدیث ۱.</ref> و «کامل الزیارات»<ref>کامل الزیارات، ابن قولویه، جعفر، دار المرتضویه، نجف، ۱۳۵۶، چاپ اول، ص۱۸۰، حدیث ۲.</ref> ابن قُولَوَیه، با سندهای مختلف، ذکر شده است.


علاوه بر شيعه، علماي اهل سنت، روایتی از ابوذر نقل كرده که عدد مذکور را تأیید می کند.<ref>رك: الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، دار المعرفه، بیروت، ۱۴۲۸ ق، چاپ دوم، ج۱، ص۴۱؛ تاریخ طبری، ج۱، ص۱۵۱؛ الدر المنثور، سیوطی، ج۱، ص۵۱.</ref>
علاوه بر شیعه، علمای اهل سنت، روایتی از ابوذر نقل کرده که عدد مذکور را تأیید می‌کند.<ref>رک: الکامل فی التاریخ، ابن اثیر، دار المعرفه، بیروت، ۱۴۲۸ ق، چاپ دوم، ج۱، ص۴۱؛ تاریخ طبری، ج۱، ص۱۵۱؛ الدر المنثور، سیوطی، ج۱، ص۵۱.</ref>


ابن عباس نیز همین تعداد را بیان می‏کند.<ref>الإختصاص، پيشين، ص۲۶۴.</ref>
ابن عباس نیز همین تعداد را بیان می‌کند.<ref>الإختصاص، پیشین، ص۲۶۴.</ref>


در "کامل الزیارات"، که از معتبرترین کتب روایی است، روایتی وجود دارد که هر چند موضوع آن در خصوص تعداد پیامبران نیست، اما این عدد مشهور را تأیید می‏کند. در اين روايت امام سجاد ((ع)) در باره زیارت امام حسین ((ع)) در روز نیمه شعبان فرمودند: «مَنْ‏ أَحَبَ‏ أَنْ‏ يُصَافِحَهُ‏ مِائَه أَلْفِ‏ نَبِيٍ‏ وَ أَرْبَعَه وَ عِشْرُونَ‏ أَلْفَ‏ نَبِيٍ‏ فَلْيَزُرْ قَبْرَ أَبِي‏ عَبْدِ اللَّهِ‏ الْحُسَيْنِ‏ بْنِ عَلِيٍّ علیهما السلام فِي النِّصْفِ مِنْ شَعْبَان ...کسی که دوست دارد ۱۲۴۰۰۰ پیامبر با او مصاحفه نمایند، پس قبر حسین بن علی (علیهما السلام) را در روز نیمه شعبان زیارت نماید».<ref>كامل الزيارات، پيشين، ص۱۸۰، حديث ۲.</ref>
در «کامل الزیارات»، که از معتبرترین کتب روایی است، روایتی وجود دارد که هر چند موضوع آن در خصوص تعداد پیامبران نیست، اما این عدد مشهور را تأیید می‌کند. در این روایت امام سجاد «ع» درباره زیارت امام حسین «ع» در روز نیمه شعبان فرمودند: «مَنْ أَحَبَ أَنْ یُصَافِحَهُ مِائَه أَلْفِ نَبِیٍ وَ أَرْبَعَه وَ عِشْرُونَ أَلْفَ نَبِیٍ فَلْیَزُرْ قَبْرَ أَبِی عَبْدِ اللَّهِ الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِیٍّ علیهما السلام فِی النِّصْفِ مِنْ شَعْبَان کسی که دوست دارد ۱۲۴۰۰۰ پیامبر با او مصاحفه نمایند، پس قبر حسین بن علی (علیهما السلام) را در روز نیمه شعبان زیارت نماید».<ref>کامل الزیارات، پیشین، ص۱۸۰، حدیث ۲.</ref>


روایاتی که ارقام مختلف، غیر از عدد ۱۲۴۰۰۰ نفر را گزارش نموده‏اند، به اصطلاح علم حدیث، شاذ و نادر هستند.
روایاتی که ارقام مختلف، غیر از عدد ۱۲۴۰۰۰ نفر را گزارش نموده‌اند، به اصطلاح علم حدیث، شاذ و نادر هستند.


در خصوص برخی عددهای گوناگون باید بیان نمود که ممکن است ناظر به ویژگی خاصی از تعداد پیامبران باشد. مثلاً علامه مجلسی در خصوص ۸۰۰۰ تن، می‏نویسد: "شاید مراد در اینجا، بزرگان پیامبران باشند"<ref>بحار الأنوار، ج‏۱۱، ص۳۱.</ref>.
در خصوص برخی عددهای گوناگون باید بیان نمود که ممکن است ناظر به ویژگی خاصی از تعداد پیامبران باشد؛ مثلاً علامه مجلسی در خصوص ۸۰۰۰ تن، می‌نویسد: «شاید مراد در اینجا، بزرگان پیامبران باشند».<ref>بحار الأنوار، ج‏۱۱، ص۳۱.</ref>


{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}


== منابع ==
== منابع ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =تاریخ
  | شاخه اصلی =تاریخ
خط ۷۰: خط ۷۰:
  | تغییر مسیر =شد
  | تغییر مسیر =شد
  | ارجاعات =
  | ارجاعات =
  | بازبینی نویسنده =  
  | بازبینی نویسنده =
  | بازبینی =
  | بازبینی =
  | تکمیل =
  | تکمیل =