اسفار اربعه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۷۵۳ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۳
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲۰: خط ۲۰:
آموزه‌های مربوط به مباحث سیر و سلوک، از شرایط آن تا مراحل و شرح این مراحل، در دوره‌های مختلف تاریخی عرفان اسلامی پیوسته در حال تحول، توسعه و غنی‌تر شدن بوده است.<ref>حسن‌زاده کریم‌آبادی، داود، «اسفار اربعه در عرفان اسلامی»، حکمت عرفانی، سال اول، ش۲، زمستان ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> از جمله این مباحث، مفهوم اسفار اربعه است که خود تقریرهای مختلفی دارد. مفهوم اسفار اربعه، با تقریرهای متفاوتی که در مکتب عرفانِ نظری محیی‌الدین ابن عربی (۵۶۰ - ۶۳۸ق‌) از آن شده است، پیش از او وجود نداشته است؛ زیرا بسترهای هستی‌شناسانهٔ آن در مکاتب عرفانی پیش از مکتب ابن عربی موجود نبوده است.<ref>حسن‌زاده کریم‌آبادی، «اسفار اربعه در عرفان اسلامی»، حکمت عرفانی، ص۱۱.</ref>
آموزه‌های مربوط به مباحث سیر و سلوک، از شرایط آن تا مراحل و شرح این مراحل، در دوره‌های مختلف تاریخی عرفان اسلامی پیوسته در حال تحول، توسعه و غنی‌تر شدن بوده است.<ref>حسن‌زاده کریم‌آبادی، داود، «اسفار اربعه در عرفان اسلامی»، حکمت عرفانی، سال اول، ش۲، زمستان ۱۳۹۰ش، ص۱۰.</ref> از جمله این مباحث، مفهوم اسفار اربعه است که خود تقریرهای مختلفی دارد. مفهوم اسفار اربعه، با تقریرهای متفاوتی که در مکتب عرفانِ نظری محیی‌الدین ابن عربی (۵۶۰ - ۶۳۸ق‌) از آن شده است، پیش از او وجود نداشته است؛ زیرا بسترهای هستی‌شناسانهٔ آن در مکاتب عرفانی پیش از مکتب ابن عربی موجود نبوده است.<ref>حسن‌زاده کریم‌آبادی، «اسفار اربعه در عرفان اسلامی»، حکمت عرفانی، ص۱۱.</ref>


سه تقسیم‌بندی چهارگانه از اسفارْ پیش از ابن عربی وجود داشته است. این تقسیم‌بندی‌ها توسط ابوالقاسم قشیری، احمد غزالی، نجم‌الدین کبری انجام شده است. تقریرهای این افراد از اسفار     
سه تقسیم‌بندی چهارگانه از اسفارْ پیش از ابن عربی وجود داشته است. این تقسیم‌بندی‌ها توسط عبدالکریم قشیری (۳۷۴-۴۶۵ق)، احمد غزالی (۴۵۲–۵۲۰ق)، نجم‌الدین کبری (۵۴۰-۶۱۸ق) انجام شده است. تقریرهای این افراد از اسفار اربعه با تقریرهای مکتب ابن عربی دربارهٔ این اسفار انطباق کامل ندارد؛ زیرا در این تقریرها از سفر سوم و چهارم بحثی نشده است.<ref>حسن‌زاده کریم‌آبادی، «اسفار اربعه در عرفان اسلامی»، حکمت عرفانی، ص۱۲.</ref>    
 
محتوای اصلی اسفار اربعه، یعنی سفر از خلق به سوی حق و سفر با حق در حق و سفر از حق به سوی خلق با حق و سفر با حق در خلق، در آثار ابن عربی به شکل‌های گوناگون موجود است. تقریرهای ابن عربی از اسفار اربعه با تقریرهای مشهور آن تفاوت‌هایی دارد. این تقریرها در آثار صدرالدین قونوی (درگذشتهٔ ۶۷۱ یا ۶۷۳ق)، شاگرد و شارح مشهور ابن عربی، با تحلیل‌های عمیق‌تر و علمی‌تر ارائه شده است. بعد از قونوی، شارحان مکتب عرفانی ابن عربی، از جمله عفیف‌الدین تلمسانی (درگذشتهٔ ۶۹۰ق)، عبدالرزاق کاشانی (درگذشتهٔ ۷۳۶ق) و داود قیصری (درگذشتهٔ ۷۵۱ق)، با تصرفاتی در تقریرهای ابن عربی صورت نهایی و مشهور اسفار اربعه را ترسیم کردند؛ صورتی که از طریق کتاب اسفار اربعهٔ ملاصدرا شهرت بسیار یافت.<ref>حسن‌زاده کریم‌آبادی، «اسفار اربعه در عرفان اسلامی»، حکمت عرفانی، ص۱۳.</ref>     


== ویژگی‌های اسفار چهارگانه ==
== ویژگی‌های اسفار چهارگانه ==
۶٬۸۵۳

ویرایش