عبدالله بن سبأ: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۵:

بیش از هزار سال است که مورخان درباره «ابن سبأ» قلم فرسائی کرده و به او و پیروانش کارهای شگفت‌انگیز و بزرگی نسبت می‌دهند. حال باید دید که «ابن سبأ» کیست؟ و چه کارهایی انجام داده است؟ مورخان در مورد ابن سبأ می‌نویسند:

او مردی یهودی از اهل صنعاء یمن، در زمان عثمان در ظاهر اسلام آورد، ولی پنهانی مکر و حیله میان مسلمانان بکار می‌برد و در شهرهای بزرگ اسلامی مانند شام، کوفه، بصره، و مصر گردش کرده، در مجامع مسلمین حاضر می‌شد و مردم را تبلیغ می‌نمود بر اینکه پیامبر اسلام(ص) را نیز مانند عیسی بن مریم رجعتی است. و هم چنان‌که هر پیغمبری وصیی داشت، وصی محمد(ص) هم علی است و عثمان حق این وصی را غصب کرده و درباره وی ستم نموده است، پس باید قیام کرد و حق را به اهلش بازگردانید.

مورخان نام قهرمان این داستان را «عبدالله بن سبأ» گذاشته و چنین ادعا کردند که این شخص مبلغین خود را به شهرهای اسلامی فرستاده و دستور می‌داد به بهانه امر به معروف و نهی از منکر، علیه فرمانداران وقت را فعالیت کنند. در نتیجه عده‌ای زیادی از مسلمانان به وی گرویده و از برنامه او تبعیت کردند، تاجایی که بعضی از اصحاب عالیقدر رسول خدا و تابعین بزرگوار امثال: ابوذر، عمار بن یاسر و مالک اشتر و دیگران سران مسلمین را از آنها شمرده‌اند و این افسانه را تا زمان وقوع جنگ جمل که مسبب اصلی این جنگ را او می‌دانند ادامه داده و بعد از آن دیگر از سرنوشت آن سخنی به میان نمی‌آورند.

حال بیش از ده قرن است که تاریخ نویسان این افسانه را به صورت تاریخ صحیح می‌نویسند و هرچه از عمر این افسانه بیشتر می‌گذرد شهرت بیشتری پیدا می‌کند و افراد، با اغراض متفاوتی به این افسانه رنگ و بوی خاصی داده‌اند.

رشید رضا، از متأخرین در این مورد چنین می‌گوید: «شیعه‌گری به نام خلیفه چهارم علی رضی الله عنه، آغاز ایجاد تفرقه دینی و سیاسی امت محمدی گردید و اولین کسی که اصول تشیع را از خود ساخت یک یهودی به نام عبدالله بن سبا بود که با نیرنگ میان این امت تفرقه ایجاد کرد و دین و دنیای آنان را تباه گردانید».<ref>سید رشید رضا، الشیعه و السنه، ص۴–۶.</ref>

خط ۲۱:

خط ۱۲:

بیشتر علماء رجال در مورد ضعف روایات او تأکید دارند. یحیی بن معین درباره او گفته است: «حدیث او ضعیف و سست است» نسائی گفته «ضعیف است، نه مورد اعتماد است و نه امین…» ابو داود گفته «بی‌ارزش است و بسیار دورغگو…» و بیش از دوازده نفر از بزرگان رجال احادیث او را بسیار ضعیف و خودش را دروغگو نامیدند.

پس از این مطالب نتیجه می‌گیریم که داستانی که به عنوان عبدالله بن سبأ برخی از مورخین نقل می‌کنند پایه و اساس محکمی ندارد و بر مبنای تحقیق پی‌ریزی نگردیده است؛ زیرا روایات مربوط به این شخص در اصل به وسیله سیف بن عمر نقل شده است و سپس به کتب و منابع اسلامی راه یافته است. وضعیت سیف هم معلوم شد، به طوری که او یک فرد مرموز، دروغگو و افسانه سازی بیش نبوده است.

~~پس تا اینجا به این نتیجه رسیدیم که~~ از نظر علمای شیعه عبدالله بن سبا یک شخصیت افسانه‌ای است و هیچ ربطی به تشیع ندارد و سازندگان و اشاعه کنندگان این افسانه طبق فرمایش علامه عسگری انگیزه‌های مختلفی داشتند، زیرا:

از نظر علمای شیعه عبدالله بن سبا یک شخصیت افسانه‌ای است و هیچ ربطی به تشیع ندارد و سازندگان و اشاعه کنندگان این افسانه طبق فرمایش علامه عسگری انگیزه‌های مختلفی داشتند، زیرا:

۱. افسانه عبدالله سبا، انتقاد و ایرادهائی را که به صحابه پیامبر(ص) متوجه می‌گردید، پرده پوشی می‌نماید، و آنها را پاک و مبری می‌سازد.

۲. این افسانه به مخالفین حکومت خلفا، که شیعیان خاندان عصمت می‌باشند و در تمام دوران تا به امروز مخالف حکومت‌های عصر خود بوده‌اند، نسبت کفر و الحاد داده و آنها را به خارج شدن از دین و آیین معرفی می‌نماید و این جعلیات و افسانه‌ها در تمام عصرها بر ضد شیعه و برای کوبیدن آنها بوده است.<ref>عسکری، سیدمرتضی، عبدالله بن سبأ و دیگر افسانه‌های تاریخی، انتشارات کوکب، ج۳، ص۲۵۱.</ref> ~~لذا همین انگیزه‌ها بوده که این افسانه را بوجود آورده و به آن شهرت داده است.~~

۲. این افسانه به مخالفین حکومت خلفا، که شیعیان خاندان عصمت می‌باشند و در تمام دوران تا به امروز مخالف حکومت‌های عصر خود بوده‌اند، نسبت کفر و الحاد داده و آنها را به خارج شدن از دین و آیین معرفی می‌نماید و این جعلیات و افسانه‌ها در تمام عصرها بر ضد شیعه و برای کوبیدن آنها بوده است.<ref>عسکری، سیدمرتضی، عبدالله بن سبأ و دیگر افسانه‌های تاریخی، انتشارات کوکب، ج۳، ص۲۵۱.</ref>