نامه ۳۱ نهج البلاغه و عصمت امام حسن(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
(←سند) |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
== سند == | == سند نامه ۳۱ نهج‌البلاغه == | ||
نامه ۳۱ نهج | نامه ۳۱ نهج البلاغه، پیش از [[نهج البلاغه]]، توسط [[شیخ کلینی]] در کتاب الرسائل، همچنین توسط حسن بن عبدالله عسکری، از استادان [[شیخ صدوق]] در کتاب الزواجر و المواعظ، و نیز توسط [[ابن شعبه حرانی]] در کتاب [[تحف العقول (کتاب)|تحف العقول]]<ref>ابن شعبه حرانی، حسن، تحف العقول، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۳۶۳، ص۶۸ به بعد.</ref> نقل شده است. | ||
شیخ صدوق نیز بخش‌هایی از آن را در دو بخش از کتاب [[من لایحضره الفقیه (کتاب)|من لایحضره الفقیه]] آورده است. این نامه پس از کتاب نهج البلاغه نیز، در کتاب کشف المحجه لثمره المهجه<ref>ابن طاووس، علی، کشف المحجه لثمره المهجه، قم، بوستان کتاب، چاپ دوم، ۱۳۷۵، ج۱، ص۲۱۸.</ref> نوشته [[سید ابن طاووس]] و با اسناد متعدد نقل شده است. مجموعه اسنادی که بزرگان برای این نامه نقل کرده‌اند بیشتر از شش سند است.<ref>مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امرالمومنین، قم، انتشارات امام علی بن ابی طالب، اول، ۱۳۹۰، ج۹، ص۴۵۷ به نقل از مصادر نهج البلاغه، ج۳، ص۳۰۷.</ref> | |||
== مخاطب نامه == | == مخاطب نامه == | ||
در | مخاطب نامه ۳۱ نهج‌البلاغه در بیشتر نقل‌ها، امام حسن(ع) معرفی شده است؛ تنها در یک نقل، محمد بن حنفیه به عنوان مخاطب معرفی شده است.<ref>علامه محمدتقی مجلسی می‌گوید: «علمای ما در نسبت دادن این وصیت به امام حسن و محمد بن حنفیه اختلاف نظر دارند». رک: مجلسی، محمدتقی، روضه المتقین فی شرح من لا یحضره الفقیه، قم، مؤسسه کوشانپور، چاپ دوم، ۱۴۰۶ق، ج۱۳، ص۸۰.</ref> برخی شارحان نیز<ref>بحرانی، ابن میثم، شرح نهج البلاغه، بی‌جا، مؤسسه نصر، ۱۳۸۴، ج۵، ص۲.</ref> به مخاطب بودن محمد حنفیه باور دارند. دلیل این گروه آن است که برخی تعبیرات نامه مانند بنده دنیا، زمین‌خورده شهوت‌ها» با مقام عصمت امام حسن(ع) سازگار نیست. همچنین در بخشی از نامه عبارتی وجود دارد که حضرت علی می‌فرمایند: «إنَّما قَلبُ الحَدَثِ کَالأرضِ الخالِیَه؛ قلب نوجوان، همچون زمین ناکشته است» و از آنجا که امام حسن –(ع)- در هنگام بازگشت از جنگ صفین که نامه نگارش شده، حدود سی پنج سال داشته‌اند، مخاطب نامه نمی‌تواند آن بزرگوار باشد.<ref>ر. ک. مکارم شیرازی، ناصر، پیام امام امرالمومنین، قم، انتشارات امام علی بن ابی طالب، اول، ۱۳۹۰، ص۴۶۰.</ref> | ||
ابن ابی الحدید، شارح معتزلی نهج البلاغه با توجه به یکی از عبارات این نامه،<ref>ای بنی انی لما رایتنی قد بلغت‌سنا … او ان انقص فی رایی کما نقصت فی جسمی؛ پسرم هنگامیکه دیدم سالیانی از من گذشت … یا در رای نظرم کاستی پدید آید، چنان‌که در جسمم پدید آمد.</ref> مقام عصمت امیرالمؤمنین «ع» را انکار کرده است.<ref>قوله: «او ان انقص رایی» هذا یدل علی بطلان قول من قال: انه لا یجوز ان ینقص فی رایه وان الامام معصوم عن امثال ذلک؛ عزالدین ابوحامد، ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، اول، ۱۳۳۷، ج۱۶، ص۶۶.</ref> | ابن ابی الحدید، شارح معتزلی نهج البلاغه با توجه به یکی از عبارات این نامه،<ref>ای بنی انی لما رایتنی قد بلغت‌سنا … او ان انقص فی رایی کما نقصت فی جسمی؛ پسرم هنگامیکه دیدم سالیانی از من گذشت … یا در رای نظرم کاستی پدید آید، چنان‌که در جسمم پدید آمد.</ref> مقام عصمت امیرالمؤمنین «ع» را انکار کرده است.<ref>قوله: «او ان انقص رایی» هذا یدل علی بطلان قول من قال: انه لا یجوز ان ینقص فی رایه وان الامام معصوم عن امثال ذلک؛ عزالدین ابوحامد، ابن ابی الحدید، شرح نهج البلاغه، قم، کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی، اول، ۱۳۳۷، ج۱۶، ص۶۶.</ref> | ||