ترتیب سوره‌های قرآن توسط صحابه: تفاوت میان نسخه‌ها

آیا ترتیب سوره‌های قرآن توسط صحابه صورت گرفته است؟

بسیاری از  مفسران و دانشمندان علوم قرآنی معتقدند، ترتیب سوره‌های قرآن به اجتهاد و رأی صحابه بوده است.

علامه طباطبایی نویسنده تفسیر المیزان، معتقد است ترتیب سوره‌ها توسط صحابه بود؛ زیرا عثمان، سوره برائت را بعد از سوره انفال قرار داد.<ref name=":0" /> همچنین  مصحف‌های قرآن در ترتیب با یکدیگر، اختلاف و مغایرت داشته‌اند، چنان‌که روایت شده، مصحف حضرت علی(ع) بر اساس نزول بوده و نخستین سورهٔ آن سورهٔ علق و سپس سورهٔ مدثر و … بوده است.<ref name=":0">طباطبایی، محمد حسین، المیزان فی تفسیر القرآن، ص۱۲۳.</ref>

جلال الدین سیوطی از مفسران و عالمان اهل‌سنت نیز ترتیب سوره‌های قرآن را به اجتهاد صحابه دانسته و می‌گوید: «عموم علما معتقدند که ترتیب سوره‌ها به اجتهاد صحابه است».<ref>الاتقان فی علوم القرآن، ص۱۳۵.</ref>

در مقابل برخی معتقدند ترتیب سوره‌های قرآن، توقیفی است و پیامبر اسلام از طریق وحی، سوره‌ها را مرتب نموده و در ادامه نیز سوره‌ها بر همین اساس مرتب شدند.<ref>جمعی از محققان، علوم القرآن عند المفسرون، ص۴۵۱–۴۶۰.</ref>

آیت‌الله خویی از دانشمندان شیعه، ترتیب سوره‌ها را توقیفی دانسته و معتقد است اجتهادی بودن ترتیب آیات و سوره‌ها توسط صحابه، امری اشتباه است و با کتاب، سنت، اجماع و عقل مخالف است؛ زیرا عظمت قرآن، اهمیت دادن پیامبر به حفظ و جمع آن و تلاش مسلمانان به توصیه‌ها با اجتهادی بودن ترتیب آیات و سوره‌ها به دست صحابه منافات دارد.<ref>شیخ طوسی، التبیان فی تفسیر القرآن، ص۲۵۳–۲۵۷.</ref> قاضی ابوبکر باقلانی معتقد است مردم ترتیب آیات هر سوره به آنچه پیامبر فرموده بود، ثبت نمودند.