|
|
| (۷ نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) |
| خط ۱: |
خط ۱: |
| {{شروع متن}}
| |
| {{سوال}}
| |
| علامه امینی کیست و چه جایگاهی در میان عالمان شیعه دارد؟
| |
| {{پایان سوال}}
| |
| {{پاسخ}}
| |
| {{جعبه اطلاعات شخص
| |
| | عنوان = علامه جعفری
| |
| | تصویر =
| |
| | اندازه تصویر =
| |
| | توضیح تصویر =
| |
| | نام کامل = محمدتقی جعفری
| |
| | سرشناسی =
| |
| | تولد = ۱۳۰۴ش تبریز
| |
| | وفات = ۱۳۷۷ش
| |
| | استادان =
| |
| | شاگردان =
| |
| | تالیفات =
| |
| | تحصیلات =
| |
| | مذهب = شیعه
| |
| | زمینه فعالیت =
| |
| | علت شهرت =
| |
| | خویشان سرشناس =
| |
| | نحوه درگذشت =
| |
| | محل دفن = مشهد
| |
| | وبگاه =
| |
| }}
| |
| {{درگاه|واژهها|حوزه و روحانیت}}
| |
| علامه جعفری
| |
| == زندگینامه ==
| |
| محمدتقی جعفری متفکر و عالم دینی معاصر در مرداد ۱۳۰۴ در تبریز زاده شد. وی دروس مقدماتی را در تبریز خواند و در حدود ۱۳۱۹ ش ، برای ادامه تحصیلات عازم تهران شد و به مدرسه مروی رفت . در تهران دو سال نزد شیخ محمدرضا تنکابنی فقه و اصول آموخت و بخش حکمت منظومه ملاهادی سبزواری و بخشی از امور عامه اسفار را نزد میرزا مهدی آشتیانی فرا گرفت. در حدود ۱۳۲۳ ش به قم رفت و در آنجا در حلقه درس استادان حوزه ، از جمله امام خمینی و سیدمحمد حجت کوه کمری ، شرکت نمود و در سلک اهل علم در آمد. اقامت وی در قم بیش از یک سال طول نکشید و او به سبب بیماری مادرش ، که به فوت او انجامید، به تبریز بازگشت.
| |
| جعفری در ۱۳۲۵ ش ، به توصیه آیت اللّه میرزا فتاح شهیدی و کمکهای مالی او، برای ادامه تحصیل به نجف رفت و حدود یازده سال در آنجا ماند. از اساتید او در نجف می توان به شیخ محمدکاظم شیرازی، سیدابوالقاسم خویی، سید محمود شاهرودی، آیت اللّه حکیم، سیدعبدالهادی شیرازی، آیت اللّه سیدجمال الدین گلپایگانی، شیخ صدرا قفقازی و شیخ مرتضی طالقانی نام برد.
| |
| جعفری ، به توصیه استادانش ، به ایران بازگشت و نخست به قم و سپس به مشهد رفت . در مشهد از آیت اللّه میلانی گواهی اجتهاد گرفت، سپس مشهد را ترک کرد و تهران را برای اقامت دائم برگزید. او در ۲۵ آبان ۱۳۷۷، بر اثر بیماری ، درگذشت و در مشهد به خاک سپرده شد.<ref>جلالی، غلامرضا، «جعفری محمدتقی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۰، ذیل مدخل.</ref>
| |
|
| |
|
| == جایگاه ==
| |
| وی عمر خود را صرف تحقیق و سخنرانی و تدریس و تألیف کرد. او علاوه بر علوم حوزوی ، همواره می کوشید از علوم و معارف غربی و جدید نیز مطّلع باشد. از محمدتقی جعفری آثار فراوانی به جامانده است که از یک سو حاکی از پشتکار و اشتغال دائم علمی او و از سوی دیگر حاکی از وسعت مشرب ، خردگرایی و پرهیز از تقلید، تعلقات دینی عمیق و علاقه او به علوم و معارف بشری به معنای عام کلمه است ، چنانکه او از سویی به فلسفه (بیشتر فلسفه مشائی ) علاقه داشت و از سوی دیگر اهل ذوق و شعر بود ( رجوع کنید به حکیمی ، ص ۹۸)، از سویی به عرفان دلبستگی داشت و از سوی دیگر متوجه علوم نو و حقوق و اجتماعیات و فلسفه جدید بود. رویکرد او مجموعاً رویکردی استدلالی و منطق باور بود و لذا چه در فلسفه اسلامی چه در فلسفه جدید و چه در پرداختن به دیگر علوم و معارف ، می کوشید از مسیربحث استدلالی خارج نشود. همین علاقه به منطق و استدلال مبنای داوری او در باره آثار و آرای اشخاص بود.<ref>جلالی، غلامرضا، «جعفری محمدتقی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۰، ذیل مدخل.</ref>
| |
|
| |
| == آثار ==
| |
| آثار جعفری حوزه های گوناگونی را در بر می گیرد که برخی از آنها عبارت اند از:
| |
|
| |
| اخلاق: وجدان ، تهران ۱۳۴۲ ش ؛ اخلاق و مذهب ، تهران ۱۳۵۴ ش )،
| |
|
| |
| فلسفه و کلام ( جبر و اختیار ، تهران ۱۳۳۴ ش ؛ سخنی کوتاه در علم امام ، تهران ۱۳۵۱ ش )،
| |
|
| |
| فقه ( رسائل فقهی ، تهران ۱۳۷۷ ش ، که تکمیل شده منابع فقه ، تهران ۱۳۴۹ ش است )،
| |
|
| |
| انسان شناسی ( آفرینش و انسان ، تهران ۱۳۵۱ ش ؛ انسان در افق قرآن از نظر فردی و اجتماعی ، اصفهان ۱۳۴۹ ش ؛ ارتباط انسان و جهان و انعکاس تحول مادّه فلسفی و جرم فیزیکی در ادراک بشر از قدیمترین ازمنه فلسفه تا قرن حاضر ، تهران ۱۳۳۷ ش )،
| |
|
| |
| فلسفه علم ( تحقیقی در فلسفه علم ، تهران ۱۳۷۲ ش )،
| |
|
| |
| فلسفه دین ( فلسفه دین ، تهران ۱۳۷۵ ش ، ۲ ج )،
| |
|
| |
| فلسفه هنر ( فلسفه زیبایی و هنر از دیدگاه اسلام ، تهران ۱۳۶۹ ش )،
| |
|
| |
| فلسفه حقوق ( اعلامیه جهانی حقوق بشر از دیدگاه اسلام و غرب ، تهران ۱۳۷۰ ش )،
| |
|
| |
| علم و دین ( رابطه علم و حقیقت ، تبریز ۱۳۴۵ ش ؛ علم از دیدگاه اسلام ، تهران ۱۳۶۰ ش ؛ تعاون الدین و العلم ، تهران ۱۳۷۸ ش ؛ علم در خدمت انسان ، تهران ۱۳۴۴ ش ؛ علم و دین در حیات معقول ، تهران ۱۳۶۹ ش )،
| |
|
| |
| قرآن پژوهی ( حرکت و تحول از دیدگاه قرآن ، تهران ۱۳۶۰ ش ؛ شناخت از دیدگاه علمی و از دیدگاه قرآن ، تهران ۱۳۶۰ ش ؛ انسان در افق قرآن ، اصفهان ۱۳۴۹ ش )،
| |
|
| |
| عرفان ( عرفان اسلامی ، تهران ۱۳۷۳ ش )،
| |
|
| |
| ادبیات ( حکمت ، عرفان و اخلاق در شعر نظامی گنجوی ، تهران ۱۳۷۰ ش ؛ تحلیل شخصیت خیام ، تهران ۱۳۶۸ ش )،
| |
|
| |
| و نقد و بررسی و تحشیه آثار متفکران غربی ( توضیح و بررسی مصاحبه ی برتراند راسل ـ وایت ، تهران ۱۳۴۲ ش ؛ بررسی و نقد افکار راسل ، تهران ۱۳۶۴ ش ؛ بررسی و نقد نظریات هیوم در چهار مسأله فلسفی ، تهران ۱۳۷۴ ش ؛ حاشیه بر برگزیده افکار راسل ، تهران ۱۳۵۰ ش ؛ حاشیه بر سرگذشت اندیشه ها ، اثر آلفرد نورث وایتهد ، تهران ۱۳۷۰ـ۱۳۷۱ ش ؛ حاشیه بر ادیان زنده جهان ، اثر رابرت ا. هیوم ، تهران ۱۳۶۹ ش ).
| |
|
| |
| درباره ائمه علیهم السلام نیز به تحقیق و تألیف پرداخته است ( رجوع کنید به نیایش حسین در عرفات ، تهران ۱۳۴۷ ش ؛ و امام حسین : شهید فرهنگ پیشرو انسانیت ، تهران ۱۳۸۰ ش ).<ref>جلالی، غلامرضا، «جعفری محمدتقی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۰، ذیل مدخل.</ref>
| |
|
| |
| == دو تألیف مشهور علامه جعفری ==
| |
| عمده ترین آثار جعفری در وهله اول در باره امام علی علیه السلام و نهج البلاغه ( رجوع کنید به ترجمه و تفسیر نهج البلاغه ، تهران ۱۳۵۷ـ ۱۳۷۸ ش ، ۲۷ جلد؛ خدا و جهان و انسان از دیدگاه علی بن ابیطالب ( ع ) و نهج البلاغه، تهران ۱۳۵۹ ش ؛ و علی و مسأله مرگ ، تهران ۱۳۵۲ ش ) و در مرتبه بعد در باره مولوی است ( رجوع کنید به تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی، تهران ۱۳۴۹ـ۱۳۵۷ ش ، ۱۵ ج ؛ از دریا به دریا ( کشف الابیات مثنوی)، تهران ۱۳۶۴ ش ، ۴۱ ج ؛ عقل وعاقل و معقول ،تهران ۱۳۵۹ش ؛ و عوامل جذابیت در سخنان جلال الدین محمد مولوی ، تبریز ۱۳۷۶ ش ). گفتنی است که شرح و تفسیر و نقد و تحلیل مثنوی و هم ترجمه و تفسیر نهج البلاغه در میان آثار جعفری ، بیش از دیگر تألیفات او اهمیت دارد. رویکرد اثر اول ، که جعفری آن را در طول شش سال تلاش بی وقفه (۱۳۴۸ـ۱۳۵۳ ش ) به سامان رساند، تبیین اصول جهان بینی جلال الدین مولوی در مثنوی است . جعفری با اعتقاد و تصریح به اینکه مثنوی یکی از درخشان ترین تجلی گاههای فرهنگ اسلامی است ، این ویژگی را در شرح خود باز نموده و درعین حال ، از نقد اظهارات و آرای مولوی غفلت نورزیده است (نصری ، ص ۷۷ـ۷۹). اما اثر دوم ، که جعفری پس از شرح مثنوی بدان پرداخت ، قرار بود در مجموعه ای ۳۵ جلدی تدوین یابد ( شریعه ی خرد ، دیباچه رشاد، ص ح ) ولی فقط تا مجلد ۲۷ (تا خطبه ۱۸۵) منتشر شد (۱۳۷۸ ش ). وی در مقدمه یک جلدی کتاب ، پس از بحثی تفصیلی در باره رسالت انسانی و ویژگیهای آن ، به این موضوع پرداخته که امام علی علیه السلام نماینده کامل رسالتهای کلی انسانی است و سخنان او «به جهت وابستگی تمام به قرآن ... عالی ترین مفسر قرآن و روشنگر واقعیات انسان و جهان است » (۱۳۵۷، ج ۱، ص ۳۰۴). در واقع ، جعفری از این منظر که نهج البلاغه معرّف جنبه های گوناگون رسالت انسانی است ، به تفسیر این کتاب پرداخته است .مجموعه ای از مصاحبه ها ( تکاپوی اندیشه ها ، تهران ۱۳۷۳ش ، ۲ ج ) و مقاله ها و سخنرانیها ( پیام خرد ، تهران ۱۳۷۷ ش ) نیز از جعفری به چاپ رسیده است . علاوه بر بُعد علمی ، حسن سلوک و مکارم اخلاقی وی نیز سبب شده است که آثاری در باره شخصیت او منتشر شود.<ref>جلالی، غلامرضا، «جعفری محمدتقی»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایره المعارف اسلامی، ۱۳۹۳ش، ج۱۰، ذیل مدخل.</ref>
| |
|
| |
| == منابع ==
| |
| {{پانویس|۲}}
| |
| {{شاخه
| |
| | شاخه اصلی = ادیان و مذاهب
| |
| |شاخه فرعی۱ = شیعه امامیه
| |
| |شاخه فرعی۲ = دانشمندان بزرگ شیعه
| |
| |شاخه فرعی۳ =
| |
| }}
| |
| {{تکمیل مقاله
| |
| | شناسه =شد
| |
| | تیترها =شد
| |
| | ویرایش =شد
| |
| | لینکدهی =شد
| |
| | ناوبری =
| |
| | نمایه =
| |
| | تغییر مسیر =شد
| |
| | ارجاعات =
| |
| | بازبینی =
| |
| | تکمیل =
| |
| | اولویت =ب
| |
| | کیفیت =ب
| |
| }}
| |
| {{پایان متن}}
| |