دعا: تفاوت میان نسخهها
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
A.rezapour (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
احاديثى تحت عنوان «موانع اجابت دعا» آمده است که این موانع را در دو چیز میدانند: یک: آنچه بر اساس حكمت الهى، مانع اجابت دعاست؛ مانند اين كه نيايشگر از خداوند متعال، چيزى را مىخواهد كه به زيان اوست. یا مصلحت او در استجابت دعا نیست. دو: مطلق گناهان. گناهان و عدم اطاعت خداوند گاه مانع استجابت دعا میشود.<ref>حكمتنامه پيامبر، محمدی ریشهری، محمد، ج۱۰، ص۱۷</ref> | احاديثى تحت عنوان «موانع اجابت دعا» آمده است که این موانع را در دو چیز میدانند: یک: آنچه بر اساس حكمت الهى، مانع اجابت دعاست؛ مانند اين كه نيايشگر از خداوند متعال، چيزى را مىخواهد كه به زيان اوست. یا مصلحت او در استجابت دعا نیست. دو: مطلق گناهان. گناهان و عدم اطاعت خداوند گاه مانع استجابت دعا میشود.<ref>حكمتنامه پيامبر، محمدی ریشهری، محمد، ج۱۰، ص۱۷</ref> | ||
== دعا | == دعا در ادب فارسی == | ||
دعا از مهمترین مفاهیمی است که در کتب صوفیان و عارفان بدان پرداخته شده است. در تصوّفِ اسلامی دعا و مناجات به صورتِ گفتگویی عاشقانه با حق برگزار میشود. در [[رساله قشیریه]] آمده است دعا كليد حاجتها و راحت درماندگان و پناهگاه درويشان و غمگسار نيازمندان است.<ref>ترجمه رساله قشيريه، عثماني، حسن بن احمد، ص۴۳۶.</ref> از شاعرانی که دعا در آثار او جایگاه ویژهای دارد سنایی است که در این موضوع از دیدگاه عرفان ناب مینگرد و در انتقال اندیشههای خود در این زمینه، همچون سایر اندیشههای عرفانی، به دیگر عارفانِ پس ازخود، سهمِ بسزایی داشته است؛ به طوری که در بسیاری از موضوعات عرفانی، عارفانِ بزرگی همچون: عطّار و مولوی وامدار وی به شمار میروند.<ref>اندیشههای عرفانی سنایی در بابِ دعا (با تکیه بر حدیقه الحقیقه)، خدابخش اسداللهی، متنشناسی ادب فارسی، دوره جدید، شماره چهارم، زمستان ۱۴۰۰.</ref> | دعا از مهمترین مفاهیمی است که در کتب صوفیان و عارفان بدان پرداخته شده است. در تصوّفِ اسلامی دعا و مناجات به صورتِ گفتگویی عاشقانه با حق برگزار میشود. در [[رساله قشیریه]] آمده است دعا كليد حاجتها و راحت درماندگان و پناهگاه درويشان و غمگسار نيازمندان است.<ref>ترجمه رساله قشيريه، عثماني، حسن بن احمد، ص۴۳۶.</ref> از شاعرانی که دعا در آثار او جایگاه ویژهای دارد سنایی است که در این موضوع از دیدگاه عرفان ناب مینگرد و در انتقال اندیشههای خود در این زمینه، همچون سایر اندیشههای عرفانی، به دیگر عارفانِ پس ازخود، سهمِ بسزایی داشته است؛ به طوری که در بسیاری از موضوعات عرفانی، عارفانِ بزرگی همچون: عطّار و مولوی وامدار وی به شمار میروند.<ref>اندیشههای عرفانی سنایی در بابِ دعا (با تکیه بر حدیقه الحقیقه)، خدابخش اسداللهی، متنشناسی ادب فارسی، دوره جدید، شماره چهارم، زمستان ۱۴۰۰.</ref> | ||
دعا در اشعار [[حافظ]] جایگاه ویژهای دارد و ابیات زیادی در این موضوع سروده است: | دعا در اشعار [[حافظ]] جایگاه ویژهای دارد و ابیات زیادی در این موضوع سروده است. کلمه دعا ۵۳ بار در دیوان حافظ تکرار شده است<ref>شهد دعا در اشعار حافظ، ایوب هاشمی، عرفان اسلامي (اديان و عرفان)، تابستان ۱۳۸۹، دوره ۶، شماره ۲۶، از صفحه ۷۵ تا صفحه ۸۸.</ref>: | ||
{{شعر|به هیچ ورد دگر نیست حاجتت حافظ ***دعای نیمه شب و درس صبحگاهت بس | {{شعر|به هیچ ورد دگر نیست حاجتت حافظ ***دعای نیمه شب و درس صبحگاهت بس | ||
}}{{شعر|ما حاصل خود در سر خمخانه نهادیم*** محصول دعا در ره جانانه نهادیم | }}{{شعر|ما حاصل خود در سر خمخانه نهادیم*** محصول دعا در ره جانانه نهادیم | ||
خط ۶۲: | خط ۶۲: | ||
{{شعر|ای اخی دست از دعا کردن مدار*** با اجابت یا رد اویت چه کار | {{شعر|ای اخی دست از دعا کردن مدار*** با اجابت یا رد اویت چه کار | ||
}} | }} | ||
== دعا از منظر فیلسوفان == | |||
برخی متکلمان دعا را با برخی فضائل اخلاقی و مقام رضا ناسازگار میدانند و از حیث کلامی معتقد هستند خداوند رحیم و مهربان است و مصالح بندگان را میداند. از این جهت برای دعا فایدهای مترتب نیست. اما مخالفان این نظریه، گفتهاند دعا فارغ از اجابت یا رد عبادت محسوب میشود و مقصود از دعا، اظهار عبودیت و رجوع به خداوند و احساس عجز و ناتوانی است که نشانه بندگی است. [[غزالی]] معتقد است همانطور که خداوند شر را تقدیر کرده است، رفع آن توسط دعا را هم مقدر ساخته است. بنابر این ترک چنین اسبابی مخالفت با قضای الهی است.<ref>دعا، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف اسلامی، نصرت نيلساز، عبداللّه صلواتى، اسماعيل باغستانى، سعيد شفيعى، حميد باقرى</ref> بهعلاوه دعا موجب یادكردن خداست و این برترین عبادت است و به همین دلیل، فقر و حاجت كه آدمی را بهیاد خداوند میافكنند، مطلوبند و باز به همین سبب است كه انبیا و اولیا بیش از دیگران گرفتار مصائب میشوند.<ref>مدخل احیاء علوم الدین، عبدالکریم سروش، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۱۶۱</ref> | برخی متکلمان دعا را با برخی فضائل اخلاقی و مقام رضا ناسازگار میدانند و از حیث کلامی معتقد هستند خداوند رحیم و مهربان است و مصالح بندگان را میداند. از این جهت برای دعا فایدهای مترتب نیست. اما مخالفان این نظریه، گفتهاند دعا فارغ از اجابت یا رد عبادت محسوب میشود و مقصود از دعا، اظهار عبودیت و رجوع به خداوند و احساس عجز و ناتوانی است که نشانه بندگی است. [[غزالی]] معتقد است همانطور که خداوند شر را تقدیر کرده است، رفع آن توسط دعا را هم مقدر ساخته است. بنابر این ترک چنین اسبابی مخالفت با قضای الهی است.<ref>دعا، دانشنامه جهان اسلام، بنیاد دایره المعارف اسلامی، نصرت نيلساز، عبداللّه صلواتى، اسماعيل باغستانى، سعيد شفيعى، حميد باقرى</ref> بهعلاوه دعا موجب یادكردن خداست و این برترین عبادت است و به همین دلیل، فقر و حاجت كه آدمی را بهیاد خداوند میافكنند، مطلوبند و باز به همین سبب است كه انبیا و اولیا بیش از دیگران گرفتار مصائب میشوند.<ref>مدخل احیاء علوم الدین، عبدالکریم سروش، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، ج۱۰، ص۱۶۱</ref> | ||