انگیزه‌های حسادت

دشمنی، کینه‌ورزی و برتری‌طلبی

دشمنی و کینه از مهم‌ترین عوامل حسد شمرده شده است. وقتی انسان نسبت به کسی دشمنی و کینه دارد، از خوشی او ناراحت، و از رنج و زحمت او خشنود می‌شود.

یکی دیگر از عوامل حسد برتری‌طلبی است. برای کسی که دچار برتری‌طلبی است، سخت است دیگران نسبت به او بهتر و برتر باشند؛ بنابراین، دوست دارد نعمتی که به دیگران داده شده، از بین برود تا نسبت به او برتری داشته باشد.

تکبر

طبیعت شخص متکبر به‌گونه‌ای است که بر دیگری برتری ورزیده، او را کوچک شمرده و از او توقع دارد مطیع او باشد. این چنین شخصی، از اینکه دیگری نعمتی به دست‌آورد هراس دارد؛ زیرا در این صورت، از او پیروی نکرده و ممکنم است هم ردیف یا بالاتر از او قرار بگیرد؛ بنابراین، بر آن فرد حسد می‌ورزد و دوست دارد نعمت‌های او از دست برود.

بیشتر حسد کافران نسبت به پیامبر اسلام(ص) از روی تکبر دانسته شده؛ زیرا بر اساس گفته خودشان، از اینکه فرزندی یتیم بر آنها برتر شده و باید از او پیروی کنند، ناراحت و خشمگین بودند.

ترس از دست رفتن اهداف

گاهی انسان نسبت به افرادی حسادت می‌ورزد و دلیل آن این است که می‌ترسد آنها با بدست آوردن اهداف مورد نظر او، مانع رسیدن وی به آن اهداف شوند. این عامل، اختصاص به افرادی دارد که با هم‌گروه‌هی‌های خود، دارای هدف یکسان هستند. حسادتِ برادران و خواهران نسبت به یکدیگر در به دست آوردن جایگاه بهتر نزد والدین از همین نوع است. نمونه دیگر، حسادت شاگردان به یکدیگر در نزدیک شدن به معلم است.

در اینگونه موارد، شخص حسود، وقتی در خود توانایی پیروزی و رسیدن به هدف را نمی‌بیند، نسبت به پیروز شدن دیگران حسادت ورزیده و تلاش می‌کند با تخریب، مانع پیروز شدن او شود.

مطالعه بیشتر

• کتاب حسد، رضا صدر، ترجمه باقر خسرو شاهی، انتشارات حوزه علمیه قم، دفتر تبلیغات.