رابطه اختیار و مقدرات انسان در شب قدر: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۱: خط ۱۱:
در بعضی روایات از تفریق چنین یاد شده است که خداوند در این شب، اموری از قبیل مرگ و رزق و روزی را که به مدبّرات امر (اسرافیل، میکائیل، عزرائیل و جبرئیل(ع))تسلیم می‌نمایند، مقدّر می‌کند.<ref>جامع الاحکام، قرطبی، ج۲۰، ص۱۳۰، مؤسسه التاریخ، بیروت.</ref>
در بعضی روایات از تفریق چنین یاد شده است که خداوند در این شب، اموری از قبیل مرگ و رزق و روزی را که به مدبّرات امر (اسرافیل، میکائیل، عزرائیل و جبرئیل(ع))تسلیم می‌نمایند، مقدّر می‌کند.<ref>جامع الاحکام، قرطبی، ج۲۰، ص۱۳۰، مؤسسه التاریخ، بیروت.</ref>


این تقدیر و اندازه‌گیری گرچه حتمی است؛ اما مانع از مشیت خدا نمی‌شود؛ یعنی حتمیت مقدرّات به آن معنا نیست که انسان در انجام کارهایش مجبور باشد؛ بلکه اعمال و رفتار او با قید اختیار مقدر می‌شود. از همین روی در چنین شب‌هایی توصیه به دعا و مناجات و عبادت شده است. این درخواست از مردم در جهت دعا و مناجات، در حقیقت یک نوع لطف، رحمت، عنایت و حکمت از طرف خداوند به بندگان است؛ زیرا، اگر مقدّرات هر کسی از قبل تعیین شده بود و انسان قابلیت جبران و تغییر آن را نداشت چنین درخواستی معنا نداشت.
این تقدیر و اندازه‌گیری گرچه حتمی است؛ اما مانع از مشیت خدا نمی‌شود؛ یعنی حتمیت مقدرّات به آن معنا نیست که انسان در انجام کارهایش مجبور باشد؛ بلکه اعمال و رفتار او با قید اختیار مقدر می‌شود. از همین روی در چنین شب‌هایی توصیه به دعا و مناجات و عبادت شده است.  
خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:{{قرآن|يَمْحُو اللّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ|ترجمه=خداوند آنچه را بخواهد محو می كند و مندرج می سازد و ام الكتاب [و لوح محفوظ] در نزداوست.|سوره=رعد|آیه=39}}
امام صادق(ع) در توصیه به یکی از شاگردان خویش می‌فرماید: «دعا قضای الهی را بر می‌گرداند اگر چه قضای الهی محکم شده باشد؛ از این رو زیاد دعا کن که آن کلید هر رحمت و بر آوردن هر حاجت است.»  <ref>كلينى، محمد بن يعقوب بن اسحاق‏، الكافی، محقق/ مصحح: غفارى، على اكبر، آخوندى، محمد، تهران، دار الكتب الإسلاميه، 1407 هـ.ق، چاپ چهارم، ج 2، ص 470.</ref>
این درخواست از مردم در جهت دعا و مناجات، در حقیقت یک نوع لطف، رحمت، عنایت و حکمت از طرف خداوند به بندگان است؛ زیرا، اگر مقدّرات هر کسی از قبل تعیین شده بود و انسان قابلیت جبران و تغییر آن را نداشت چنین درخواستی معنا نداشت.
خداوند متعال در قرآن کریم می‌فرماید:{{قرآن|يَمْحُو اللّهُ مَا يَشَاء وَيُثْبِتُ وَعِندَهُ أُمُّ الْكِتَابِ|ترجمه=خداوند آنچه را بخواهد محو می كند و مندرج می سازد و ام الكتاب [و لوح محفوظ] در نزد اوست.|سوره=رعد|آیه=39}}
در این آیه به «لوح محفوظ» یا همان «امّ الکتاب» و همچنین «لوح محو و اثبات» اشاره شده است. هر چند آنچه در «امّ الکتاب» ثبت است ـ یعنی قضا و قدر حتمی ـ تغییر پذیر نیست؛ امّا آنچه در «لوح محو و اثبات» ثبت شده است، ـ یعنی قضا و قدر غیر حتمی ـ قابل تغییر و محو و اثبات می باشد.
در این آیه به «لوح محفوظ» یا همان «امّ الکتاب» و همچنین «لوح محو و اثبات» اشاره شده است. هر چند آنچه در «امّ الکتاب» ثبت است ـ یعنی قضا و قدر حتمی ـ تغییر پذیر نیست؛ امّا آنچه در «لوح محو و اثبات» ثبت شده است، ـ یعنی قضا و قدر غیر حتمی ـ قابل تغییر و محو و اثبات می باشد.
طبق روایات با اینکه مقدّرات یک سال در یک شب معین می‌گردد، ولی شخص می‌تواند خطاهای خود را جبران کند و با اعمال صالحه، بعضی از مقدّرات را تغییر دهد. چنان‌که صدقه، احترام به والدین، صله رحم، کمک به فقرا، بسیاری از بلاها را رفع نموده وسیله وسعت روزی، طول عمر، و توفیق آداب نیکو می‌گردد.
طبق روایات با اینکه مقدّرات یک سال در یک شب معین می‌گردد، ولی شخص می‌تواند خطاهای خود را جبران کند و با اعمال صالحه، بعضی از مقدّرات را تغییر دهد. چنان‌که صدقه، احترام به والدین، صله رحم، کمک به فقرا، بسیاری از بلاها را رفع نموده وسیله وسعت روزی، طول عمر، و توفیق آداب نیکو می‌گردد.