تحجر از دیدگاه شهید مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۶: خط ۶:
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}


تحجر از موضوعاتی است که شهید مطهری در کتاب ها و سخنرانی هایش بسیار زیاد با آن مبارزه کرده است.


== ویژگی متحجرین ==


== ویژگی متحجرین ==




شهید مطهری معتقد است متحجرین، کهنه‌گراها و مرتجعینی هستند که تلاش می‌کنند تا قطعه تاریخی صدر اسلام را با تمام ویژگی‌ها و مختصات پدیداری‌اش، نظیر شرایط جغرافیایی، اجتماعی و روانی در زمان حال و آینده باز تولید کنند. آنها از هر چه نو است متنفرند و جز با کهنه خو نمی‌گیرند، از نظر آنها دین مأمور حفظ آثار باستانی است و نزول قرآن برای آن است که جریان زمان را متوقف کند و اوضاع جهان را به همان حالی که هست میخکوب نماید. آنها معتقدند که هر وضعی که در قدیم بوده است، جزء مسائل و شعایر دینی است و باید حفظ و نگهداری شوند. آنها از اسلام جز آموزه‌های بسته، رسوب شده و انعطاف‌ناپذیر ندارند و همواره راکد و تحول ناپذیرند...<ref>مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۶۹، ص۱۱۸.</ref>
شهید مطهری معتقد است متحجرین، کهنه‌گراها و مرتجعینی هستند که تلاش می‌کنند تا قطعه تاریخی صدر اسلام را با تمام ویژگی‌ها و مختصات پدیداری‌اش، نظیر شرایط جغرافیایی، اجتماعی و روانی در زمان حال و آینده باز تولید کنند. آنها از هر چه نو است متنفرند و جز با کهنه خو نمی‌گیرند، از نظر آنها دین مأمور حفظ آثار باستانی است و نزول قرآن برای آن است که جریان زمان را متوقف کند و اوضاع جهان را به همان حالی که هست میخکوب نماید. آنها معتقدند که هر وضعی که در قدیم بوده است، جزء مسائل و شعایر دینی است و باید حفظ و نگهداری شوند. آنها از اسلام جز آموزه‌های بسته، رسوب شده و انعطاف‌ناپذیر ندارند و همواره راکد و تحول ناپذیرند...<ref>مطهری، مرتضی، نظام حقوق زن در اسلام، تهران، انتشارات صدرا، ۱۳۶۹، ص۱۱۸.</ref>


انسانِ گرفتار جهالتها و خرافات و تعصبها و تحجرها آزادی معنوی و عقلی ندارد.<ref>مطهری، مرتضی، پانزده گفتار، تهران، صدرا، ۱۲۸۹، ص۲۵۵.</ref>
او انسانِ گرفتار تعصب‌ها و تحجرها را از آزادی معنوی و عقلی محروم می داند.<ref>مطهری، مرتضی، پانزده گفتار، تهران، صدرا، ۱۲۸۹، ص۲۵۵.</ref>


یادم هست که مرحوم آیت اللَّه بروجردی که به قم مشرف شدند، از همان اول در منزلشان تلفن داشتند. عدهای از همین تیپ مردم حرکت کردند و آمدند به قم و به ایشان پیشنهاد کردند تلفن را بردارید.<ref>مطهری، مرتضی، یادداشت‌های استاد، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۱۰، ص۱۳۱.</ref>
شهید مطهری در یادداشت‌هایش آورده است که متحجرین نزد [[آیت‌الله بروجردی]] آمدند و به ایشان پیشنهاد کردند تلفن را بردارید.<ref>مطهری، مرتضی، یادداشت‌های استاد، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۱۰، ص۱۳۱.</ref>


== خوارج ==
== خوارج ==




شهید مطهری خوارج را از اولین متحجران می داند که امام علی با انها مبارزه کرد و اگر این مبارزه نبود  «جامعه اسلامی در جمود و تقشّر و تحجّر و حماقت و نادانی فرو میرفت.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۱۶، ص۶۱۷.</ref>


امام علی درباره خوارج اینطور می‌فرماید:«ثُمَّ انْتُمْ شِرارُ النّاس» شما بدترین مردم هستید. به این مقدس مآبها میگوید: شما بدترین مردم هستید. چرا؟ ما اگر باشیم میگوییم: ای آقا، بالأخره هرچه باشد آدمهای بیضرری هستند، آدمهای خوبی هستند. ما اینجور آدمها را میگوییم آدمهای خوب. از نظر ما اینها آدمهای خوب هستند. ولی آیا میدانید چرا علی میگوید شما بدترین مردم هستید؟ جمله بعدش این است:«وَ مَنْ رَمی بِهِ الشَیطانُ مَرامِیهُ وَ ضَرَبَ بِهِ تیهَهُ» شما به این دلیل بسیار مردم بدی هستید که تیرهایی هستید در دست شیطانها؛ شیطان شما را به منزله تیر قرار میدهد، در کمان خودش میگذارد و هدف خود را میکوبد. علی علیه السلام میگوید: شما ابزار بسیار قاطعی هستید در دست شیطانها.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۱۶، ص۶۰۸.</ref>
شهید مطهری خوارج را از اولین متحجران می‌داند که امام علی با آنها مبارزه کرد و اگر این مبارزه نبود «جامعه اسلامی در جمود و تقشّر و تحجّر و حماقت و نادانی فرو می‌رفت.»<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۱۶، ص۶۱۷.</ref>


دو جریان قشری و جمود در جهان اسلام: یکی جریان خوارج که شکم زنی را به جرم عدم تمکین شوهرش از تبرّی پاره کردند ولی خرمایی را از دهان دور انداختند، و دیگر جریان اشعریگری در سنّیها و اخباریگری در شیعه که تا حدی هنوز هم جلو اجتهاد آزاد را گرفته است.<ref>مطهری، مرتضی، یادداشت‌های استاد، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۱۰، ص۱۳۱.</ref>
شهید مطهری نقل می‌کند: «امام علی(ع) درباره خوارج می‌گوید:«ثُمَّ انْتُمْ شِرارُ النّاس» شما بدترین مردم هستید. به این مقدس مآب‌ها می‌گوید: شما بدترین مردم هستید. چرا؟ ما اگر باشیم می‌گوییم: بالأخره هرچه باشد آدم‌های بیضرری هستند، آدم‌های خوبی هستند. ولی آیا می‌دانید چرا علی می‌گوید شما بدترین مردم هستید؟ می‌گوید شما به این دلیل بسیار مردم بدی هستید که تیرهایی هستید در دست شیطانها؛ شیطان شما را به منزله تیر قرار می‌دهد، در کمان خودش می‌گذارد و هدف خود را می‌کوبد.»<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۱۶، ص۶۰۸.</ref>
 
اولین جریان جمودی که در دنیای اسلام پیش آمد همین جمودی است که خوارج به خرج دادند . اگر بخواهید بفهمید جمود با دنیای اسلام چه کرده است، همین موضوع را در نظر بگیرید که علی بن ابی طالب را چی کشت ؟ یک وقت‌ می‌گوئیم علی را کی کشت و یک وقت می‌گوئیم چی کشت ؟ اگر بگوئیم علی را کی کشت ؟ البته عبدالرحمن بن ملجم ، واگر بگوئیم علی را چی کشت، باید بگوئیم جمود و خشک مغزی و خشکه مقدسی . همینهایی که آمده بودند علی را بکشند از سر شب تا صبح عبادت می‌کردند .<ref>مطهری،‌ مرتضی،‌ اسلام و مقتضیات زمان ۱، تهران، صدرا، بیتا، ص۱۲۲.</ref>
 
به اعتقاد مطهری دو جریان قشری و جمود در جهان اسلام وجود دارد: یکی جریان خوارج که شکم زنی را به جرم عدم تمکین شوهرش از تبرّی پاره کردند. و دیگر جریان اشعری‌گری در اهل سنت و اخباری‌گری در شیعه که تا حدی هنوز هم جلو اجتهاد آزاد را گرفته است.<ref>مطهری، مرتضی، یادداشت‌های استاد، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۱۰، ص۱۳۱.</ref>


فقه خوارج فقه مخصوصی است. عقاید فقهیشان بسیار جامد است. گفتند تمام فِرَق اسلامی کافرند غیر از ما، و هرکسی که گناه کبیره مرتکب بشود کافر است. یک فقه به اصطلاح مضیق، تنگ و تاریک به وجود آوردند. به همین دلیل اینها بعدها منقرض شدند، چون اساساً فقه اینها فقه عملی نبود.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران،‌صدرا، ۱۳۸۹، ج۲۱، ص۹۰.</ref>
فقه خوارج فقه مخصوصی است. عقاید فقهیشان بسیار جامد است. گفتند تمام فِرَق اسلامی کافرند غیر از ما، و هرکسی که گناه کبیره مرتکب بشود کافر است. یک فقه به اصطلاح مضیق، تنگ و تاریک به وجود آوردند. به همین دلیل اینها بعدها منقرض شدند، چون اساساً فقه اینها فقه عملی نبود.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران،‌صدرا، ۱۳۸۹، ج۲۱، ص۹۰.</ref>


علی ع در مسجد در حالی که مشغول نماز بود یا آماده نماز میشد، ضربت خورد و در اثر همان ضربت شهید شد. درست است که «وَ قُتِلَ فی مِحْرابِهِ لِشِدَّةِ عَدْلِهِ» آن تصلّب و انعطافناپذیری در امر عدالت برایش دشمنها درست کرد، جنگ جمل و جنگ صفّین بپا کرد، اما در نهایت، دست جهالت و جمود و رکود فکری از آستین مردمی که به نام خوارج نامیده میشدند بیرون آمد و علی علیه السلام را شهید کرد.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۴، ص۸۱۹.</ref>
علی (ع) در مسجد در حالی که مشغول نماز بود یا آماده نماز میشد، ضربت خورد و در اثر همان ضربت شهید شد. درست است که «وَ قُتِلَ فی مِحْرابِهِ لِشِدَّةِ عَدْلِهِ» آن تصلّب و انعطافناپذیری در امر عدالت برایش دشمنها درست کرد، جنگ جمل و جنگ صفّین بپا کرد، اما در نهایت، دست جهالت و جمود و رکود فکری از آستین مردمی که به نام خوارج نامیده میشدند بیرون آمد و علی علیه السلام را شهید کرد.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۴، ص۸۱۹.</ref>


وقتی عقیده دینی با جهالت و نادانی و تعصب خشک آمیخته شود می شود خوارج.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۴، ص۸۲۰.</ref>
وقتی عقیده دینی با جهالت و نادانی و تعصب خشک آمیخته شود می شود خوارج.<ref>مطهری، مرتضی، مجموعه آثار، تهران، صدرا، ۱۳۸۹، ج۴، ص۸۲۰.</ref>
اولین جریان جمودی که در دنیای اسلام پیش آمد همین جمودی است که خوارج به خرج دادند . اگر بخواهید بفهمید جمود با دنیای اسلام چه کرده است ، همین موضوع را در نظر بگیرید که علی بن ابی طالب را چی کشت ؟ یک وقت‌ می‌گوئیم علی را کی کشت و یک وقت می‌گوئیم چی کشت ؟ اگر بگوئیم علی را کی کشت ؟ البته عبدالرحمن بن ملجم ، واگر بگوئیم علی را چی کشت ، باید بگوئیم جمود و خشک مغزی و خشکه مقدسی . همینهائی که آمده بودند علی را بکشند از سر شب تا صبح عبادت می‌کردند .<ref>مطهری،‌ مرتضی،‌ اسلام و مقتضیات زمان ۱، تهران، صدرا، بیتا، ص۱۲۲.</ref>


== جمود و قشری‌گری ==
== جمود و قشری‌گری ==