خود فراموشی: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵۳:

== ۴. از یاد بردن خداوند ==

آیه نهم سوره حشر می‌فرماید: «همانند کسانی نباشید که خدا را فراموش کردند و خداوند هم نفوس آنها را از یادشان برد». کسی که خدا را فراموش کند در حقیقت اصل و ریشه خود را فراموش کرده است. انسان که نفحه الهی است و در زمین نقش خلیفه او را دارد لزوماً باید همواره به یاد خدا باشد و در همه حالات به اصل خود رجوع کند. طبیعی است، کسی که چنین نکند، خود را و حقیقت خود را هم از یاد می‌برد.

==عوامل خودفراموشی==

اين كه چرا انسان دچار «خود فراموشي» مي‏شود، مي‏توان به دو علت اشاره كرد:

۱ـ يكي از علت‏هاي خود فراموشي، زمينه‏هاي تربيتي و روان شناختي نوجوانان است؛ زيرا روان‏شناسان، سنين نوجواني را زمان جستجوي هويت دانسته‏اند. نوجوان درصدد است تا در دنياي پر آشوب و درعين حال متغيري كه او را احاطه كرده است، جايگاه واقعي خود را بيابد و هويتي از خويش به دست آورد. نوجوانان برآنند تا هويت مورد نظر خود را به‌گونه‏اي كه مايل هستند ايجاد كنند و بدين سؤال هميشگي پاسخ دهند كه «ما كيستيم؟ و براي چه زندگي مي‏كنيم؟».}}<ref>شرفي، محمد رضا، دنياي نوجوان، تهران، انتشارات تربيت، چاپ دوم، ۱۳۷۲، ص۳۶۷.</ref>

به گفته روان‏شناسان، اگر دوران حساس نوجواني با كمك اولياء و مربّيان، به خوبي و سلامت طي نشود و نوجوان شخصيت واقعي خويش را در نيابد، پيامدهاي ناگوار، زندگي او را متلاطم خواهند ساخت، و او در نهايت دچار خود فراموشي يا از خود بيگانگي خواهد شد.

۲ـ علت اساسي خود فراموشي، خدا فراموشي است؛اولين مرحله سقوط انسان به پرتگاه فسق و ضلالت، در اثر فراموش كردن خود و بي‏توجهي به جايگاه و شرافت و مقامي است كه به او داده شده است. گوش‏جان به كلام نوراني خداوند متعال در قرآن كريم مي‏سپاريم كه مي‏فرمايد:

{{قرآن|ولا تكونوا كالذين نسوا الله فانسيهم انفسهم اولئك هم الفاسقون.<ref>حشر/۱۹.</ref> و هم‌چون كساني نباشيد كه خدا را فراموش كردند و خدا نيز آن‏ها را به خود فراموشي گرفتار كرده. آنان به حقيقت بدكاران عالمند.

آري، فراموش كردن خدا سبب «خودفراموشي» مي‏شود. انسان در اثر غوطه‏ور شدن در لذّات مادّي و شهوات حيواني هدف آفرينش خود را به دست فراموشي مي‏سپارد؛ چرا كه فراموش كردن خدا همواره با فراموش كردن صفات جمال و جلال او همراه است؛ از اين رو انساني كه خدا را فراموش مي‏كند، خود را مستقل و غني و بي نياز خواهد شمرد و بدين ترتيب، واقعيت و هويت انساني خويش را از ياد خواهد برد.}}<ref>مكارم شيرازي، ناصر، تفسير نمونه، تهران، دارالكتاب الاسلامي، ۱۳۶۵، ج۲۳، ص۵۴۰.</ref> چنين انساني از فراهم آوردن توشه‏اي براي فرداي قيامت خود غافل خواهد ماند.

حضرت علي‏عليه السلام در اين باره مي‏فرمايند:

{{قرآن|من نسي الله سبحانه انساه الله نفسه و اعمي قلبه.<ref>آمدي، غررالحكم، فصل ۷۷، حديث ۱۲۱۴.</ref> كسي كه خدا را فراموش كند، خدا هم او را فراموش مي‏كند و چشم قلبش را نابينا مي‏سازد.

منشأ تمام شرارت‏ها، غفلت از خداست. بر اساس توجه به خداست كه انصاف، عدالت، رحم و مروت در انسان زنده مي‏شود.

همان‏گونه كه گياه در تاريكي مي‏خشكد و برگ‏هايش مي‏ريزد و ثمراتش از بين مي‏رود، انسان نيز با فراموش كردن خدا تمام صفات خويش را از بين مي‏برد. شيطان وقتي مي‏خواهد انسان را به گناه دعوت كند، اولين كاري كه انجام مي‏دهد اين است كه فكر انسان را از خدا بر مي‏گرداند و به سمت مصالح و منافع و تعلقات سوق مي‏دهد. وقتي انسان به خود توجه كرد، كوچك، حقير و ضعيف مي‏شود، همّتش پايين مي‏آيد، مسايل بزرگ را فراموش مي‏كند و مسايل كوچك براي انسان تلخ مي‏شود.

انسان به واسطه التفات به خود، ياد خدا را فراموش مي‏كند و دقيقاً با چيزي كه براي حفظ خود انجام مي‏دهد صدمه مي‏بيند.

چرا خداوند متعال مسأله حضرت آدم را در بهشت مكرر در قرآن ذكر مي‏كند؟ براي اين است كه اول انسان فكر كند كه من از حضرت آدم بالاتر نيستم و مواظب و مراقب باشد.<ref>حائري شيرازي، محي الدين، تمثيلات، قم، انتشارات شفق، چاپ سوم، ۱۳۷۳، ج۱، ص۱۳۵.</ref> دل وقتي با خدا ارتباط برقرار كرد و به خداوند متعال مربوط شد، خود انسان متوجه است كه چه كار بايد بكند و چه نبايد بكند. اين دل به انسان امر به معروف و نهي از منكر مي‏كند.

برخی از زمینه ها و علل دیگر عبارتند از:غفلت،بیماری های روانی، داشتن خانواده و دوستان عیاش و خوش گذران،گرفتارهای زندگی مدرن،نداشتن برنامه و مدیریت زمان،و...