تأثیر سخنان امام علی(ع) بر ادبیات فارسی: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
از آنجا که نهج البلاغه به‌عنوان مجموعه سخنان امام علی(ع) با رویکردی ادبی توسط سید رضی (۳۵۹ق-۴۰۶ق) جمع آوری شده، تأثیر آن بر ادب عربی و فارسی مورد توجه محققان بوده است. گفته شده که از روزی که این کتاب در ابتدای قرن پنجم تألیف شده تأثیر ژرف و گسترده‌ای بر ادبیات عربی و فارسی نهاده است.<ref>جعفری، محمدمهدی، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، در نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۲۱۵.</ref> به نقل از برخی محققان، سخنان امام علی(ع) از هنگام پیدایش ادب فارسی جدید در قرن چهارم قمری تأثیر دامنه داری بر این ادبیات داشته است؛ آنچنان که برخی در آثار شاعران فارسی زبان، پیش از تألیف نهج البلاغه یا همزمان یا کمی بعد از آن، مطالبی یافته اند که متأثر از سخنان امام علی(ع) است<ref>جعفری، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، ص۲۲۱.</ref> | از آنجا که نهج البلاغه به‌عنوان مجموعه سخنان امام علی(ع) با رویکردی ادبی توسط سید رضی (۳۵۹ق-۴۰۶ق) جمع آوری شده، تأثیر آن بر ادب عربی و فارسی مورد توجه محققان بوده است. گفته شده که از روزی که این کتاب در ابتدای قرن پنجم تألیف شده تأثیر ژرف و گسترده‌ای بر ادبیات عربی و فارسی نهاده است.<ref>جعفری، محمدمهدی، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، در نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۲۱۵.</ref> به نقل از برخی محققان، سخنان امام علی(ع) از هنگام پیدایش ادب فارسی جدید در قرن چهارم قمری تأثیر دامنه داری بر این ادبیات داشته است؛ آنچنان که برخی در آثار شاعران فارسی زبان، پیش از تألیف نهج البلاغه یا همزمان یا کمی بعد از آن، مطالبی یافته اند که متأثر از سخنان امام علی(ع) است<ref>جعفری، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، ص۲۲۱.</ref> | ||
از نظر محققان، پس از تألیف نهج البلاغه، از آنجا که سخنان | از نظر محققان، پس از تألیف نهج البلاغه، از آنجا که سخنان امام علی(ع) یکجا و در کتابی جذاب گرد آمده بود، ادیبان جهان اسلام، از جمله ادیبان فارسی‌زبان، برای سرودن اشعار خود یا نگارش آثار ادبی به نثر از مضامین کتاب نهج البلاغه استفاده می‌کردند.<ref>جعفری، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، ص۲۲۱-۲۲۲.</ref> آنچنان که در اشعار قدیمی‌ترین شاعر پارسی‌گوی پس از اسلام در ایران، رودکی سمرقندی (۲۴۴-۳۲۹ق) که اشعار کمی از او باقی مانده، این تأثیر دیده می‌شود؛ رودکی در بیتی چنین سروده است: | ||
{{شعر|اندر بلای سخت پدید آید|فضل و بزرگمردی و سالاری | {{شعر|اندر بلای سخت پدید آید|فضل و بزرگمردی و سالاری<ref> رودکی سمرقندی، جعفر بن محمد، دیوان رودکی، تحقیق جهانگیر منصور، تهران، انتشارات ناهید، ۱۳۷۳ش، ص۱۵۶.</ref> | ||
}} | }} | ||
از نظر برخی، این بیت برگرفته از مضمون سخنی از امام علی(ع) در نهج البلاغه است: {{متن عربی|في تَقَلُّبِ الْأحوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ|ترجمه=در گردش و دگرگونى‌هاى روزگار است كه گوهر مردان شناخته آيد}}. | از نظر برخی،<ref>جعفری، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، ص۲۲۲.</ref> این بیت برگرفته از مضمون سخنی از امام علی(ع) در نهج البلاغه است: {{متن عربی|في تَقَلُّبِ الْأحوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ|ترجمه=در گردش و دگرگونى‌هاى روزگار است كه گوهر مردان شناخته آيد}}.<ref>نهج البلاغه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۸ش، ص۸۹۶-۸۹۷.</ref> | ||
==فردوسی و نهج البلاغه== | ==فردوسی و نهج البلاغه== | ||
نسخهٔ ۱۷ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۱۷:۲۷
 | این مقاله هماکنون به دست Shamloo در حال ویرایش است. |
آیا ممکن است که نهج البلاغه بر ادبیات فارسی تأثیر گذاشته باشد؟ چون در برخی شعرهای شعرای ایرانی مطالبی شبیه مطالب نهج البلاغه دیده می‌شود.
نهج البلاغه و ادبیات فارسی
از آنجا که نهج البلاغه به‌عنوان مجموعه سخنان امام علی(ع) با رویکردی ادبی توسط سید رضی (۳۵۹ق-۴۰۶ق) جمع آوری شده، تأثیر آن بر ادب عربی و فارسی مورد توجه محققان بوده است. گفته شده که از روزی که این کتاب در ابتدای قرن پنجم تألیف شده تأثیر ژرف و گسترده‌ای بر ادبیات عربی و فارسی نهاده است.[۱] به نقل از برخی محققان، سخنان امام علی(ع) از هنگام پیدایش ادب فارسی جدید در قرن چهارم قمری تأثیر دامنه داری بر این ادبیات داشته است؛ آنچنان که برخی در آثار شاعران فارسی زبان، پیش از تألیف نهج البلاغه یا همزمان یا کمی بعد از آن، مطالبی یافته اند که متأثر از سخنان امام علی(ع) است[۲]
از نظر محققان، پس از تألیف نهج البلاغه، از آنجا که سخنان امام علی(ع) یکجا و در کتابی جذاب گرد آمده بود، ادیبان جهان اسلام، از جمله ادیبان فارسی‌زبان، برای سرودن اشعار خود یا نگارش آثار ادبی به نثر از مضامین کتاب نهج البلاغه استفاده می‌کردند.[۳] آنچنان که در اشعار قدیمی‌ترین شاعر پارسی‌گوی پس از اسلام در ایران، رودکی سمرقندی (۲۴۴-۳۲۹ق) که اشعار کمی از او باقی مانده، این تأثیر دیده می‌شود؛ رودکی در بیتی چنین سروده است:
| اندر بلای سخت پدید آید | فضل و بزرگمردی و سالاری[۴] | |
از نظر برخی،[۵] این بیت برگرفته از مضمون سخنی از امام علی(ع) در نهج البلاغه است: «في تَقَلُّبِ الْأحوالِ عُلِمَ جَواهِرُ الرِّجالِ؛ در گردش و دگرگونى‌هاى روزگار است كه گوهر مردان شناخته آيد».[۶]
فردوسی و نهج البلاغه
ناصرخسرو و نهج البلاغه
سایر شاعران فارسی‌گوی و نهج البلاغه
منابع
- ↑ جعفری، محمدمهدی، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، در نامه شهیدی (جشن‌نامه استاد دکتر سید جعفر شهیدی)، تهران، طرح نو، ۱۳۷۴ش، ص۲۱۵.
- ↑ جعفری، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، ص۲۲۱.
- ↑ جعفری، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، ص۲۲۱-۲۲۲.
- ↑ رودکی سمرقندی، جعفر بن محمد، دیوان رودکی، تحقیق جهانگیر منصور، تهران، انتشارات ناهید، ۱۳۷۳ش، ص۱۵۶.
- ↑ جعفری، «تأثیر نهج البلاغه بر ادب فارسی»، ص۲۲۲.
- ↑ نهج البلاغه، ترجمه عبدالمحمد آیتی، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۸ش، ص۸۹۶-۸۹۷.