شفاعت جوشش مهر خداوند: تفاوت میان نسخه‌ها

خط ۱۱:

==نقش شفیع==

شفاعت کنندگان در امر شفاعت، صرفاً مجاری فیض الهی‌اند و هیچ نقش مستقلی از خود ندارند، بلکه آنچه در جریان شفاعت مطرح است، جوشش رحمت بی‌کران خداوندی است و شفاعت کنندگان هر کدام مظهر مهر و رحمت خداوند رحیم و غفورند نه چیز دیگر. منتهی چون اقتضای حکمت الهی این است که بهره‌مندی از وسعت رحمت و فوز مغفرت باید از راه اسباب و وسائط انجام پذیرد، لذا خداوند این فیض را از کانال شفیعان همانند پیامبران و اوصیاء، مؤمنین، علما، شهدا، صالحین و فرشتگان، به بندگانش می‌رساند چنان‌که در روایات نیز آمده است.<ref>پیامبر اکرم: «الشفاعه للانبیاء و الاوصیاء و المؤمنین و الملائکه»، ری شهری، میزان الحکمه، دارالحدیث، ~~ج ۲،~~ ص ۱۴۷۶و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ~~ج ۸،~~ ص ۵۸، ح ۷۵.</ref>

شفاعت کنندگان در امر شفاعت، صرفاً مجاری فیض الهی‌اند و هیچ نقش مستقلی از خود ندارند، بلکه آنچه در جریان شفاعت مطرح است، جوشش رحمت بی‌کران خداوندی است و شفاعت کنندگان هر کدام مظهر مهر و رحمت خداوند رحیم و غفورند نه چیز دیگر. منتهی چون اقتضای حکمت الهی این است که بهره‌مندی از وسعت رحمت و فوز مغفرت باید از راه اسباب و وسائط انجام پذیرد، لذا خداوند این فیض را از کانال شفیعان همانند پیامبران و اوصیاء، مؤمنین، علما، شهدا، صالحین و فرشتگان، به بندگانش می‌رساند چنان‌که در روایات نیز آمده است.<ref>پیامبر اکرم: «الشفاعه للانبیاء و الاوصیاء و المؤمنین و الملائکه»، ری شهری، میزان الحکمه، دارالحدیث، ج۲، ص ۱۴۷۶و مجلسی، محمد باقر، بحارالانوار، ج۸، ص ۵۸، ح ۷۵.</ref>

همه مهربانی و عطوفت شفاعت کنندگان از آن خداوند خالق مهر و عطوفت و بازتاب ترحم و رحمت او است. [[امام صادق(ع)]] برای این که کسی سوء برداشتی نسبت به موضوع شفاعت نداشته باشد و سهمی مستقل برای شفعاء در نظر نگیرد می‌فرماید: «بدانید که احدی از مخلوقین اعم از [[فرشتگان]] مقرب و [[پیامبران]] مرسل و دیگران، در پیشگاه الهی کاری از دستش ساخته نمی‌باشد و اگر می‌خواهید به [[شفاعت]] آنان دل خوش باشید در صدد کسب رضایت الهی باشید که مالک مغفرت و رحمت است.»<ref>محمدی ری شهری، میزان الحکمه، ج۲، ص۱۴۷۱، ح۹۴۷۴.</ref>

خط ۲۳:

قرآن کریم از سوی دیگر با نگاه تربیتی به مسئله، میزان بهره‌مندی از شفاعت را وابسته به ایمان و صحت اعتقادات مردم می‌داند که معیار آن نیز رضایت و خشنودی الهی از آنان در اثر این باورهای صحیح و عمل براساس آن ذکر نموده است.

براساس آیه {{قرآن|وَلا یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضی}}<ref>(انبیاء:۲۸).</ref> آنچه در بهره‌مندی از وساطت شفاعت کنندگان روز قیامت که خداوند سرنوشت بسیاری از بندگان و گناهکاران را در گرو تصمیم و عنایت آنان قرار داده است مهم و تعیین‌کننده است لزوم سنخیت و شباهت با ایشان از طریق معرفت، عمل صالح و ارتباط با آنان است تا بتوانند امید به دستگیری آنان که خداوند کلید ورود به بهشت و نجات از جهنم را در اختیار آنان قرار داده است داشته باشند و لازمه چنین امیدواری نیز شناخت و تبعیت از آنان است و لذا پیامبر می‌فرماید: «کسی که اعتقاد به شفاعت من نداشته باشد مشمول شفاعت نخواهد شد»<ref>میزان الحکمه، ~~ج ۲،~~ ص ۱۴۷۲، ح۹۴۸۷.</ref>

براساس آیه {{قرآن|وَلا یَشْفَعُونَ إِلاَّ لِمَنِ ارْتَضی}}<ref>(انبیاء:۲۸).</ref> آنچه در بهره‌مندی از وساطت شفاعت کنندگان روز قیامت که خداوند سرنوشت بسیاری از بندگان و گناهکاران را در گرو تصمیم و عنایت آنان قرار داده است مهم و تعیین‌کننده است لزوم سنخیت و شباهت با ایشان از طریق معرفت، عمل صالح و ارتباط با آنان است تا بتوانند امید به دستگیری آنان که خداوند کلید ورود به بهشت و نجات از جهنم را در اختیار آنان قرار داده است داشته باشند و لازمه چنین امیدواری نیز شناخت و تبعیت از آنان است و لذا پیامبر می‌فرماید: «کسی که اعتقاد به شفاعت من نداشته باشد مشمول شفاعت نخواهد شد»<ref>میزان الحکمه، ج۲، ص ۱۴۷۲، ح۹۴۸۷.</ref>

روشن است که اعتقاد به شفاعت پیامبر(ص) فرع بر معرفت و ایمان به آن حضرت و پیروی از دستورات اوست تا از این طریق بتوانند پیوند معنوی و علقه ایمانی با حضرت داشته باشند و به شفاعت او امیدوار باشند.

موضوع شفاعت یک امر تصادفی و نسنجیده نیست، بلکه دقیق و حساب شده و ضابطه‌مند می‌باشد. هم شفاعت نمودن انبیاء و اولیاء بعد از اجازه رسمی الهی است، و هم بهره‌مندی از آن مشروط به تأیید الهی و داشتن علقه ایمانی و پیوند با اولیاء و انبیاء است، رسول اکرم می‌فرماید: «فیض شفاعت نصیب افراد بی ایمان یا مشرک یا اهل کفر و انسان‌های لائیک نمی‌شود بلکه این عنایت ویژه و مخصوص اهل ایمان و توحید است.»<ref>بحارالانوار، ~~ج ۸،~~ ص ۵۸، ح۷۵.</ref>

موضوع شفاعت یک امر تصادفی و نسنجیده نیست، بلکه دقیق و حساب شده و ضابطه‌مند می‌باشد. هم شفاعت نمودن انبیاء و اولیاء بعد از اجازه رسمی الهی است، و هم بهره‌مندی از آن مشروط به تأیید الهی و داشتن علقه ایمانی و پیوند با اولیاء و انبیاء است، رسول اکرم می‌فرماید: «فیض شفاعت نصیب افراد بی ایمان یا مشرک یا اهل کفر و انسان‌های لائیک نمی‌شود بلکه این عنایت ویژه و مخصوص اهل ایمان و توحید است.»<ref>بحارالانوار، ج۸، ص ۵۸، ح۷۵.</ref>

اگر در این حدیث از شرک و کفر و بی‌دینی به عنوان عامل محرومیت از شفاعت یاد شده است، یا در روایات دیگر ازبرخی از گناهان کبیره نظیر: دشمنی با اهلبیت(ع)<ref>بحارالانوار، ~~ج ۲۷،~~ ص ۲۳۴، باب ۱۰، ح۴۷.</ref> سبک شمردن نماز،<ref>وسایل الشیعه، ~~ج ۲۵،~~ ص ۳۲۷، باب ۱۵.</ref> نوشیدن شراب و مسکرات،<ref>وسایل الشیعه، ~~ج ۲۵،~~ ص ۳۲۷، باب ۱۵.</ref> ظلم و ستمگری،<ref>محدث نوری، مستدرک الوسایل، ~~ج ۱۱،~~ ص ۳۶۴، باب ۴۷.</ref> عدم اعتقاد به شفاعت<ref>میزان الحکمه، ~~ج ۲،~~ ص ۱۴۷۳، ح۹۴۸۹.</ref> و… به عنوان عوامل محرومیت از شفاعت ذکر شده است، به خاطر این است که این گونه گناهان موجب قطع پیوند و گسستن این ارتباط می‌باشد، و مانع از تعلق شفاعت می‌گردد و لذا امید به شفاعت نه تنها باعث تجری بر گناه نیست بلکه سازنده و عامل اصلاح نیز هست.

اگر در این حدیث از شرک و کفر و بی‌دینی به عنوان عامل محرومیت از شفاعت یاد شده است، یا در روایات دیگر ازبرخی از گناهان کبیره نظیر: دشمنی با اهلبیت(ع)<ref>بحارالانوار، ج۲۷، ص ۲۳۴، باب ۱۰، ح۴۷.</ref> سبک شمردن نماز،<ref>وسایل الشیعه، ج۲۵، ص ۳۲۷، باب ۱۵.</ref> نوشیدن شراب و مسکرات،<ref>وسایل الشیعه، ج۲۵، ص ۳۲۷، باب ۱۵.</ref> ظلم و ستمگری،<ref>محدث نوری، مستدرک الوسایل، ج۱۱، ص ۳۶۴، باب ۴۷.</ref> عدم اعتقاد به شفاعت<ref>میزان الحکمه، ج۲، ص ۱۴۷۳، ح۹۴۸۹.</ref> و… به عنوان عوامل محرومیت از شفاعت ذکر شده است، به خاطر این است که این گونه گناهان موجب قطع پیوند و گسستن این ارتباط می‌باشد، و مانع از تعلق شفاعت می‌گردد و لذا امید به شفاعت نه تنها باعث تجری بر گناه نیست بلکه سازنده و عامل اصلاح نیز هست.

با توجه به آنچه اشاره شد، مسئله شفاعت به معنای بهره گرفتن شایستگان از عفو و رحمت واسعه پروردگار منّان در پرتو دستگیری و عنایت اولیاء الهی، یکی از معارف ناب قرآنی و از اعتقادات اصیل و امیدبخش اسلام است که از یکسو به خاطر زمینه‌های مساعد افراد و از سوی دیگر به خاطر مقام و منزلت و آبروی اولیاء الهی مخصوصاً پیامبر اسلام (ص) و ائمه، این تفضل از رهگذر شفاعت آنان نصیب دیگران می‌گردد و بسیاری از کسانی که اهل عذاب و آتش اند و مستحق عقوبت و مجازات، بوسیله آنان نجات می‌یابند و به صف اهل بهشت می‌پیوندند.

خط ۳۸:

==مطالعه بیشتر==

* شفاعت در قلمرو عقل و قرآن و حدیث، نوشته آیت الله جعفر سبحانی.

* تفسیر المیزان، ~~ج ۱،~~ ذیل آیه ۴۸، سوره مبارکه بقره.

* تفسیر المیزان، ج۱، ذیل آیه ۴۸، سوره مبارکه بقره.