پیش نویس:جزئیات در مقاتل واقعه کربلا: تفاوت میان نسخه‌ها
Mohammad7576 (بحث | مشارکت‌ها) بدون خلاصۀ ویرایش |
Mohammad7576 (بحث | مشارکت‌ها) |
||
| (۲۵ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{درگاه|تاریخ}} | {{درگاه|تاریخ}} | ||
در برخی مقاتل، گفتگوهای خصوصی اصحاب با امام حسین گزارش شده است؛ چگونه چنین گفتگوهایی توسط تاریخ‌نگاران ثبت شده است؟ | در برخی مقاتل، گفتگوهای خصوصی اصحاب با امام حسین گزارش شده است؛ چگونه چنین گفتگوهایی توسط تاریخ‌نگاران ثبت شده است؟ | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}}راویان واقعه کربلاء افراد و اصناف متعددی هستند؛ برخی معصوم و برخی غیر معصوم می باشند. راویان معصوم یا در کربلاء حضور داشتند همانند امام سجاد(ع) و یا حضور ظاهری نداشتند و با علم خودشان از وقایع خبر دادند. راویان غیر معصوم نیز | ||
== راویان واقعه کربلاء == | |||
راویان واقعه کربلاء را در یک دسته بندی کلی می توان به دو دسته معصوم(ع) و غیر معصوم(ع) تقسیم کرد. غیر معصوم شامل فرزندان، اهل بیت و خانواده معصومین، یاران حضرت که شهید نشدند و افرادی در لشکر عمر بن سعد می باشد.<ref>{{پک/بن|1=عاشورا1|ک=دانشنامه اسلامی|ف=راویان واقعه عاشورا|زبان=فارسی}}</ref> | |||
نقل | === راویان دسته اول === | ||
برخی از روایان دسته اول خود در صحنه کربلاء حاضر بودند و صحنه را مشاهده کردند و نقل نمودند همانند امام سجاد(ع)، امام باقر(ع)<ref>{{پک/بن|1=عاشورا1|ک=دانشنامه اسلامی|ف=راویان واقعه عاشورا|زبان=فارسی}}</ref>. اما برخی از راویان این دسته در صحنه حضور نداشتند اما به جهت داشتن علم غیب و حاضر بودن تمام وقایع نزد ایشان<ref>{{پک|1=کلینی|2=1407|ک=الكافي( ط- الإسلامية)|ص=260|ج=1|ف=بَابُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ ع يَعْلَمُونَ عِلْمَ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ وَ أَنَّهُ لَا يَخْفَى عَلَيْهِمُ الشَّيْءُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِم}}</ref> اخباری را از واقعه کربلاء نقل کرده اند مثل نقل وقایعی که امام عصر(ع) در زیارت ناحیه مقدسه بیان فرموده اند.<ref>{{پک|1=ابن مشهدی|2=1419|ک=المزار الكبير( لابن المشهدي)|ص=496}}</ref> | |||
=== راویان دسته دوم === | |||
راویان غیر معصوم را می توان به سه دسته دانست: دسته اول برخی از فرزندان و اهل بیت امام حسین(ع) که در کربلاء حاضر بودند و صحنه را مشاهده و نقل کرده اند مثل حضرت زینب کبری(س)<ref>{{پک|1=ابن طاووس|2=1427|ک=اللهوف علی قتلی الطفوف|ص=81 و 82}}</ref> و حسن مثنی فرزند امام حسن مجتبی(ع).<ref>{{پک|1=قمی|2=1379|ک=منتهی الآمال|ص=575|ج=1}}</ref> برخی دیگر نیز که در صحنه حاضر نبودند، اگر معصوم(ع) باشند سخن ایشان حجت است زیرا علم ما کان و ما یکون نزد ایشان است و تمام جزئیات وقایع عالَم نزد ایشان حاضر هستند.<ref>{{پک|1=کلینی|2=1407|ک=الكافي( ط- الإسلامية)|ص=260|ج=1|ف=بَابُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ ع يَعْلَمُونَ عِلْمَ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ وَ أَنَّهُ لَا يَخْفَى عَلَيْهِمُ الشَّيْءُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِم}}</ref> مثل روایاتی که از تعداد زخم های امام حسین(ع) خبر داده اند.<ref>{{پک|1=شیخ طوسی|2=1414|ک=الأمالي( للطوسي)|ص=677}}</ref> اما اگر معصوم نباشند با بررسی شرایط راویان و شرایط مورد نیاز دیگر می توان از صحت کلام ایشان اطمینان حاصل کرد.<ref>{{پک|1=هاشمی شاهرودی|2=1382|ک=فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام|ص=35 و 36|ج=4}}</ref> | |||
== نقل واقعه کربلاء توسط تاریخ نگاران و اعتبار آن == | |||
نقل رخدادهاي عاشورا توسط راويان فوق سبب شد همين روايات در کتاب هاي مورخاني که در خصوص حادثه کربلا کتاب نوشتند، انعکاس پيدا کند.<ref>{{پک/بن|1=اندیشه1|ک=اندیشه قم|ف=ثابت کنيد واقعه اي به نام کربلا وجود دارد؟ چرا دين ما متصل به تاريخ است؟ چرا هر دليلي مي آوريم از تاريخ است؟|زبان=فارسی}}</ref> هيچ مورخي را نمي توان پيدا کرد که در اصل وقوع اين حادثه تشکيک کرده باشد. تاريخ نهضت امام حسین(ع) نسبت به بسياري از فصول تاريخ از تحريف مصون و محفوظ مانده است. جزئيات واقعه بازگويي و ثبت شده است از اين جهت امثال طبري، يعقوبي، شيخ مفيد، ابوالفرج اصفهاني و... جزئيات وقايع را با نقل روات موثق نقل کرده اند».<ref>{{پک|1=مطهری|2=1373|ک=حماسه حسینی|ص=252|ج=3}}</ref> بنابراين تواتري که در نقل اين حادثه وجود دارد هيچ شکي براي انسان باقي نمي گذارد.<ref>{{پک/بن|1=اندیشه1|ک=اندیشه قم|ف=ثابت کنيد واقعه اي به نام کربلا وجود دارد؟ چرا دين ما متصل به تاريخ است؟ چرا هر دليلي مي آوريم از تاريخ است؟|زبان=فارسی}}</ref> | |||
به طور کلی نمی توان گفت همه وقايع تاريخي که وجود دارد و بعضا توسط افراد نقل مي شود، کاملاً صحيح است و هيچ شک و ابهامي در آن ها وجود ندارد. مورّخ نباید يک حالت ساده دلي داشته باشد و خيال کند هر چه که در کتب تاريخ گذشته نوشته شده عين حقيقت و واقعيت است.<ref>{{پک|1=مطهری|2=1386|ک=مجموعه آثار (فلسفه تاريخ)|ص=123}}</ref> لذا نمی توان مثل رویه برخی همین قدر که نسخه ای قدیمی و خطی از یک کتابی وجود داشته باشد که در مکان خاصی چاپ شده باشد را برای صحت مطالب نقل شده در آن کافی دانست و یا مثل برخی دیگر تمام نقل ها و روایت های تاریخی را بی ارزش و آن ها را آغشته به تعصبات و جانبداری ها و عقده ها و کینه ها دانست.<ref>{{پک|1=مطهری|2=1386|ک=مجموعه آثار (فلسفه تاريخ)|ص=35}}</ref> | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
{{شاخه | |||
* '''{{یادکرد وب|عنوان=راویان وقعه عاشوراء|نشانی=https://wiki.ahlolbait.com/%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86_%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87_%D8%B9%D8%A7%D8%B4%D9%88%D8%B1%D8%A7|تاریخ=1404|تاریخ بازبینی=28 فروردین 1404|شناسه={{شناسه یادکرد|عاشورا1}}|نویسنده=دانشنامه اسلامی|کد زبان=|وبگاه=wiki.ahlolbait.com}}''' | |||
* {{شاخه | |||
| شاخه اصلی =تاریخ و سیره | | شاخه اصلی =تاریخ و سیره | ||
| شاخه فرعی۱ = | | شاخه فرعی۱ = | ||
| شاخه فرعی۲ = | | شاخه فرعی۲ = | ||
| شاخه فرعی۳ = | | شاخه فرعی۳ = | ||
}}{{ | }}{{یادکرد کتاب|عنوان=منتهى الآمال|سال=1379|پیوند=|نام=شیخ عباس|نام خانوادگی=قمی|پیوند نویسنده=|ناشر=دليل ما|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}} | ||
* {{یادکرد کتاب|عنوان=المزار الكبير( لابن المشهدي)|سال=1419|پیوند=|نام=محمد بن حعفر|نام خانوادگی=ابن مشهدی|پیوند نویسنده=|ناشر=دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم|مکان=قم|کوشش=جواد قیومی اصفهانی|مترجم=}} | |||
*{{یادکرد کتاب|عنوان=الأمالي( للطوسي)|سال=1414|پیوند=|نام=محمد بن حسن|نام خانوادگی=طوسی|پیوند نویسنده=|ناشر=دار الثقافة|مکان=قم|کوشش=مؤسسة البعثة|مترجم=}} | |||
*{{یادکرد کتاب|عنوان=اللهوف علی قتلی الطفوف|سال=1427|پیوند=|نام=علی بن موسی|نام خانوادگی=ابن طاووس|پیوند نویسنده=|ناشر=جهان|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=}} | |||
*{{یادکرد کتاب|عنوان=فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام|سال=1382|پیوند=|نام=محمود|نام خانوادگی=هاشمی شاهرودی|پیوند نویسنده=|ناشر=مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بيت (عليهم السلام)|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}} | |||
*{{یادکرد کتاب|عنوان=حماسه حسینی|سال=1373|پیوند=|نام=مرتضی|نام خانوادگی=مطهری|پیوند نویسنده=|ناشر=صدرا|مکان=قم|کوشش=|مترجم=}} | |||
*'''{{یادکرد وب|عنوان=ثابت کنيد واقعه اي به نام کربلا وجود دارد؟ چرا دين ما متصل به تاريخ است؟ چرا هر دليلي مي آوريم از تاريخ است؟|نشانی=https://pasokh.org/fa/Question/View/72013/%D8%AB%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%DA%A9%D9%86%D9%8A%D8%AF-%D9%88%D8%A7%D9%82%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%8A-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7-%D9%88%D8%AC%D9%88%D8%AF-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D8%AF%D9%8A%D9%86-%D9%85%D8%A7-%D9%85%D8%AA%D8%B5%D9%84-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%DA%86%D8%B1%D8%A7-%D9%87%D8%B1-%D8%AF%D9%84%D9%8A%D9%84%D9%8A-%D9%85%D9%8A-%D8%A2%D9%88%D8%B1%D9%8A%D9%85-%D8%A7%D8%B2-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%D8%A7%D8%B3%D8%AA/?SearchText=%D8%B1%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%A7%D9%86%20%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7&LPhrase=|تاریخ=1404|تاریخ بازبینی=12 مرداد 1404|شناسه={{شناسه یادکرد|اندیشه1}}|نویسنده=اندیشه قم|کد زبان=|وبگاه=pasokh.org}}''' | |||
*{{یادکرد کتاب|عنوان=مجموعه آثار (فلسفه تاريخ)|سال=1386|پیوند=|نام=مرتضی|نام خانوادگی=مطهری|پیوند نویسنده=|ناشر=صدرا|مکان=تهران|کوشش=|مترجم=}} | |||
}} {{ | |||
نسخهٔ کنونی تا ۱۱ اوت ۲۰۲۵، ساعت ۲۰:۱۸
 | این متن یک پیش‌نویس است که در وضعیت در حال نگارش قرار دارد |
سؤال
درگاه‌ها
در برخی مقاتل، گفتگوهای خصوصی اصحاب با امام حسین گزارش شده است؛ چگونه چنین گفتگوهایی توسط تاریخ‌نگاران ثبت شده است؟
راویان واقعه کربلاء افراد و اصناف متعددی هستند؛ برخی معصوم و برخی غیر معصوم می باشند. راویان معصوم یا در کربلاء حضور داشتند همانند امام سجاد(ع) و یا حضور ظاهری نداشتند و با علم خودشان از وقایع خبر دادند. راویان غیر معصوم نیز
راویان واقعه کربلاء
راویان واقعه کربلاء را در یک دسته بندی کلی می توان به دو دسته معصوم(ع) و غیر معصوم(ع) تقسیم کرد. غیر معصوم شامل فرزندان، اهل بیت و خانواده معصومین، یاران حضرت که شهید نشدند و افرادی در لشکر عمر بن سعد می باشد.[۱]
راویان دسته اول
برخی از روایان دسته اول خود در صحنه کربلاء حاضر بودند و صحنه را مشاهده کردند و نقل نمودند همانند امام سجاد(ع)، امام باقر(ع)[۲]. اما برخی از راویان این دسته در صحنه حضور نداشتند اما به جهت داشتن علم غیب و حاضر بودن تمام وقایع نزد ایشان[۳] اخباری را از واقعه کربلاء نقل کرده اند مثل نقل وقایعی که امام عصر(ع) در زیارت ناحیه مقدسه بیان فرموده اند.[۴]
راویان دسته دوم
راویان غیر معصوم را می توان به سه دسته دانست: دسته اول برخی از فرزندان و اهل بیت امام حسین(ع) که در کربلاء حاضر بودند و صحنه را مشاهده و نقل کرده اند مثل حضرت زینب کبری(س)[۵] و حسن مثنی فرزند امام حسن مجتبی(ع).[۶] برخی دیگر نیز که در صحنه حاضر نبودند، اگر معصوم(ع) باشند سخن ایشان حجت است زیرا علم ما کان و ما یکون نزد ایشان است و تمام جزئیات وقایع عالَم نزد ایشان حاضر هستند.[۷] مثل روایاتی که از تعداد زخم های امام حسین(ع) خبر داده اند.[۸] اما اگر معصوم نباشند با بررسی شرایط راویان و شرایط مورد نیاز دیگر می توان از صحت کلام ایشان اطمینان حاصل کرد.[۹]
نقل واقعه کربلاء توسط تاریخ نگاران و اعتبار آن
نقل رخدادهاي عاشورا توسط راويان فوق سبب شد همين روايات در کتاب هاي مورخاني که در خصوص حادثه کربلا کتاب نوشتند، انعکاس پيدا کند.[۱۰] هيچ مورخي را نمي توان پيدا کرد که در اصل وقوع اين حادثه تشکيک کرده باشد. تاريخ نهضت امام حسین(ع) نسبت به بسياري از فصول تاريخ از تحريف مصون و محفوظ مانده است. جزئيات واقعه بازگويي و ثبت شده است از اين جهت امثال طبري، يعقوبي، شيخ مفيد، ابوالفرج اصفهاني و... جزئيات وقايع را با نقل روات موثق نقل کرده اند».[۱۱] بنابراين تواتري که در نقل اين حادثه وجود دارد هيچ شکي براي انسان باقي نمي گذارد.[۱۲]
به طور کلی نمی توان گفت همه وقايع تاريخي که وجود دارد و بعضا توسط افراد نقل مي شود، کاملاً صحيح است و هيچ شک و ابهامي در آن ها وجود ندارد. مورّخ نباید يک حالت ساده دلي داشته باشد و خيال کند هر چه که در کتب تاريخ گذشته نوشته شده عين حقيقت و واقعيت است.[۱۳] لذا نمی توان مثل رویه برخی همین قدر که نسخه ای قدیمی و خطی از یک کتابی وجود داشته باشد که در مکان خاصی چاپ شده باشد را برای صحت مطالب نقل شده در آن کافی دانست و یا مثل برخی دیگر تمام نقل ها و روایت های تاریخی را بی ارزش و آن ها را آغشته به تعصبات و جانبداری ها و عقده ها و کینه ها دانست.[۱۴]
پانویس
- ↑ «راویان واقعه عاشورا», دانشنامه اسلامی.
- ↑ «راویان واقعه عاشورا», دانشنامه اسلامی.
- ↑ کلینی، «بَابُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ ع يَعْلَمُونَ عِلْمَ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ وَ أَنَّهُ لَا يَخْفَى عَلَيْهِمُ الشَّيْءُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِم»، الكافي( ط- الإسلامية)، 1: 260.
- ↑ ابن مشهدی، المزار الكبير( لابن المشهدي)، 496.
- ↑ ابن طاووس، اللهوف علی قتلی الطفوف، 81 و 82.
- ↑ قمی، منتهی الآمال، 1: 575.
- ↑ کلینی، «بَابُ أَنَّ الْأَئِمَّةَ ع يَعْلَمُونَ عِلْمَ مَا كَانَ وَ مَا يَكُونُ وَ أَنَّهُ لَا يَخْفَى عَلَيْهِمُ الشَّيْءُ صَلَوَاتُ اللَّهِ عَلَيْهِم»، الكافي( ط- الإسلامية)، 1: 260.
- ↑ شیخ طوسی، الأمالي( للطوسي)، 677.
- ↑ هاشمی شاهرودی، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام، 4: 35 و 36.
- ↑ «ثابت کنيد واقعه اي به نام کربلا وجود دارد؟ چرا دين ما متصل به تاريخ است؟ چرا هر دليلي مي آوريم از تاريخ است؟», اندیشه قم.
- ↑ مطهری، حماسه حسینی، 3: 252.
- ↑ «ثابت کنيد واقعه اي به نام کربلا وجود دارد؟ چرا دين ما متصل به تاريخ است؟ چرا هر دليلي مي آوريم از تاريخ است؟», اندیشه قم.
- ↑ مطهری، مجموعه آثار (فلسفه تاريخ)، 123.
- ↑ مطهری، مجموعه آثار (فلسفه تاريخ)، 35.
منابع
- دانشنامه اسلامی (۱۴۰۴). «راویان وقعه عاشوراء». wiki.ahlolbait.com. دریافت‌شده در ۲۸ فروردین ۱۴۰۴.
- قمی، شیخ عباس (۱۳۷۹). منتهى الآمال. قم: دليل ما.
- ابن مشهدی، محمد بن حعفر (۱۴۱۹). المزار الكبير( لابن المشهدي). به کوشش جواد قیومی اصفهانی. قم: دفتر انتشارات اسلامى وابسته به جامعه مدرسين حوزه علميه قم.
- طوسی، محمد بن حسن (۱۴۱۴). الأمالي( للطوسي). به کوشش مؤسسة البعثة. قم: دار الثقافة.
- ابن طاووس، علی بن موسی (۱۴۲۷). اللهوف علی قتلی الطفوف. تهران: جهان.
- هاشمی شاهرودی، محمود (۱۳۸۲). فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بیت علیهم السلام. قم: مؤسسه دائرة المعارف فقه اسلامی بر مذهب اهل بيت (عليهم السلام).
- مطهری، مرتضی (۱۳۷۳). حماسه حسینی. قم: صدرا.
- اندیشه قم (۱۴۰۴). «ثابت کنيد واقعه اي به نام کربلا وجود دارد؟ چرا دين ما متصل به تاريخ است؟ چرا هر دليلي مي آوريم از تاريخ است؟». pasokh.org. دریافت‌شده در ۱۲ مرداد ۱۴۰۴.
- مطهری، مرتضی (۱۳۸۶). مجموعه آثار (فلسفه تاريخ). تهران: صدرا.