اتفاق‌نظر اهل سنت بر مهدویت: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۹: خط ۹:
با یک مروری گذرا بر مصادر حدیثی، تاریخی، عقیدتی و تفسیری اهل سنت به این حقیقت پی خواهیم برد که مسئله مهدویت یکی از مسائل مسلم و اجماعی علمای اهل سنت است و با انکار یک یا چند نفر از اهل سنت این اجماع و اتفاق قابل خدشه نیست. بررسی مجموع حوادث و وقایع تاریخی و مطالعه کتاب‌های حدیثی و تفسیری اهل سنت درباره ظهور و خروج مهدی ما را به این نتیجه می‌رساند که مسئله مهدویت، غیبت، انتظار، قیام مصلح غیبی، و ایمان به این امور از موضوعات مسلمی بوده که از پشتوانه محکمی همچون آیات قرآن و روایات متواتر نبوی برخوردار بوده و مسلمانان به همین دلیل به آن اعتقاد داشته و در انتظار ظهور مهدی روزشماری می‌کرده و می‌کنند و نصرت و غلبه را از لوازم حتمی او می‌دانند.
با یک مروری گذرا بر مصادر حدیثی، تاریخی، عقیدتی و تفسیری اهل سنت به این حقیقت پی خواهیم برد که مسئله مهدویت یکی از مسائل مسلم و اجماعی علمای اهل سنت است و با انکار یک یا چند نفر از اهل سنت این اجماع و اتفاق قابل خدشه نیست. بررسی مجموع حوادث و وقایع تاریخی و مطالعه کتاب‌های حدیثی و تفسیری اهل سنت درباره ظهور و خروج مهدی ما را به این نتیجه می‌رساند که مسئله مهدویت، غیبت، انتظار، قیام مصلح غیبی، و ایمان به این امور از موضوعات مسلمی بوده که از پشتوانه محکمی همچون آیات قرآن و روایات متواتر نبوی برخوردار بوده و مسلمانان به همین دلیل به آن اعتقاد داشته و در انتظار ظهور مهدی روزشماری می‌کرده و می‌کنند و نصرت و غلبه را از لوازم حتمی او می‌دانند.


مقدمه


پیروان ادیان آسمانی و ازجمله رهروان ادیان ابراهیمی (مسلمانان، مسیحیان و یهودیان) باور دارند که آینده نهایی مسیر زندگی خاکی، پیروزی ایمان برکفر، حاکمیت حق، علم، عدالت و وراثت زمین به صالحان، پایان خرافات و گمراهی و ستم و هرگونه انحراف است. آنان هم‌چنین اتفاق‌نظر دارند شخصی که خداوند عهد و پیمانش را به دست او تحقق می‌بخشد، از فرزندان حضرت ابراهیم(ع) بوده و شریعتی که بر اساس آن حکومت می‌کند دین پیامبری است که خداوند در آخرالزمان، وی را مبعوث می‌کند<ref>فصلنامه تخصصی انتظار، ص۱۷۱، صاحب امتیاز بنیاد فرهنگی حضرت مهدی موعود، مقاله سامی بدری، سال اول، شماره اول، پاییز۱۳۸۰.</ref> بنا بر این اصل مسئله مهدی، انتظار، ظهور و آمدن منجی و مصلح جزء مسلمات و اعتقادات مشترک تمامی شرایع آسمانی و نه‌فقط اسلامی است و هر دینی به‌نوبه خود به آمدن منجی و مصلح آخرالزمان نوید داده است اگرچه در مصداق آن اختلاف‌نظر دارند و هرکدام مصداق خاصی را به‌عنوان منجی معرفی کرده‌اند. در این شبهه مهدویت اسلام مورد خدشه قرارگرفته که این نوشته به این شبهه پاسخ داده است.


پاسخ شبهه
اینکه در صحیح بخاری و مسلم از مهدویت و امام مهدی(ع) سخنی صریح گفته نشده است دلیل بر نفی مهدویت در اسلام نمی‌شود؛ چه اینکه بسیاری از احکام و عقاید اسلامی در این دو کتاب نیامده و از متون حدیثی دیگر به مسلمانان رسیده‌اند. ثانیاً هیچ دلیلی بر این نداریم که باید عقاید و احکام دین فقط از این دو کتاب گرفته شوند و هر چه در این دو کتاب وجود دارند دارای اعتبار هستند و مطالب موجود در کتاب‌های دیگر اعتبار ندارند؛ چه اینکه در این دو کتاب مطالبی مجعول و بی‌اعتبار به‌صورت گسترده نقل‌شده است. افزون بر این‌ها در این دو کتاب نیز مطالبی وجود دارد که جز با عقیده به امام مهدی قابل توجیه نمی‌گردند.


اینکه در صحیح بخاری و مسلم از مهدویت و امام مهدی(ع) سخنی صریح گفته نشده است دلیل بر نفی مهدویت در اسلام نمی‌شود؛ چه اینکه بسیاری از احکام و عقاید اسلامی در این دو کتاب نیامده و از متون حدیثی دیگر به مسلمانان رسیده‌اند. ثانیاً هیچ دلیلی بر این نداریم که باید عقاید و احکام دین فقط از این دو کتاب گرفته شوند و هر چه در این دو کتاب وجود دارند دارای اعتبار هستند و مطالب موجود در کتاب‌های دیگر اعتبار ندارند؛ چه اینکه در این دو کتاب مطالبی مجعول و بی‌اعتبار به‌صورت گسترده نقل‌شده است. افزون بر این‌ها در این دو کتاب نیز مطالبی وجود دارد که جز باعقیده به امام مهدی قابل توجیه نمی‌گردند.
اصل اندیشه مهدویت، غیبت، انتظار و ظهور حضرت مهدی در آخرالزمان برای برپایی حکومت عدل اسلامی در جهان و نیز این‌که ایشان از اولاد رسول خدا و علی و فاطمه(س) و کسی است که عیسی بن مریم از آسمان نازل‌شده و پشت سرش نماز می‌خواند، مورد اتفاق همه فرق اسلامی است و در منابع روایی، تفسیری و… دو فرقه شیعه و سنی احادیث مرتبط با این موضوع، به‌طور متواتر ثبت و ضبط‌شده حتی کسانی که میانه چندان خوبی با شیعه ندارند مانند فرقه وهابیت نیز این موضوع را یک اصل قطعی اسلامی می‌دانند و بر متواتر بودن احادیث مهدویت تأکید می‌کنند؛<ref>در این خصوص، صدور فتوای رسمی از سوی «رابطه العالم الاسلامی» به عنوان بزرگترین مرجع فقهی اهل سنت در عربستان در سال۱۹۷۶ میلادی و تأکید بر متواتر بودن احادیث حضرت مهدی(عج) دلیل روشنی بر این ادعا است. برای آگاهی بیشتر نسبت به متن کامل این فتوا و ترجمه آن، ر، ک: مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی، ص۱۳۳. و نیز مطالعه فتوای علمای چهار مذهب اهل سنت در مکه در سده دهم هجری درباره ضرورت اعتقاد به مهدی، ظهور، و علامات ظهور بر اساس روایات متواتر و رد مدعیان باطل که برخی از این مدعیان دروغین در هندوستان ادعای مهدویت کرده و همین امر سبب استفتاء دیگر مسلمانان از مفتیان وقت مکه می‌شود. ضروری می‌نماید. برای مطالعه اصل ماجرا، استفتا و متن فتاوای چهار مذهب ر، ک: علاء الدین علی متقی هندی (از علمای اهل سنت)، البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان، نسخه خطی، ص۶۶؛ محمدرضا حکیمی، خورشید مغرب، ص۷۳.</ref> چنان‌که شیخ عبد المحسن العباد استاد دانشگاه مدینه در فضای بسته عربستان سخنرانی تحقیقی در مورد مهدویت و مسائل مربوط به آن ایراد می‌نماید که بعدها به‌صورت مقاله تحقیقی تحت عنوان «عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر» و بعد با مقاله «الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی» از همین نویسنده به‌صورت کتاب به زیور طبع آراسته و منتشر می‌گردد. نویسنده در قسمتی از این مقاله می‌گوید «احادیث فراوانی از طریق عده‌ای زیادی از اصحاب رسول خدا و تابعین درباره مهدویت روایت‌شده که موجب علم قطعی می‌شود؛ بنابراین ایمان و اعتقاد به خروج و ظهور مهدی واجب است چنان‌که این حقیقت نزد عالمان اهل سنت ثابت و در کتاب‌های اعتقادی آنان تدوین‌یافته است. در پایان رساله یادشده سخنانی از شیخ عبدالعزیز بن باز در تأیید این رساله آمده است».<ref>شیخ العباد، عبد المحسن، عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر و الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی، ص۵–۹۴، مدینه، مطابع الرشید، چ۱،۱۴۰۲ق. مجله الجامعه الاسلامی، سال اول، شماره سوم، ذیقعده۱۳۸۸(۱۹۶۹میلادی) این کتاب به ضمیمه گفتاری از ابو الاعلی مودودی تحت عنوان «مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت» توسط سید هادی خسروشاهی ترجمه و بوستان کتاب آن را در سال ۱۳۸۶ برای اولین بار چاپ کرده است.</ref>


پیش از اینکه احادیث متواتر و صحیح درباره امام مهدی(ع) را از متون معتبر اهل سنت نقل کنیم توجه به این مقدمه را لازم می‌دانیم که اصل اندیشه مهدویت، غیبت، انتظار و ظهور حضرت مهدی در آخرالزمان برای برپایی حکومت عدل اسلامی در جهان و نیز این‌که ایشان از اولاد رسول خدا و علی و فاطمه(س) و کسی است که عیسی بن مریم از آسمان نازل‌شده و پشت سرش نماز می‌خواند، مورد اتفاق همه فرق اسلامی است و در منابع روایی، تفسیری و… دو فرقه شیعه و سنی احادیث مرتبط با این موضوع، به‌طور متواتر ثبت و ضبط‌شده حتی کسانی که میانه چندان خوبی با شیعه ندارند مانند فرقه وهابیت نیز این موضوع را یک اصل قطعی اسلامی می‌دانند و بر متواتر بودن احادیث مهدویت تأکید می‌کنند؛<ref>در این خصوص، صدور فتوای رسمی از سوی «رابطه العالم الاسلامی» به عنوان بزرگترین مرجع فقهی اهل سنت در عربستان در سال۱۹۷۶ میلادی و تأکید بر متواتر بودن احادیث حضرت مهدی(عج) دلیل روشنی بر این ادعا است. برای آگاهی بیشتر نسبت به متن کامل این فتوا و ترجمه آن، ر، ک: مکارم شیرازی، حکومت جهانی مهدی، ص۱۳۳. و نیز مطالعه فتوای علمای چهار مذهب اهل سنت در مکه در سده دهم هجری درباره ضرورت اعتقاد به مهدی، ظهور، و علامات ظهور بر اساس روایات متواتر و رد مدعیان باطل که برخی از این مدعیان دروغین در هندوستان ادعای مهدویت کرده و همین امر سبب استفتاء دیگر مسلمانان از مفتیان وقت مکه می‌شود. ضروری می‌نماید. برای مطالعه اصل ماجرا، استفتا و متن فتاوای چهار مذهب ر، ک: علاء الدین علی متقی هندی (از علمای اهل سنت)، البرهان فی علامات مهدی آخر الزمان، نسخه خطی، ص۶۶؛ محمدرضا حکیمی، خورشید مغرب، ص۷۳.</ref> چنان‌که شیخ عبد المحسن العباد استاد دانشگاه مدینه در فضای بسته عربستان سخنرانی تحقیقی در مورد مهدویت و مسائل مربوط به آن ایراد می‌نماید که بعدها به‌صورت مقاله تحقیقی تحت عنوان «عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر» و بعد با مقاله «الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی» از همین نویسنده به‌صورت کتاب به زیور طبع آراسته و منتشر می‌گردد. نویسنده در قسمتی از این مقاله می‌گوید «احادیث فراوانی از طریق عده‌ای زیادی از اصحاب رسول خدا و تابعین درباره مهدویت روایت‌شده که موجب علم قطعی می‌شود؛ بنابراین ایمان و اعتقاد به خروج و ظهور مهدی واجب است چنان‌که این حقیقت نزد عالمان اهل سنت ثابت و در کتاب‌های اعتقادی آنان تدوین‌یافته است. در پایان رساله یادشده سخنانی از شیخ عبد العزیزبن باز در تأیید این رساله آمده است».<ref>شیخ العباد، عبد المحسن، عقیده اهل السنه و الاثر فی المهدی المنتظر و الرد علی من کذب بالاحادیث الصحیحه الوارده فی المهدی، ص۵–۹۴، مدینه، مطابع الرشید، چ۱،۱۴۰۲ق. مجله الجامعه الاسلامی، سال اول، شماره سوم، ذیقعده۱۳۸۸(۱۹۶۹میلادی) این کتاب به ضمیمه گفتاری از ابو الاعلی مودودی تحت عنوان «مصلح جهانی از دیدگاه شیعه و اهل سنت» توسط سید هادی خسروشاهی ترجمه و بوستان کتاب آن را در سال ۱۳۸۶ برای اولین بار چاپ کرده است.</ref>
احادیثی را درباره حضرت مهدی(عج) و قیام او در آخرالزمان از برخی کتاب‌های حدیثی و تفسیری اهل سنت نقل می‌کنیم:
 
بنابراین مسئله مهدویت هیچ اختصاصی به شیعه امامیه ندارد. اینکه برخی وهابی‌ها یا غیر وهابی ادعا می‌کنند که درباره مهدویت هیچ حدیثی نقل نشده یا اینکه به تعداد کم نقل‌شده و اهل سنت بر این مسئله اجماع ندارند ناشی از جهل یا از عناد شدید او نسبت به اهل‌بیت و اسلام بوده و نیز با این ادعا ثابت می‌کنند که هیچ اطلاعی از مذهب خود ندارند. ما برای بطلان ادعای این‌گونه افراد، احادیثی را درباره حضرت مهدی(عج) و قیام او در آخرالزمان از برخی کتاب‌های حدیثی و تفسیری اهل سنت نقل می‌کنیم:


احادیث نبوی رسیده از رسول اکرم(ص) در موضوع مهدویت به دلیل اهمیت موضوع، انعکاس وسیعی در مجامع روایی شیعه و اهل سنت داشته است. بنا به استقصای که در کتاب «معجم احادیث الامام المهدی(عج)» انجام‌گرفته تنها در این کتاب، از حدود چهارصد منبع معتبر نزد شیعیان و اهل تسنن، تعداد ۱۸۶۱ حدیث درباره این موضوع گردآوری‌شده است که از این تعداد، ۵۶۳ حدیث در منابع حدیثی اهل سنت واردشده است<ref>ر، ک: معجم احادیث الامام المهدی(عج). طبع مؤسسه آل البیت(ع)، ۸جلدی.</ref> که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
احادیث نبوی رسیده از رسول اکرم(ص) در موضوع مهدویت به دلیل اهمیت موضوع، انعکاس وسیعی در مجامع روایی شیعه و اهل سنت داشته است. بنا به استقصای که در کتاب «معجم احادیث الامام المهدی(عج)» انجام‌گرفته تنها در این کتاب، از حدود چهارصد منبع معتبر نزد شیعیان و اهل تسنن، تعداد ۱۸۶۱ حدیث درباره این موضوع گردآوری‌شده است که از این تعداد، ۵۶۳ حدیث در منابع حدیثی اهل سنت واردشده است<ref>ر، ک: معجم احادیث الامام المهدی(عج). طبع مؤسسه آل البیت(ع)، ۸جلدی.</ref> که به برخی از آن‌ها اشاره می‌شود:
خط ۱۰۴: خط ۱۰۰:
آلوسی درباره مهدویت مطالبی زیادی را در تفسیر روح المعانی بیان داشته است که به‌عنوان نمونه به چند مورداشاره می‌شود:
آلوسی درباره مهدویت مطالبی زیادی را در تفسیر روح المعانی بیان داشته است که به‌عنوان نمونه به چند مورداشاره می‌شود:


او در ذیل آیه «قلْ إِنِّی أَخافُ إِنْ عَصَیتُ رَبِّی عَذابَ یوْمٍ عَظیم‏» بعد از ذکر مطالبی می‌گوید: در بعضی اخبار آمده است که هنگامی‌که باد شدید می‌وزید پیامبر خدا صورتش زرد می‌شد و می‌فرمود که من می‌ترسم از اینکه روز قیامت برپا شود. این روایات و سخنانی که به رسول خدا نسبت داده صحیح نیست زیرا قیامت بعد از ظهور مهدی و عیسی و خروج دجال و طلوع شمس از مغرب و سایر امارات و نشانه‌های که هنوز محقق نشده است برپا می‌شود.<ref>العلامه أبی الفضل شهاب الدین السید محمود الألوسی البغدادی، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، ج۷ ص۱۱۱ و ج۱۳ص۱۷۱، دار إحیاء التراث العربی – بیروت.</ref>
او در ذیل آیه «قلْ إِنِّی أَخافُ إِنْ عَصَیتُ رَبِّی عَذابَ یوْمٍ عَظیم‏» بعد از ذکر مطالبی می‌گوید: در بعضی اخبار آمده است که هنگامی‌که باد شدید می‌وزید پیامبر خدا صورتش زرد می‌شد و می‌فرمود که من می‌ترسم از اینکه روز قیامت برپا شود. این روایات و سخنانی که به رسول خدا نسبت داده صحیح نیست زیرا قیامت بعد از ظهور مهدی و عیسی و خروج دجال و طلوع شمس از مغرب و سایر امارات و نشانه‌های که هنوز محقق نشده است برپا می‌شود.<ref>العلامه أبی الفضل شهاب الدین السید محمود الألوسی البغدادی، روح المعانی فی تفسیر القرآن العظیم والسبع المثانی، ج۷ ص۱۱۱ و ج۱۳ص۱۷۱، دار إحیاء التراث العربی – بیروت.</ref>{{پایان پاسخ}}
 
نتیجه:
 
از مطالبی که بیان گردید بطلان ادعای نفی مهدویت در اسلام به‌صورت قطعی ثابت می‌گردد. همچنین جهل کسانی را ثابت می‌کند که مدعی هستند در کتابها و متون اهل سنت سخنی از مهدویت به میان نیامده و این مطالب را شیعیان از نزد خودشان ساخته‌اند.
{{پایان پاسخ}}


== منابع ==
== منابع ==