|
|
خط ۱۰: |
خط ۱۰: |
|
| |
|
| در آیه اول سوره نساء، از قطع رابطه با خویشان نهی شده و در روایات نیز به صلهرحم سفارش شده است. بر اساس روایتی، امام علی(ع) صله رحم را یکی از نشانههای اهل دین دانسته است. در روایتی دیگر نقل شده، برترین عمل پس از ایمان، صله رحم است.<ref>شرف الدین، سید حسین، تحلیل اجتماعی از صله رحم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۱۷۰.</ref> پیامبر(ص) سفارش کرده اگر لازم است به اندازه یک سال سفر کنی تا صله رحم به جای آوری، این کار را انجام بده.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، به نقل از نظام خانواده در اسلام. ج۷۴، ص۱۰۳–۱۰۵.</ref> در روایتی دیگر، امام علی(ع) قطع رحم را در کنار «عاق والدین شدن» ذکره کرده، و آن دو را از زشتترین گناهان شمرده است.<ref>تحلیل اجتماعی از صله رحم، ص۲۱۲.</ref> | | در آیه اول سوره نساء، از قطع رابطه با خویشان نهی شده و در روایات نیز به صلهرحم سفارش شده است. بر اساس روایتی، امام علی(ع) صله رحم را یکی از نشانههای اهل دین دانسته است. در روایتی دیگر نقل شده، برترین عمل پس از ایمان، صله رحم است.<ref>شرف الدین، سید حسین، تحلیل اجتماعی از صله رحم، دفتر تبلیغات حوزه علمیه، چاپ اول، ۱۳۷۸، ص۱۷۰.</ref> پیامبر(ص) سفارش کرده اگر لازم است به اندازه یک سال سفر کنی تا صله رحم به جای آوری، این کار را انجام بده.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، به نقل از نظام خانواده در اسلام. ج۷۴، ص۱۰۳–۱۰۵.</ref> در روایتی دیگر، امام علی(ع) قطع رحم را در کنار «عاق والدین شدن» ذکره کرده، و آن دو را از زشتترین گناهان شمرده است.<ref>تحلیل اجتماعی از صله رحم، ص۲۱۲.</ref> |
| | |
| | === مصادیق === |
| | مصادیق صله رحم در قرآن، ارتباط داشتن، نیکی کردن و انفاق به خویشان معرفی شده است.<ref>بقره: ۸۳، ۱۷۷ و ۲۱۵.</ref> [[فیض کاشانی]] فقیه و محدث شیعه نیز، صله رحم را به دیدار با خویشان، رفع کمبودهای مادی، حل مشکلات اقتصادی و کمک به کار و ازدواج فرزندان آنها معنا کرده است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، به نقل از نظام خانواده در اسلام. ج۷۴، ص۴۹۹.</ref> |
| | |
| | گفته شده اگر چه در روایات مصادیقی برای صله رحم بیان شده، ولی بسته به عرف زمان و مکان قابل تغییر است؛ زیرا شرایط زمانی و مکانی جوامع و اوضاع محیط و اشخاص متفاوت است.<ref>تحلیلی اجتماعی از صله رحم، به نقل از بحارالانوار، ص۴۴.</ref> بنابراین برخی، مصادیق صله رحم را شامل تلفن زدن، مکاتبه، فرستادن پیام و فرستادن هدیه نیز دانستهاند.<ref>تحلیلی اجتماعی از صله رحم، به نقل از بحارالانوار، ص۵۳.</ref> |
|
| |
|
| ==فواید== | | ==فواید== |
خط ۲۸: |
خط ۳۳: |
| *آسان شدن سختیهای مرگ | | *آسان شدن سختیهای مرگ |
| {{پایان}} | | {{پایان}} |
|
| |
| ==مصادیق==
| |
| بر اساس آیات قرآن، از جمله آیات ۸۳، ۱۷۷ و ۲۱۵ سوره بقره، مراد از صله رحم ارتباط داشتن، نیکی کردن، و انفاق به خویشان است.
| |
|
| |
| صله رحم رفت و آمد و گره گشایی و خوبی کردن و رسیدگی به فامیل است؛<ref name=":0" />
| |
|
| |
| ملا محسن فیض کاشانی که عمری را با قرآن و روایات اهل بیت(ع) به سر بردند، صله رحم را به زیارت ارحام، رفع کمبودهای مادی، حل مشکلات اقتصادی و کمک به کار و کسب و ازدواج پسران و دختران آنها معنا کردهاند.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، به نقل از نظام خانواده در اسلام. ج۷۴، ص۴۹۹.</ref>
| |
|
| |
| اقل صله رحم دید و بازدید ارسال پیام و سلام با تلفن، نامه و… است.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، به نقل از نظام خانواده در اسلام. ج۷۴، ص۵۰۴؛ در روایات توصیه شده که صله رحم را هر چند با لیوانی از آب یا سلامی مختصر انجام دهید.</ref>
| |
|
| |
| با توجه به شرایط، صله رحم میتواند شرایط با رفت و آمد، مهمانی دادن و مهمانی رفتن، هدیه دادن، نامه نوشتن، تماس تلفنی، چت، پیغام فرستادن و نشست و برخاست کوتاه مدت و سلام و احوال پرسی تحقق پیدا کند.<ref>استفاده از سی دی پرسمان ۲ کاری از نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاهها، بیش از ۱۴ هزار پرسش و پاسخ. ارحام کسانی هستند که در مراتب ارث واقع میشوند مانند پدر، مادر، برادر، خواهر، فرزندان آنان، عمو، عمه، خاله، دایی و فرزندان آنان. ر.ک. پرسمان.</ref> بنابراین با توجه به شرایط، میتوانیم صله رحم را با این موارد یاد شده تنظیم کنیم، تا خودمان نیز از نظر روحی یا معنوی آسیب نبینیم.
| |
|
| |
| امام صادق(ع) میفرماید: با ارحامتان ارتباط داشته باشید و به برادرانتان نیکی کنید ولو به یک سلام نیک و جواب آن.<ref>تحلیل اجتماعی از صله رحم، ص۱۸۶.</ref>
| |
|
| |
| در اینکه مصداق صله رحم چیست باید به عرف مراجعه کرد، گرچه در شرع و روایات هم مواردی برای آن ذکر شده است ولی از آن جا که شرایط زمانی و مکانی جوامع، اوضاع و احوال محیط و اشخاص متفاوت است شرع مرجعیت عرف را همچون سایر موارد به میان کشیده است.<ref>تحلیلی اجتماعی از صله رحم، به نقل از بحارالانوار، ص۴۴.</ref> اینگونه نیست که صله رحم فقط با رفت و آمد و دید و بازدید تحقق پیدا کند بلکه این راه یکی از موارد تحقق صله رحم میباشد: تلفن زدن، احوالپرسی کردن، مکاتبه، فرستادن هدیه، انفاق مال به اقوام و … میتواند از مصداقهای صله رحم باشد. البته باید دید که رحم چه انتظاری از ما دارد، مثلا اگر از ما انتظار دارد که به دیدن او برویم و این کار برای ما مقدور است باید آن را انجام داد، ولی اگر با یک تلفن زدن انتظار او برآورده میشود، صله رحم به جا آورده شده است. پس مصداقهای صله رحم میتواند با توجه به عرف و انتظارات طرفین از همدیگر تغییر کند. به عنوان مثال:
| |
|
| |
| «یکی از بارزترین مصادیق صله افراد ثروتمند در برابر ارحام فقیرشان کمک مالی و تأمین نیازهای مادی ایشان میباشد (علاوه بر دید و بازدید) و بهطور قطع، سرکشی مستمر ایشان هر چند عرفاً از مصادیق صله محسوب میشود، اما آنها را از وظیفه دینی شان یعنی ادای صله مطلوب (کمک مالی) برئ الذمه نمیسازد».<ref>تحلیلی اجتماعی از صله رحم، به نقل از بحارالانوار، ص۵۳.</ref>
| |
|
| |
| نیکی و انفاق ممکن است زبانی، فعلی، قلبی و مالی باشد. انفاق زبانی مثل سلام کردن و جواب دادن آن، دعا کردن، پرهیز از غیبت، دوری از تهمت و افتراء به آنها است. نام او را به نیکی یاد کردن، آشکار کردن نیکیها و پوشاندن عیوب ایشان.
| |
|
| |
| انفاق فعلی با بجا آوردن نماز، روزه، حج و زیارت به نیابت، وفای به عهد، دید و بازدید، حفظ احترام و رعایت شأن و موقعیت ایشان، عیادت و … محقق میشود.
| |
|
| |
| آرزوی وصول خیرات دنیوی و اخروی و آرزوی دفع بلایا، از مصادیق انفاق قلبی است؛ و در نهایت انفاق مالی میتواند با کمک بلاعوض، قرض الحسنه دادن، پرداخت صدقه به نیابت از او انجام گیرد.
| |
|
| |
|
| ==احکام== | | ==احکام== |
|
| |
|
| === حد وجوب === | | ===حد وجوب=== |
| مراجع عظام تقلید نیز قطع رحم را جایز نمیشمارند. | | مراجع عظام تقلید نیز قطع رحم را جایز نمیشمارند. در روایات سفارش شده که صله رحم را هر چند با سلام و جواب آن انجام دهید.<ref>مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، به نقل از نظام خانواده در اسلام. ج۷۴، ص۵۰۴؛ </ref> |
|
| |
|
| ===رحم چه کسانی هستند؟=== | | ===رحم چه کسانی هستند؟=== |