سیره عالمان در خواندن نماز شب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۷ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
{{پایان سوال}} | {{پایان سوال}} | ||
{{پاسخ}} | {{پاسخ}} | ||
'''سیره عالمان در خواندن نماز شب''' برگرفته از سفارش و تأکید قرآن و روایات بوده است. آیت‌الله بهجت از جمله عالمانی بودند که بسیار بر خواندن نماز شب تأکید | '''سیره عالمان در خواندن نماز شب''' برگرفته از سفارش و تأکید قرآن و روایات بوده است. آیت‌الله بهجت از جمله عالمانی بودند که بسیار بر خواندن [[نماز شب]] تأکید کرده و نماز شب را کلید [[سعادت]]، توفیقات و روزی می‌دانند. درباره [[شیخ عباس قمی]] آورده‌اند که وی در تمام دوره سال، حداقل یک ساعت قبل از اذان صبح بیدار و مشغول [[نماز]] و [[عبادت]] بود. درباره [[امام خمینی]] گفته شده در همه شرایط مقید به خواندن نماز شب بودند. [[علامه طباطبائی]] از استاد خود مرحوم قاضی نقل می‌کند که [[دنیا]] می‌خواهی نماز شب بخوان، [[آخرت]] می‌خواهی نماز شب بخوان. | ||
== | == نماز شب == | ||
نماز شب از [[نمازهای مستحبی]] است که بسیار بر روی آن تاکید شده است. فضيلت و اهميت نماز شب تا به آن اندازه است كه خداوند به [[حضرت محمد(ص)|رسول خدا(ص)]] مي‌فرمايد: {{قرآن|وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَکَ عَسَیٰ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَحْمُودًا|ترجمه=و پاسی از شب را زنده بدار، تا برای تو [به منزله] نافله‌ای باشد، امید که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند.|سوره=اسراء|آیه=۷۹}} خداوند نتیجه نماز شب برای پیامبر(ص) را رسیدن به مقام محمود می‌داند. روایات اسلامی، اعم از روایات [[اهل بیت(ع)]] و روایاتی که از طرق [[اهل تسنن]] نقل شده است مقام محمود را به عنوان مقام شفاعت کبری تفسیر کرده است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نمونه|سال=1371|نام=ناصر|نام خانوادگی=مکارم شیرازی|ناشر=تهران، دار الکتب الاسلامیه|جلد=12|صفحه=225}}</ref> | |||
نماز شب از نمازهای بسیار با فضیلت است. در روایات آمده است تمام انبیا نماز شب داشتند. نماز شب، رمز سلامتی بدن و روشنایی [[قبر]] است. در اخلاق، رزق، برطرف شدن اندوه، ادای دین و نورچشم مؤثّر است.<ref>{{یادکرد کتاب|عنوان=تفسیر نور|سال=1388|نام=محسن|نام خانوادگی=قرائتی|ناشر=تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن|جلد=5|صفحه=104}}</ref> | |||
{{جعبه نقل قول|آیت‌الله بهجت: در امور تعبدی کوه کندن از ما نخواسته‌اند، سخت‌ترینش نماز شب است | == سیره عالمان == | ||
=== امام خمینی === | |||
درباره سیره [[امام خمینی]] درباره نماز شب گفته‌اند نماز شب امام به صورت همیشگی بود. شیخ نصرالله خلخالی نقل کرده من در چهل سال دوستی با امام، شب‌های زیادی را تا صبح با ایشان بودم. هیچگاه ندیدم نماز شب ایشان ترک شود. سید احمد خمینی فرزند ایشان نیز نقل کرده در [[نجف]] شبی در [[ماه رمضان]]، پشت بام خوابیده بودم. خانه ایشان یک خانه کوچک ۴۵ متری بود، بلند شدم دیدم صدا می‌آید، بعد متوجه شدم که آقاست در تاریکی در حال نماز شب خواندن است و دست‌هایش را طرف آسمان دراز کرده و گریه می‌کند. در سفر امام خمینی از پاریس به تهران نیز نقل شده امام در طبقه دوم هواپیما مشغول نماز گشت و نماز شب خواند».<ref>«[http://www.imam-khomeini.ir/fa/c78_65991/برداشتهایی_از_سیره_امام_خمینی_س_/ج_3/فصل_پنجم_تهجد_و_شب_زنده_داری تهجد و شب زنده داری]»، پرتال امام خمینی، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
یکی از فرزندان امام خمینی می‌گوید: «روزی که از نجف عازم کویت شدیم حدود ساعت چهار صبح حرکت کردیم، درست بعد از اذان صبح؛ بعد از آن همه گرفتاری‌ها، حدود ساعت دوازده، سرانجام امام در هُتل بصره استراحت کردند. دو ساعت نخوابیده بودند که بیدار شدند و نماز شب خواندند.»<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
{{جعبه نقل قول|آیت‌الله بهجت: در امور تعبدی کوه کندن از ما نخواسته‌اند، سخت‌ترینش نماز شب است که در حقیقت تغییر وقت خواب است نه اصل بی‌خوابی، بلکه نیم ساعت زودتر بخواب تا نیم ساعت زودتر بیدار شی، نماز شب مفتاح توفیقات است.<ref>«[https://www.namaz.ir/night-prayer/ نحوه خواندن نماز شب، آثار و برکات آن و نماز شب از دیدگاه قرآن، احادیث و بزرگان]»، ستاد اقامه نماز، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
}} | }} | ||
== آیت‌الله بهجت == | === آیت‌الله بهجت === | ||
[[آیت‌الله بهجت]] از جمله عالمانی بودند که بسیار بر خواندن نماز شب تأکید | [[آیت‌الله بهجت]] از جمله عالمانی بودند که بسیار بر خواندن نماز شب تأکید کرده و نماز شب را کلید سعادت، توفیقات و روزی می‌دانند. | ||
از آیت‌الله بهجت نقل شده | از آیت‌الله بهجت نقل شده نماز شب را ترک نکنید که برکات بسیار دنیوی و اخروی دارد. می‌گویند اگر کسی نماز شب خواند و فردای آن روز گفت من گرسنه مانده‌ام؛ [[دروغ]] می‌گوید! مگر اینکه روزه گرفته باشد؛ زیرا [[خداوند]] رزق و روزی او را تضمین کرده است.<ref>«[https://elallah.ir/rezgoroozi/ اگر نماز شب بخوانید رزق و روزی شما زیاد می‌شود: آیت الله بهجت]»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | ||
== سیره برخی عالمان == | === سیره برخی عالمان === | ||
# [[علامه طباطبائی]] از استاد خود مرحوم قاضی نقل می‌کند: «ای فرزند! دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان، آخرت می‌خواهی نماز شب بخوان».<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
# آخوند ملاحسینقلی همدانی در باب شب زنده‌داری می‌گوید: از طالبان آخرت، احدی به مقامی از مقامات دینی نرسید مگر آنان که اهل [[تهجد]] و [[شب زنده‌داری]] بودند. | |||
# درباره [[شیخ جعفر کاشف الغطاء]] گفته‌اند، عادت شیخ جعفر آن بود که هر شب وقت سحر بیدار بود و می‌آمد دم در اتاق‌ها و عیال و فرزندان، همه را بیدار می‌کرد و می‌گفت: «برخیزید و نماز شب بخوانید».<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
# [[شهید مطهری]] معتقد بود یک سلسله لذت‌ها معنویت ما را بالا می‌برد. برای کسی که اهل تهجد و نماز شب است، نماز شب لذت و بهجت دارد.<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
# [[محدث قمی]] دربارۀ استادش حاج میرزا حسین نوری می‌نویسد که نماز شب او فوت نشد و راز و نیازش با خداوند در تمام شب‌ها برقرار بود.<ref>«[https://rasekhoon.net/article/show/914351/لطايفي-از-سحرخيزي-و-نماز-شب/ لطایفی از سحرخیزی و نماز شب]»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
# [[آیت‌الله سید عبدالکریم کشمیری]] توصیه می‌کرد که نماز شب بخوانید. بعضی اعمال مقام می‌آورد مانند نماز شب {{قرآن|عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبکَ مَقاماً مَحْمُوداً}} که انسان به مقام محمود می‌رسد و مجاور خدا می‌شود.<ref>«[https://www.alef.ir/news/4010813006.html خواندن نماز شب چه برکاتی دارد؟]»، الف، انتشار: ۱۴ آبان ۱۴۰۱ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> آقاسید عبدالکریم کشمیری می‌فرمودند: سالک که آخر شب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی‌رسد؛ هزار سال هم زحمت بکشد فایده ندارد، این دستور اساسی است.<ref>«[https://elallah.ir/akhare-shab/ یقین بدان سالک که آخرشب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی‌رسد!]»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
# [[آیت‌اللّه سیدعلی قاضی طباطبائی]] درباره عظمت نماز شب گفته بود که هیچ چاره و گریزی از نماز شب برای مؤمنان نیست. تعجب از کسی که می‌خواهد به کمال دست یابد در حالی که برای نماز شب، قیام نمی‌کند. ما نشنیدیم که احدی بتواند به آن مقامات دست یابد، مگر به وسیله نماز شب.<ref>«[https://www.ibrahimamini.com/fa/node/34 توصیه بزرگان و اولیای الهی به نماز شب]»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله ابراهیم امینی، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
# آیت‌الله علی آقا صافی گفته بودند از زمانی که تکلیف شدم یک مرتبه نماز شبم ترک نشد.<ref>«[http://www.isca.ac.ir/Portal/Home/ShowPage.aspx?Object=NEWS&ID=2135b74f-e7e4-4c51-b047-6e0013760dbe&LayoutID=a8e01eb4-2563-4433-af9a-8523efc94e58&CategoryID=b1a40f9b-3747-4c15-90b3-4b6d1d8b550e ناگفته‌هایی از زندگانی آیت‌الله العظمی شیخ علی صافی (ره)]»، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بازدید:۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
# در شرح حال شیخ عباس قمّی آورده‌اند: وی در تمام دوره سال، حداقل یک ساعت قبل از طلوع فجر بیدار و مشغول نماز و تهجّد بود. به عبادت آخر شب و قبل از سپیده دم اهمیّت زیاد می‌داد و معتقد بود بهترین اعمال مستحبّی، عبادت و تهجّد است. فرزند بزرگش می‌گوید: تا آنجا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از او فوت نشد. حتّی در سفرها.<ref>«[http://alhassanain.org/persian/?com=book&id=888&page=2 داستانهای شیرین از نماز شب]»، شبکه الامامین الحسنین، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
# [[آیت‌الله شیخ عبدالکریم حق‌شناس]] در یکی از جلسات درس اخلاق خود ضمن توصیه به خواندن نماز شب فرمودند: در روایت آمده کسی که به دنبال نورایت درون است، باید نصف شب‌ها رابطه قلبی با پروردگار داشته باشد. وقتی بنده‌ای در دل شب، با خدای خود خلوت کند، پروردگار قلب او را نورانی می‌کند.<ref>«[https://etratona.ir/2155/توصیه-آیت-الله-حق-شناس-به-نماز-شب-و-سحر/ توصیه آیت الله حق‌شناس به نماز شب و سحرخیزی]»، عترتنا، انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.</ref> | |||
{{پایان پاسخ}} | |||
== منابع == | == منابع == | ||
{{پانویس|۲}} | {{پانویس|۲}} | ||
| خط ۴۸: | خط ۵۵: | ||
| تغییر مسیر =شد | | تغییر مسیر =شد | ||
| ارجاعات = | | ارجاعات = | ||
| بازبینی = | | بازبینی =شد | ||
| تکمیل = | | تکمیل = | ||
| اولویت =ج | | اولویت =ج | ||
نسخهٔ کنونی تا ۱۶ دسامبر ۲۰۲۴، ساعت ۲۲:۰۴
سؤال
سیره عالمان در خواندن نماز شب چه بود؟
سیره عالمان در خواندن نماز شب برگرفته از سفارش و تأکید قرآن و روایات بوده است. آیت‌الله بهجت از جمله عالمانی بودند که بسیار بر خواندن نماز شب تأکید کرده و نماز شب را کلید سعادت، توفیقات و روزی می‌دانند. درباره شیخ عباس قمی آورده‌اند که وی در تمام دوره سال، حداقل یک ساعت قبل از اذان صبح بیدار و مشغول نماز و عبادت بود. درباره امام خمینی گفته شده در همه شرایط مقید به خواندن نماز شب بودند. علامه طباطبائی از استاد خود مرحوم قاضی نقل می‌کند که دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان، آخرت می‌خواهی نماز شب بخوان.
نماز شب
نماز شب از نمازهای مستحبی است که بسیار بر روی آن تاکید شده است. فضيلت و اهميت نماز شب تا به آن اندازه است كه خداوند به رسول خدا(ص) مي‌فرمايد: ﴿وَمِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نَافِلَةً لَکَ عَسَیٰ أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقَامًا مَحْمُودًا؛ و پاسی از شب را زنده بدار، تا برای تو [به منزله] نافله‌ای باشد، امید که پروردگارت تو را به مقامی ستوده برساند.﴾(اسراء:۷۹) خداوند نتیجه نماز شب برای پیامبر(ص) را رسیدن به مقام محمود می‌داند. روایات اسلامی، اعم از روایات اهل بیت(ع) و روایاتی که از طرق اهل تسنن نقل شده است مقام محمود را به عنوان مقام شفاعت کبری تفسیر کرده است.[۱]
نماز شب از نمازهای بسیار با فضیلت است. در روایات آمده است تمام انبیا نماز شب داشتند. نماز شب، رمز سلامتی بدن و روشنایی قبر است. در اخلاق، رزق، برطرف شدن اندوه، ادای دین و نورچشم مؤثّر است.[۲]
سیره عالمان
امام خمینی
درباره سیره امام خمینی درباره نماز شب گفته‌اند نماز شب امام به صورت همیشگی بود. شیخ نصرالله خلخالی نقل کرده من در چهل سال دوستی با امام، شب‌های زیادی را تا صبح با ایشان بودم. هیچگاه ندیدم نماز شب ایشان ترک شود. سید احمد خمینی فرزند ایشان نیز نقل کرده در نجف شبی در ماه رمضان، پشت بام خوابیده بودم. خانه ایشان یک خانه کوچک ۴۵ متری بود، بلند شدم دیدم صدا می‌آید، بعد متوجه شدم که آقاست در تاریکی در حال نماز شب خواندن است و دست‌هایش را طرف آسمان دراز کرده و گریه می‌کند. در سفر امام خمینی از پاریس به تهران نیز نقل شده امام در طبقه دوم هواپیما مشغول نماز گشت و نماز شب خواند».[۳]
یکی از فرزندان امام خمینی می‌گوید: «روزی که از نجف عازم کویت شدیم حدود ساعت چهار صبح حرکت کردیم، درست بعد از اذان صبح؛ بعد از آن همه گرفتاری‌ها، حدود ساعت دوازده، سرانجام امام در هُتل بصره استراحت کردند. دو ساعت نخوابیده بودند که بیدار شدند و نماز شب خواندند.»[۴]
آیت‌الله بهجت: در امور تعبدی کوه کندن از ما نخواسته‌اند، سخت‌ترینش نماز شب است که در حقیقت تغییر وقت خواب است نه اصل بی‌خوابی، بلکه نیم ساعت زودتر بخواب تا نیم ساعت زودتر بیدار شی، نماز شب مفتاح توفیقات است.[۵]
آیت‌الله بهجت
آیت‌الله بهجت از جمله عالمانی بودند که بسیار بر خواندن نماز شب تأکید کرده و نماز شب را کلید سعادت، توفیقات و روزی می‌دانند.
از آیت‌الله بهجت نقل شده نماز شب را ترک نکنید که برکات بسیار دنیوی و اخروی دارد. می‌گویند اگر کسی نماز شب خواند و فردای آن روز گفت من گرسنه مانده‌ام؛ دروغ می‌گوید! مگر اینکه روزه گرفته باشد؛ زیرا خداوند رزق و روزی او را تضمین کرده است.[۶]
سیره برخی عالمان
- علامه طباطبائی از استاد خود مرحوم قاضی نقل می‌کند: «ای فرزند! دنیا می‌خواهی نماز شب بخوان، آخرت می‌خواهی نماز شب بخوان».[۷]
- آخوند ملاحسینقلی همدانی در باب شب زنده‌داری می‌گوید: از طالبان آخرت، احدی به مقامی از مقامات دینی نرسید مگر آنان که اهل تهجد و شب زنده‌داری بودند.
- درباره شیخ جعفر کاشف الغطاء گفته‌اند، عادت شیخ جعفر آن بود که هر شب وقت سحر بیدار بود و می‌آمد دم در اتاق‌ها و عیال و فرزندان، همه را بیدار می‌کرد و می‌گفت: «برخیزید و نماز شب بخوانید».[۸]
- شهید مطهری معتقد بود یک سلسله لذت‌ها معنویت ما را بالا می‌برد. برای کسی که اهل تهجد و نماز شب است، نماز شب لذت و بهجت دارد.[۹]
- محدث قمی دربارۀ استادش حاج میرزا حسین نوری می‌نویسد که نماز شب او فوت نشد و راز و نیازش با خداوند در تمام شب‌ها برقرار بود.[۱۰]
- آیت‌الله سید عبدالکریم کشمیری توصیه می‌کرد که نماز شب بخوانید. بعضی اعمال مقام می‌آورد مانند نماز شب ﴿عَسی أَنْ یَبْعَثَکَ رَبکَ مَقاماً مَحْمُوداً﴾ که انسان به مقام محمود می‌رسد و مجاور خدا می‌شود.[۱۱] آقاسید عبدالکریم کشمیری می‌فرمودند: سالک که آخر شب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی‌رسد؛ هزار سال هم زحمت بکشد فایده ندارد، این دستور اساسی است.[۱۲]
- آیت‌اللّه سیدعلی قاضی طباطبائی درباره عظمت نماز شب گفته بود که هیچ چاره و گریزی از نماز شب برای مؤمنان نیست. تعجب از کسی که می‌خواهد به کمال دست یابد در حالی که برای نماز شب، قیام نمی‌کند. ما نشنیدیم که احدی بتواند به آن مقامات دست یابد، مگر به وسیله نماز شب.[۱۳]
- آیت‌الله علی آقا صافی گفته بودند از زمانی که تکلیف شدم یک مرتبه نماز شبم ترک نشد.[۱۴]
- در شرح حال شیخ عباس قمّی آورده‌اند: وی در تمام دوره سال، حداقل یک ساعت قبل از طلوع فجر بیدار و مشغول نماز و تهجّد بود. به عبادت آخر شب و قبل از سپیده دم اهمیّت زیاد می‌داد و معتقد بود بهترین اعمال مستحبّی، عبادت و تهجّد است. فرزند بزرگش می‌گوید: تا آنجا که من به خاطر دارم بیداری آخر شب از او فوت نشد. حتّی در سفرها.[۱۵]
- آیت‌الله شیخ عبدالکریم حق‌شناس در یکی از جلسات درس اخلاق خود ضمن توصیه به خواندن نماز شب فرمودند: در روایت آمده کسی که به دنبال نورایت درون است، باید نصف شب‌ها رابطه قلبی با پروردگار داشته باشد. وقتی بنده‌ای در دل شب، با خدای خود خلوت کند، پروردگار قلب او را نورانی می‌کند.[۱۶]
منابع
- ↑ مکارم شیرازی، ناصر (۱۳۷۱). تفسیر نمونه. ج. ۱۲. تهران، دار الکتب الاسلامیه. ص. ۲۲۵.
- ↑ قرائتی، محسن (۱۳۸۸). تفسیر نور. ج. ۵. تهران، مرکز فرهنگی درسهایی از قرآن. ص. ۱۰۴.
- ↑ «تهجد و شب زنده داری»، پرتال امام خمینی، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «نحوه خواندن نماز شب، آثار و برکات آن و نماز شب از دیدگاه قرآن، احادیث و بزرگان»، ستاد اقامه نماز، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «اگر نماز شب بخوانید رزق و روزی شما زیاد می‌شود: آیت الله بهجت»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «لطایفی از سحرخیزی و نماز شب»، راسخون، انتشار: ۸ تیر ۱۳۹۳ش، بازدید: ۲۴ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «خواندن نماز شب چه برکاتی دارد؟»، الف، انتشار: ۱۴ آبان ۱۴۰۱ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «یقین بدان سالک که آخرشب و بین الطلوعین بیدار نباشد به جایی نمی‌رسد!»، وبسایت الی الله، انتشار: ۱۱ خرداد ۱۳۹۹ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «توصیه بزرگان و اولیای الهی به نماز شب»، پایگاه اطلاع‌رسانی آیت‌الله ابراهیم امینی، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «ناگفته‌هایی از زندگانی آیت‌الله العظمی شیخ علی صافی (ره)»، دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم، بازدید:۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «داستانهای شیرین از نماز شب»، شبکه الامامین الحسنین، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.
- ↑ «توصیه آیت الله حق‌شناس به نماز شب و سحرخیزی»، عترتنا، انتشار: ۱۹ آذر ۱۳۹۸ش، بازدید: ۲۶ دی ۱۴۰۲ش.