حسد: تفاوت میان نسخهها
(ابرابزار) |
(تقویت بخش احکام) |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
== مفهومشناسی == | == مفهومشناسی == | ||
«حسد» که برابر فارسی آن «رشک» است، به معنای آرزوی نابودی نعمت از دیگران است؛ خواه آن نعمت به حسود برسد یا نرسد؛ بنابراین فکر حسود در ویران شدن نعمتهای دیگران متمرکز شده و برای او مهم نیست که آن نعمت به او منتقل شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و (دیگران)، تفسیر نمونه، ج۳ ص۴۲۳.</ref> | «حسد» که برابر فارسی آن «رشک» است، به معنای آرزوی نابودی نعمت از دیگران است؛ خواه آن نعمت به حسود برسد یا نرسد؛ بنابراین فکر حسود در ویران شدن نعمتهای دیگران متمرکز شده و برای او مهم نیست که آن نعمت به او منتقل شود.<ref>مکارم شیرازی، ناصر و (دیگران)، تفسیر نمونه، ج۳ ص۴۲۳.</ref> | ||
حسادت یک واکنش هیجانی است و جلوههای مختلفی دارد؛ ممکن است به صورت مستقیم و برخورد فیزیکی، قهر و دشمنی، یا غیر مستقیم مثل بدگویی در خفا و چاپلوسی در ظاهر، بروز کند. | |||
مفهوم ضدِّ حسد را «خیرخواهی» دانستهاند، و آن آرزوی رسیدنِ نعمت به دیگران است.<ref>اقتباس از (سه رساله) فیض کاشانی، محسن، عزلت، کینه و حسد، مذمت دنیا، ترجمه دکتر اسد الله ناصح، نشر نهضت زنان مسلمان، جلد دوم، ص۱۸ تا ۲۲.</ref> | |||
حسد با غبطه متفاوت است. غبطه به معنای آرزو و خواستن نعمتی است که در دست دیگران است، بدون اینکه فرد، آرزوی از بین رفتن آن را در دیگری داشته باشد.<ref>سلطانی، غلامرضا، تکامل در پرتور اخلاق، ج۱، ص۹۵.</ref> | |||
=== | == جایگاه == | ||
حسد از بدترین و خبیثترین اخلاقها شمرده شده است. در [[آیه]] {{قرآن|أَمْ یَحْسُدُونَ النَّاسَ عَلَیٰ مَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِه|سوره=نساء|آیه=۵۴|ترجمه=[آنان] به خاطر آنچه خدا از فضلش به آنان عطا کرده، حسد میورزند.}} به یکی از ویژگیهای حسودان اشاره شده و پیامبر اسلام(ص) بر اساس این آیه، حسودان را دشمنان نعمت خدا معرفی کرده است.<ref>فیض کاشانی، محجه البیضاء، انتشارات اسلامی جامعه مدرسین، ج۵، ص۳۲۷.</ref> | |||
== | در آیه {{قرآن|وَمِن شَرِّ حَاسِدٍ إِذَا حَسَد | ||
| سوره = فلق | |||
| آیه = ۵ | |||
| ترجمه = و [پناه میبرم به خدا] از زیان حسود، زمانی که حسد میورزد. | |||
}}<ref>فلق / ۵.</ref> به حسد اشاره شده و سفارش شده از شر حسود به خدا پناه برده شود. | |||
== اقسام حسادت == | == اقسام حسادت == | ||
خط ۶۲: | خط ۵۳: | ||
{{همچنین ببینید|حکم حسادت در قلب}} | {{همچنین ببینید|حکم حسادت در قلب}} | ||
در [[حدیث رفع القلم]] که از [[پیامبر(ص)]] روایت شده، مؤاخذهٔ نُه چیز از امت او برداشته شده است. یکی از آن نه چیز، [[حسادت|حسادتی]] است که با دست یا زبان ظاهر نشود؛ بنابراین، حسادت به خودی خود، تا زمانی که عکس العمل بیرونی نداشته و موجب زیان و ناراحتی برای کسی نشده [[گناه]] محسوب نمیشود. | در [[حدیث رفع القلم]] که از [[پیامبر(ص)]] روایت شده، مؤاخذهٔ نُه چیز از امت او برداشته شده است. یکی از آن نه چیز، [[حسادت|حسادتی]] است که با دست یا زبان ظاهر نشود؛ بنابراین، حسادت به خودی خود، تا زمانی که عکس العمل بیرونی نداشته و موجب زیان و ناراحتی برای کسی نشده [[گناه]] محسوب نمیشود. | ||
بر همین اساس، حسد دارای سه مرتبه دانسته و حکم هر کدام را بیان کردهاند. آن سه مرتبه چنین است: | |||
# اینکه شخص حسود، بدخواه دیگران است، ولی خودش از این حالت، ناراحت و از این میل قلبی، متنفر است؛ به همین دلیل در فکر چارهای برای درمان خود است. این قسم از حسد چون از اختیار انسان خارج است، مورد عفو پروردگار است. | |||
# اینکه شخص حسود، بدخواه دیگران است و از این حالت ناراحت نبوده، برای درمان آن تلاشی نمیکند. با این همه، در عمل از دستورهای حسد پیروی نمیکند و تنها در دل حسادت میورزد. در حکم این قسم، مین عالمان اختلاف نظر است؛ اگر چه در هر حال حسد است و برای سلامت روانی انسان ضررهای فراوان دارد. | |||
# اینکه شخص حسود، بدخواه دیگران است و این میل قلبی را دوست داشته و در ناگوارایهایی که به فردِ مورد حسادت میرسد، با گفتار یا رفتار، شادمانی خود را نشان میدهد. این مرتبه از حسد، ممنوع و حرام است. | |||
== درمان == | == درمان == |