اقسام دروغ: تفاوت میان نسخه‌ها

(ابرابزار)
(ویرایش ساختاری.)
خط ۱۰: خط ۱۰:
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
یکی از بیماری‌های مهم زبان که جامعه بزرگ بشر همیشه از آن آسیب دیده و رنج برده است بیماری تباه کننده دروغ است؛ بنابراین سزاوار است که زبان پیوسته تحت حکم عقل و شرع قرار گیرد. از آن جهت که طبع انسان تمایل دارد زبان را آزاد گذاشته، عنان آن را رها نماید، شرع مقدس به حفظ و کنترل آن بسیار تأکید نموده است تا از برخورد این دو تعادل حاصل شود.}}<ref>اخلاق، ترجمه کتاب اخلاق، تألیف مرحوم سید عبدالله، شبر، مؤسسه انتشارات هجرت، ص۲۲۳.</ref>


دروغ و واژه‌های معادل آن از قبیل «کذب» و «افتراء» و «افک» به معنای خبر مخالف با واقع می‌باشند.
== تعریف ==
دروغ یا کذب، به معنای خبر مخالف با واقع است.  


اقسام دروغ: از نظر دانشمندان اخلاق دروغ بر شش قسم است: ۱. دروغ در گفتار ۲. دروغ در نیت ۳. دروغ در عزم ۴. دروغ در وفا به عزم ۵. دروغ در اعمال ۶. دروغ در مقامات دین.
دروغ از جمله بیماری‌های زبان شمرده شده که بشریت از آن آسیب و رنج فراوان دیده است؛ یکی از دلایل فراوانیِ دروغ، این است که انسان تمایل دارد زبانش را آزاد بگذارد. دین اسلام به حفظ زبان از دروغ تأکید زیادی کرده، تا از برخورد این دو، تعادل حاصل شود.<ref>اخلاق، ترجمه کتاب اخلاق، تألیف مرحوم سید عبدالله، شبر، مؤسسه انتشارات هجرت، ص۲۲۳.</ref>


دروغ در گفتار: هر زمان انسان خبری مخالف با واقع را ابراز کند به دروغ در گفتار دچار شده است. شخصی که به خوی دروغگویی مبتلا می‌شود، قلم، زبان و رفتارش محور دروغ می‌چرخد. حضرت علی(ع) فرمود: هیچ عادت و خلقی زشت‌تر از دروغ نیست.<ref>تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمّد، غررالحکم ودررالکلم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، بی‌تا</ref>
== اقسام ==
به نظر عالمان اخلاق، دروغ بر شش قسم است:


دروغ در نیت: گاه انسان تصمیم می‌گیرد کار نیکوئی یا هرامر خیر دیگری انجام دهد، اما نیت او بر انجام آن کار فقط خداوند تبارک و تعالی نیست بلکه در تصمیم او خواسته‌های نفسانی و غیر خدایی در آن ریشه دارد که به این حالت دروغ در نیت گفته می‌شود.
* '''دروغ در گفتار''': هر زمان انسان خبری مخالف با واقع بگوید به دروغ در گفتار دچار شده است. امام علی(ع) به این قسم از دروغ اشاره کرده و آن را زشت‌ترین عادت شمرده است.<ref>تمیمی آمدی، عبدالواحد بن محمّد، غررالحکم ودررالکلم، انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی، قم، بی‌تا</ref>
 
* '''دروغ در نیت''': گاهی انسان تصمیم می‌گیرد کار نیکویی انجام دهد؛ ولی نیت او برای انجام آن کار خوشنودی خدا نیست؛ بلکه در تصمیم او خواسته‌های نفسانی و غیر خدایی ریشه دارد. به این حالت، دروغ در نیت گفته می‌شود.
دروغ در عزم: گاه انسان تصمیم می‌گیرد کار خیری را برای نزدیک شدن به خدا انجام دهد اما در همین تصمیم به دلیل وجود خللی سستی می‌کند و در تصمیم خود صادق نیست که سرچشمه این سستی و تزلزل چیزی جز خواهش‌های نفسانی نیست که به این حالت دروغ در عزم می‌گویند.
* '''دروغ در عزم''': گاهی انسان تصمیم می‌گیرد کار خیری را برای نزدیک شدن به خدا انجام دهد؛ اما در تصمیم خود سستی کرده و صداقت نمی‌ورزد. سرچشمه این سستی و تزلزل، خواهش‌های نفسانی است. به این حالت، دروغ در عزم گفته می‌شود.
 
* '''دروغ در عمل''': دروغ در عمل به این معنا است که انسان در ظاهر حالتی به خود بگیرد که گویای وجود صفتی در باطن او است، حال آنکه او از چنان صفتی برخوردار نیست. به این عدم هماهنگی ظاهر و باطن، کذب در عمل می‌گویند.<ref>اخلاق الاهی، آفات زبان، جلد چهارم، استاد آیت الله مجتبی تهرانی، ص۸۲ـ ۸۳ـ ۸۴ـ ۸۵ـ ۸۶ـ ۸۷ـ</ref>
دروغ در عمل: کذب در عمل به آن معنا است که انسان درظاهر حالتی به خود بگیرد که گویای وجود صفتی در باطن اوست حال آنکه از چنان صفتی برخوردار نیست که به این عدم هماهنگی ظاهر و باطن کذب در عمل می‌گویند.<ref>اخلاق الاهی، آفات زبان، جلد چهارم، استاد آیت الله مجتبی تهرانی، ص۸۲ـ ۸۳ـ ۸۴ـ ۸۵ـ ۸۶ـ ۸۷ـ</ref>
* '''دروغ در مقامات دین'''.


== منابع ==
== منابع ==