عدالت اجتماعی از دیدگاه امام علی(ع): تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
خط ۷: | خط ۷: | ||
== اثرات عدالت اجتماعی از نگاه امام علی(ع) == | == اثرات عدالت اجتماعی از نگاه امام علی(ع) == | ||
ظلم و بی عدالتی در جامعه به خصوص از سوی حاکمان دارای اثرات و عواقب بدی است و بنا به فرمایش حضرت علی(ع) مهمترین عامل براندازی حکومتها و زوال دولتها، بیعدالتی است.<ref>شرح غررالحکم و دررالکلم، محمد علی انصاری، چاپ هشتم، ج۲، ص۵۹۲.</ref> مهمترین اثر عدالت برای دولتها این است که سبب ماندگاری و محبوبیت دولتها میشود.<ref>نهج البلاغه، محمد عبده، قم، دارالذخائر، ۱۴۱۲ق، البلاغه، حکمت ۴۷۶.</ref> همچنین اثرات و فواید دیگری نیز برای اجتماع ذکر شده است: | |||
* پیشرفت و گسترش جامعه در امور مادی و معنوی. امام علی(ع) در این زمینه فرمودهاند: در به کار بستن عدل، وسعت و گشایشی (در امور مادی و معنوی) است (که در هیچ زمینه دیگری چنین گشایشی یافت نمیشود) و اگر عدل بر فردی تنگ گیرد، ستم و ظلم بر وی تنگتر خواهد گرفت.<ref>شرح غررالحکم، همان، ج۲، ص۵۱۵.</ref> | |||
* عدالت عامل پیشگیری از فساد اخلاقی و ناراحتیهای روحی. علی(ع) در خطبهای در صفین فرمودند: زمانی که رعیت حق والی را ادا کرد و والی حق او را ادا نمود، حق در میان آنها عزت مییابد و راههای دین بر پا میگردد و نشانههای عدل اعتدال مییابد، پس زمانه به آن (یعنی عدل) آباد میگردد و به بقای دولت امید میرود و مطامع دشمنان به نومیدی میگراید. اما اگر رعیت بر ولی خود غلبه کند یا والی بر رعیت ستم روا دارد، اختلاف روی میدهد و نشانههای ستم و ظلم آشکار گردد و دغلبازی در دین بسیار شود و احکام دین معطل ماند و فساد و منکَر میان مردم بسیار گردد. پس آنجا ابرار خوار گردند و اشرار عزیز و وظایفی که خدا برای مردم مقرر فرموده است در نظر شان بزرگ و دشوار آید.<ref>نهج البلاغه، ترجمه اسد الله مبشری، دفتر نشر فرهنگ، ۱۳۶۶ش، ج۱، ص۸۶۷.</ref> | |||
* عدالت عامل وحدت و اتحاد مردم با یکدیگر. امام علی(ع) فرمود: عدل اساس پایداری و اتحاد مردم است.<ref>شرح غررالحکم، همان، ج۱، ص ۲۸.</ref> | |||
* عدالت عامل گسترش محبت و علائق اجتماعی. امام علی(ع) در بیان رابطه عدل و محبت در کلام خود چنین میفرمایند: بهترین چیزی که حکمرانان را خشنود میسازد به پا داشتن عدل در شهرها و آشکار ساختن محبت رعیت است.<ref>جورج جورداق، بخشی از زیباییهای نهج البلاغه، ترجمه محمد رضا انصاری، کانون انتشارات محمدی، ۱۳۶۶ش، ص۲۳۴.</ref> | |||
== رعایت انصاف نسبت به بندگان خدا == | == رعایت انصاف نسبت به بندگان خدا == | ||
خط ۴۱: | خط ۳۶: | ||
خدا را! خدا را! در مورد طبقه پایین، آنها که راه چاره ندارند، یعنی مستمندان و نیازمندان و تهیدستان و از کار افتادگان. | خدا را! خدا را! در مورد طبقه پایین، آنها که راه چاره ندارند، یعنی مستمندان و نیازمندان و تهیدستان و از کار افتادگان. | ||
از امام علی(ع) پرسیدند عدالت برتر است یا بخشش؟ آن حضرت فرمود: {{متن عربی|الْعَدْلُ يَضَعُ الْأُمُورَ مَوَاضِعَهَا وَ الْجُودُ يُخْرِجُهَا مِنْ جِهَتِهَا وَ الْعَدْلُ سَائِسٌ عَامٌّ وَ الْجُودُ عَارِضٌ خَاصٌّ فَالْعَدْلُ أَشْرَفُهُمَا وَ أَفْضَلُهُمَا|ترجمه=عدل امور را در جاى خود قرار مىدهد، و جود آنها را از جايگاه خود بيرون مىبرد. عدل حافظ عموم است، و بخشش سودبخش عدهاى خاص. پس عدالت شريفتر و برتر است.}}<ref>سید رضی، نهج البلاغة، تصحیح صبحی صالح، ص۵۵۳.</ref> | |||
== برابری فرصتها == | == برابری فرصتها == |