دلایل حقانيت قرآن

سؤال

دلايل حقانيت قرآن چيست؟

قرآن کریم، معجزه رسول گرامی اسلام(ص) است. حقانیت و اعجاز قرآن از تحدی قرآن، که هیچ بشری توانایی آوردن مثل آن را ندارد، هماهنگی آیات و عدم تغییر و تبدل در مفاهیم آن، اخبار غیبی و معجزات علمی که در آن زمان علوم و دانش آن نبوده است و عدم تحریف، که به تصریح در آیات قرآن آمده است، فهمیده می شود.

تحدي قرآن

مقالهٔ اصلی: تحدی قرآن

يكي از دلايل حقانيت و اعجاز قرآن، مسأله تحدي و مبارز طلبيدن قرآن است. در بعضي آيات مسأله تحدّي اين‌گونه بيان شده: ﴿قُلْ لَئِنِ اجْتَمَعَتِ الإنْسُ وَالْجِنُّ عَلَى أَنْ يَأْتُوا بِمِثْلِ هَذَا الْقُرْآنِ لا يَأْتُونَ بِمِثْلِهِ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِيرًا؛ بگو: (اگر انسان ها و پريان [جن و انس‏] اتفاق كنند كه همانند اين قرآن را بياورند، همانند آن را نخواهند آورد؛ هر چند يكديگر را [در اين كار] كمك كنند.﴾(اسرا:۸۸)

در بعضي از آيات مسأله تحدي را آسان‌تر مي گيرد و مي فرمايد: «اگر راست مى‏ گوييد، شما هم ده سوره ساختگى همانند اين قرآن بياوريد در جايي ديگر كمتر از آن را بيان مي كند، و تخفيف مي دهد، و مي فرمايد: « و اگر در باره آنچه بر بنده خود نازل كرده‏ايم شك و ترديد داريد، يك سوره همانند آن بياوريد

با اين كه يگانه مهارت عرب آن دوره، زبان و بيان آنان بوده، به خوبي تشخيص دادند كه اين سخن نمي‌تواند ساخته بشر باشد، كه اين‌گونه آنان را از هم‌آوردي ناتوان سازد.

هماهنگي آيات

قرآن در باره هماهنگی و عدم اختلاف در آیات قرآن مي فرمايد: ﴿أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ وَلَوْ كَانَ مِنْ عِنْدِ غَيْرِ اللَّهِ لَوَجَدُوا فِيهِ اخْتِلَافًا كَثِيرًا؛ آيا در قرآن تدبر نمي كنيد و اگر از جانب غير خدا بود، در آن اختلاف بسيار مي‌يافتيد﴾(نساء:۸۲).

قرآن در مكان‌ و زمان‌هاي گوناگون و در طي سال‌ها نازل شده است، امّا با اين حال هيچ اختلافي در آن وجود ندارد. در حالی که دگرگوني اطلاعات علمي يك انسان در سنين مختلف و تغيير روحيه و تكامل فكري، بدون استثناء در همه انسان‌ها مشهود است و در آثار فكري نوابغ بزرگ نیز این اختلافات و تناقض محسوس است.

اخبار غيبي قرآن

مقالهٔ اصلی: اخبار غیبی قرآن

در بسياري از آيات، خداوند اخباری از غيب و آینده داده است، که نشان دهنده حقانیت قرآن و ارسال آن توسط خداوند می باشد. در مورد سپاه روم مي فرمايد: ﴿الم۝۱غُلِبَتِ الرُّومُ۝۲فِي أَدْنَى الأرْضِ وَهُمْ مِنْ بَعْدِ غَلَبِهِمْ سَيَغْلِبُونَ۝۳؛ روميان مغلوب شدند! [و اين شكست‏] در سرزمين نزديكى رخ داد؛ امّا آنان پس از [اين‏] مغلوبيّت بزودى غلبه خواهند كرد.﴾(روم:۱-۳). خبر بازگشت پيامبر(ص) به مكه و فتح آن «آن كس كه قرآن را بر تو فرض كرد، تو را به جايگاهت [= زادگاهت‏] باز مى‏ گرداند» و خبر از توطئه دشمنان بر عليه پيامبر(ص) و حفظ جان پيامبر(ص) در جریان لیلة المبیت از جمله اخبار غیبی قرآن می باشد.

معجزات علمي قرآن

مقالهٔ اصلی: معجزات علمی قرآن

قرآن کریم، از علوم و دانش‌هايي صحبت كرده است كه در زمان نزول قرآن نبوده است. مدت‌ها نظريه هيئت بطليموس بر افكار بشر حاكم بود كه زمين را ساكن و مركز فرض مي‌كردند، تا اين كه ديدگاه‌هاي جديد علمي و منطبق بر واقع در مورد گردش ستارگان ابراز شده، امروز علم هيئت هيچ ستاره‌اي را ثابت نمي‌داند و به اين حقيقت پي برده‌اند‌ كه تمام ستارگان مانند خورشيد و... در گردش هستند و حركت فلكي و دوري دارند؛ قرآن از اين حقايق سال ها پيش از دانش بشري خبر داده است، قرآن در مورد حركت دوري آفتاب و ماه و زمين چنين اظهارنظر مي‌كند: ﴿لا الشَّمْسُ يَنْبَغِي لَهَا أَنْ تُدْرِكَ الْقَمَرَ وَلا اللَّيْلُ سَابِقُ النَّهَارِ وَ كُلٌّ فِي فَلَكٍ يَسْبَحُونَ؛ نه خورشيد به ماه مي‌رسد، و نه شب بر روز سبقت مي‌گيرد، همه در مدار خاص شناورند.﴾(یس:۴۰)

عدم تحريف قرآن

مقالهٔ اصلی: عدم تحریف قرآن

خداوند مي فرمايد: ﴿إِنَّا نَحْنُ نَزَّلْنَا الذِّكْرَ وَإِنَّا لَهُ لَحَافِظُونَ؛ به درستي كه ما قرآن را فرستاديم و حافظ آن خواهيم بود﴾(حجر:۹)

خداوندمتعال، قرآن را با اوصافي مثل عزيز، محكم، نور، نذير، ‌ذكر ، هادي و... توصيف مي كند که نشان از جایگاه قرآن و عدم تحریف در محتوای آن است.

مطالعه بيشتر

• محمد حسين طباطبائي ، الميزان، مترجم سيد محمد باقر موسوي همداني، نشر دفتر انتشارات اسلامي، ج۱۲، ص۱۵۲.

• محمد هادي معرفت، علوم قرآني، قم، مؤسسه فرهنگي انتشاراتي المتهيه، چاپ اول، سال ۱۳۷۸، ص۳۴۲.

• ناصر مكارم شيرازي، تفسير نمونه، دارالكتب الاسلاميه، چاپ ۱۳، ۱۳۷۳ه ش ، ج۱۲، ص۲۷۳.