کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا

سؤال

آیا عبارت (حدیث کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا) روایتی از معصوم(ع) می‌باشد؟

با عرض سلام و آرزوی توفیق برای شما پرسش گر محترم:

از آن جا که این کلام «کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا» دارای معنایی والا و عالی می‌باشد برخی این گونه پنداشته‌اند که حدیث می‌باشد ولی تتبّع دقیق اهل حدیث این مطلب را روشن ساخته که این کلام حدیث نیست همچنین بارها و بارها پژوهشگرانی با ابزار پیشرفته کامپیوتری جستجو کرده و در هیچ‌یک از منابع اصلی روایی آن را نیافته‌اند و حدیث نبودن آن تقریباً قطعی و مسجل شده است واما این که گوینده آن کیست، ظاهراً این کلام با اندکی تفاوت اولین بار در شعر یکی از شاعران ارادتمند به ابا عبدالله الحسین(ع) به نام «عبدالحسین اعصم» که «سید جواد شبّر» در کتاب «ادب الطف» (شعراء الحسین) نام ایشان را ذکر کرده می‌باشد البتّه در این کتاب این قصیده از ایشان آورده نشده امّا مرحوم سید محسن امین در کتاب «الدر النفید» در قصیده رائیه این شعر را در ضمن قصیده ای طولانی بدین صورت آورده است:

«کان کل مکان کربلا لدنی عینی وکل زمان یوم عاشورا»

این کلام درخشان، پیامی بزرگ برای شیعه دارد که باید در هر جا و هر مکان و زمان از کربلا و عاشورا الگو بگیرد همه جا و همیشه الگوی او کربلا و عاشورا باشد. «امام خمینی قدس سره» نیز مطلب را چنین بیان می‌فرمایند: «این کلمه کل یوم عاشورا و کل ارض کربلا، یک کلمه بزرگی است که اشتباهی از او می‌فهمند آن‌ها خیال می‌کنند که یعنی هر روز باید گریه کرد لکن این محتوایش غیر از این است. کربلا چه کرد و ارض کربلا در روز عاشورا چه نقشی را بازی کرد عدد معدود آمدند کربلا و ایستادند و در مقابل ظلم یزید و در مقابل دولت جبّآر در مقابل امپراتور زمان ایستادند و فداکاری کردند و کشته شدند ولکن ظلم را قبول نکردند و شکست دادند یزید را، همه جا باید این‌طور باشد و همه روز هم باید این‌طور باشد همه روز باید ملت ما این معنا را دانسته باشد که امروز عاشورا است و ما باید مقابل ظلم بایستیم و همین‌جا هم کربلاست و باید نقش کربلا را ما پیاده کنیم انحصار به یک زمین ندارد انحصار به یک افراد نمی‌شود قضیه کربلا منحصر به یک جمعیت هفتاد و چند نفری و یک زمین کربلا نبود همه زمین‌ها باید این نقش را ایفا کنند و همه روزها».

و امّا راجع به قسمت پایانی سؤال شما باید گفت: عاشورا به معنای تمام آن همان یک روز خاص و جاودان می‌باشد و هم چنان‌که در روایات داریم «لایوم کیوم الحسین» یا «لا یوم کیومک یا اباعبدالله» هیچ روزی مانند عاشورا نمی‌باشد و نیز روشن است که کربلا بر مکان معین دلالت دارد تنها می‌توان گفت ما هر روز در جنگ تحمیلی الهام از عاشورا گرفته‌ایم و چون هدف ما هم مانند امام حسین(ع) و یارانش قیام برای حق بود امیدواریم که شهدای ما نیز با شهدای کربلا محشور گردند.

معرفی منابع جهت مطالعه بیشتر

۱ـ سید هاشم رسولی محلاتی، زندگی امام حسین(ع)، تهران، دفتر نشر فرهنگ اسلامی، ۱۳۷۸ش.

۲ـ عبرت‌های عاشورا، سید محمد خاتمی.

۳ـ تاریخ عاشورا، دکتر ابراهیم آیتی.

۴ـ قصه کربلا، نظری منفرد.

۵ـ تحریف‌های عاشورا، استاد مرتضی مطهری.