عالمان مشهور اخباری: تفاوت میان نسخهها
جزبدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۹: | خط ۹: | ||
== محمد امین استرابادی == | == محمد امین استرابادی == | ||
[[محمد امین استرابادی]] (متوفای ۱۰۳۳) از علمای عصر صفویه را بنیانگذار [[اخباریگری]] میدانند. او تحت تأثیر استادش میرزا محمد استرابادی بود و اجتهاد را کنار نهاد و به تأسیس این مکتب پرداخت.<ref> | [[محمد امین استرابادی]] (متوفای ۱۰۳۳) از علمای عصر صفویه را بنیانگذار [[اخباریگری]] میدانند. او تحت تأثیر استادش میرزا محمد استرابادی بود و اجتهاد را کنار نهاد و به تأسیس این مکتب پرداخت.<ref>فائز قاسم، شریفی محمد، «پیدایش، سیر تطور و تداوم اخباریگری»، دوفصلنامه کتاب قیم، پاییز و زمستان ۱۳۹۳، دوره ۴، شماره ۱۱ (ویژه علوم قرآن و حدیث)</ref> مهمترین اثر مکتوب او کتاب [[الفوائد المدنیة]]، است که اندیشههای کلامی و فقهی خود را در آنها بیان کرده است. | ||
استرابادی معتقد بود استنباط احکام نظری از آیات قرآنی که محتمل وجوه متعدد است، جز برای معصومان اهل بیت(ع) که مخاطبان واقعی قرآن هستند، امکانپذیر نیست. وی به صحت جمیع احادیث کتب اربعه و اصولاً صحت غالب احادیث امامی قائل بود و معتقد بود که منابع کتب اربعه، اصولی است که اصحاب ائمه(ع) آن را مدون ساخته، به مضامین آن عمل میکردند.<ref>دانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، | استرابادی معتقد بود استنباط احکام نظری از آیات قرآنی که محتمل وجوه متعدد است، جز برای معصومان اهل بیت(ع) که مخاطبان واقعی قرآن هستند، امکانپذیر نیست. وی به صحت جمیع احادیث کتب اربعه و اصولاً صحت غالب احادیث امامی قائل بود و معتقد بود که منابع کتب اربعه، اصولی است که اصحاب ائمه(ع) آن را مدون ساخته، به مضامین آن عمل میکردند.<ref>انصاری، حسن، «امين استرابادی'''»'''، دانشنامه بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ذیل مدخل.</ref> وی بخش مهمی از کتاب الفوائد المدنیة خود را به بررسی ماهیت اجتهاد اختصاص داده، استنباطات ظنی اصولیان را به نقد گرفته است.<ref>پاکتچی، احمد، «امامیه»، دانشنامه بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ذیل مدخل.</ref> | ||
استرابادی عقل را در امور مربوط به شریعت و اموری که از دسترس حواس انسان خارج است ناتوان و نامعتبر توصیف میکند.<ref> | استرابادی عقل را در امور مربوط به شریعت و اموری که از دسترس حواس انسان خارج است ناتوان و نامعتبر توصیف میکند.<ref>رضوانی، معصومه، «جایگاه عقل در اندیشه ملا محمّد امین استرآبادی، با نگاه به کتاب الفواید المدنیة»، حدیث اندیشه، پاییز ۱۳۸۸ و تابستان ۱۳۸۹ش، شماره ۸ و ۹.</ref> | ||
== ملا خلیل قزوینی == | == ملا خلیل قزوینی == | ||
[[خلیل بن غازی قزوینی]] (متوفای ۱۰۸۹) از عالمان اخباری قرن یازدهم در عصر اوجگیری گرایش اخباریگری، در [[اصفهان]] و [[قزوین]] میزیست. | [[خلیل بن غازی قزوینی]] (متوفای ۱۰۸۹) از عالمان اخباری قرن یازدهم در عصر اوجگیری گرایش اخباریگری، در [[اصفهان]] و [[قزوین]] میزیست. از اساتید او میتوان به [[میرداماد]] و [[شیخ بهایی]] اشاره کرد. | ||
ملا خلیل قزوینی از اخباریان سرسخت بود که علم اصول و اجتهاد را رد میکرد. او معتقد بود تمام روایات اصول کافی صحیح هستند و عمل به آن واجب است. کتاب [[صافی در شرح کافی]] به زبان فارسی اثر اوست.<ref>اخباریگری، تاریخ و عقاید، | ملا خلیل قزوینی از اخباریان سرسخت بود که علم اصول و اجتهاد را رد میکرد. او معتقد بود تمام روایات اصول کافی صحیح هستند و عمل به آن واجب است. کتاب [[صافی در شرح کافی]] به زبان فارسی اثر اوست.<ref>بهشتی، ابراهیم، اخباریگری، تاریخ و عقاید، قم، دار الحديث، ۱۳۹۱ش، ج۱، ص۱۲۹</ref> | ||
== میرزا محمد اخباری == | == میرزا محمد اخباری == | ||
[[میرزا محمد اخباری]] متولد هند و اصالتا نیشابوری در سال ۱۱۷۸، از علمای مشهور و از رهبران تندرو مکتب اخباری است. | [[میرزا محمد اخباری]] متولد هند و اصالتا نیشابوری در سال ۱۱۷۸، از علمای مشهور و از رهبران تندرو مکتب اخباری است. او در کنار علوم متداول دینی، در علوم غریبه از قبیل طلسمات و جفر و اعداد مطالعاتی کرد و در بحث و جدل نیز مهارت یافت. میرزا محمد هرگز از ابراز مخالفت آشکار با علمای اصول، چه در گفتار و چه در نوشتار، خودداری نمیکرد و همین امر سبب شد تا حکم قتل او توسط علما و مجتهدان بهنام آن زمان امضا گردد. در پی صدور حکم قتل میرزا محمد، گروهی به خانه او هجوم بردند و او را به همراه فرزندش احمد و یکی از شاگردانش به قتل رساندند. کتاب [[البرهان فی التکلیف و البیان]] او در بیان تکلیف و اسباب مسلک اخباری و رد مجتهدان است.<ref>قیصری، احسان، «اخباریان»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تهران، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ذیل مدخل.</ref> | ||
میرزا محمد در مقابل مجتهدان چنان هتاکی میکرد که [[کاشف الغطاء]] خطاب به او میگوید: «به پنج خصلت شهرت یافتهاى که پستترین صفات آدمى است: کم عقلى، سستى در دین، بیوفایى، بیحیایى، حسد بیحد و مرز. و هر یک از این خصلتها در وجود تو مظاهرى دارد که بر هیچ فردى پوشیده نیست.»<ref> | میرزا محمد در مقابل مجتهدان چنان هتاکی میکرد که [[کاشف الغطاء]] خطاب به او میگوید: «به پنج خصلت شهرت یافتهاى که پستترین صفات آدمى است: کم عقلى، سستى در دین، بیوفایى، بیحیایى، حسد بیحد و مرز. و هر یک از این خصلتها در وجود تو مظاهرى دارد که بر هیچ فردى پوشیده نیست.»<ref>جناتی، محمدابراهیم، «غلبه اجتهاد بر اخباریگری»، کیهان اندیشه، ۱۳۶۶ش، شماره ۱۴.</ref> | ||
== شیخ یوسف بحرانی == | == شیخ یوسف بحرانی == | ||
[[یوسف بحرانی]] مشهور به صاحب حدائق، فقیه و محدّث اخباری معتدل و متتبّع پر اثرِ قرن دوازدهم است. بحرانی یکی از برجستهترین عالمان و مدافعان نحله فقهی و حدیثی اخباری و نیز آخرین شخصیت در خورِ ذکرِ این مکتب است که با وحید بهبهانی، مجتهد ضد اخباری معاصر خود، در کربلا مناظرات طولانی داشته و گفته شده است که این مناظرات در تغییر دیدگاه او و احتمالاً از رونق افتادن مسلک اخباری و رواج مکتب اصولی (با توجه به موقعیت علمی بحرانی نزد اخباریون) سخت مؤثر افتاده است.<ref>دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، | [[یوسف بحرانی]] مشهور به صاحب حدائق، فقیه و محدّث اخباری معتدل و متتبّع پر اثرِ قرن دوازدهم است. بحرانی یکی از برجستهترین عالمان و مدافعان نحله فقهی و حدیثی اخباری و نیز آخرین شخصیت در خورِ ذکرِ این مکتب است که با وحید بهبهانی، مجتهد ضد اخباری معاصر خود، در کربلا مناظرات طولانی داشته و گفته شده است که این مناظرات در تغییر دیدگاه او و احتمالاً از رونق افتادن مسلک اخباری و رواج مکتب اصولی (با توجه به موقعیت علمی بحرانی نزد اخباریون) سخت مؤثر افتاده است.<ref>طارمی، حسن، «بحرانی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دائرة المعارف اسلامی، ذیل مدخل.</ref> اعتدال و انصاف صاحب حدائق را در پایان رسیدن عصر اخباری گری مؤثر میدانند.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، دائرة المعارف فقه مقارن، ، ج۱، ص۱۱۹.</ref> مشهورترین اثر او [[الحدائق الناضرة]] است که در ۲۵ جلد انتشار یافته است. | ||
== فیض کاشانی == | == فیض کاشانی == | ||
[[ملا محسن فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق) یکی از پایههای اصلی اخباریان معتدل در نظام فکری اخباریگری است. او در بسیاری از نوشتههای خویش، تمسک به اخبار و دوری گزیدن از اجتهاد غیرمأثور را مطرح و از آن دفاع کرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمیپذیرد. و ظاهر قرآن را حجت میشمارد. فیض کاشانی احکام عقلی تأیید شده شرع را میپذیرد و عقل را به عنوان نور الهی معرفی میکند.<ref>تاریخ حدیث شیعه «۲»، | [[ملا محسن فیض کاشانی]] (درگذشت ۱۰۹۱ق) یکی از پایههای اصلی اخباریان معتدل در نظام فکری اخباریگری است. او در بسیاری از نوشتههای خویش، تمسک به اخبار و دوری گزیدن از اجتهاد غیرمأثور را مطرح و از آن دفاع کرده است. فیض قطعیت صحیح بودن روایات کتب اربعه را بر خلاف اخباریان نمیپذیرد. و ظاهر قرآن را حجت میشمارد. فیض کاشانی احکام عقلی تأیید شده شرع را میپذیرد و عقل را به عنوان نور الهی معرفی میکند.<ref>طباطبایی، محمد کاظم، تاریخ حدیث شیعه «۲»، ج۱، ص۲۳۳.</ref> تفسیر الصافی، الوافی، المحجة البیضاء و مفاتیح الشرایع از آثار اوست. او داماد ملاصدرا بود. | ||
برخی گفتهاند فیض کاشانی برخلاف برخی گزارشها اخباری نبوده است. در واقع فیض کاشانی به گونه خلاقانهای در آثارش موفق شده دیدگاههای حکمی و اخباری استادان خود را تلفیق کند.<ref> | برخی گفتهاند فیض کاشانی برخلاف برخی گزارشها اخباری نبوده است. در واقع فیض کاشانی به گونه خلاقانهای در آثارش موفق شده دیدگاههای حکمی و اخباری استادان خود را تلفیق کند.<ref>پارسا، فروغ، «تحلیل مبانی فکری و گرایشهای اندیشگی فیض کاشانی»، کاشانشناسی، دوره ۱۴، پاییز و زمستان ۱۴۰۰، شماره ۲ (پیاپی ۲۷).</ref> | ||
== سایرین == | == سایرین == |