روایت «دوست نشدن با چهار گروه»

سؤال

از ديدگاه امیرمومنان علی(ع)افرادی که نبايد آنها را به دوستي گرفت، چه کساني هستند؟

امیرالمؤمنین علي(ع) در سفارشی به فرزندش امام حسن(ع) وی را از دوست شدن با چهار گروه منع می‌کند: نادان؛ بخیل؛ فاجر؛ دروغگو.

روایت

امیرمومنان علی(ع) در سفارشی به امام حسن(ع) فرمود:

« يَا بُنَيَّ احْفَظْ عَنِّي أَرْبَعاً وَ أَرْبَعاً لَا يَضُرُّكَ مَا عَمِلْتَ مَعَهُنَّ إِنَّ أَغْنَى الْغِنَى الْعَقْلُ وَ أَكْبَرَ الْفَقْرِ الْحُمْقُ وَ أَوْحَشَ الْوَحْشَةِ الْعُجْبُ‏ وَ أَكْرَمَ الْحَسَبِ حُسْنُ الْخُلُق

پسرم! چهار چيز از من ياد گير و چهار چيز را به خاطر بسپار. تا به آنها عمل مى‏‌كنى زيان نمی‌بينى: ۱- همانا ارزشمندترين بى‏‌نيازى عقل است. ۲- و بزرگ‏‌ترين فقر بى‏‌خردى است. ۳- و ترسناك‏‌ترين تنهايى خودپسندى است. ۴- و گرامى‏‌ترين ارزش خانوادگى، اخلاق نيكوست.

»

امیرمومنان علی(ع) سپس به امام حسن(ع) هشدار می‌دهد که با افرادی که تاثیر منفی در زندگی انسان دارد، دوست نشو.

۱. دوستی با افراد نادان:

« إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْأَحْمَقِ فَإِنَّهُ يُرِيدُ أَنْ يَنْفَعَكَ فَيَضُرَّكَ؛ از دوستى با احمق بپرهيز، چرا كه مى‏‌خواهد به تو نفعى رساند امّا دچار زيانت مى‏‌كند. »

۲. دوستی با افراد بخیل:

« وَ إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْبَخِيلِ فَإِنَّهُ يَقْعُدُ عَنْكَ أَحْوَجَ مَا تَكُونُ إِلَيْهِ؛ از دوستى با بخيل بپرهيز، زيرا آنچه را كه سخت به آن نياز دارى از تو دريغ مى‏‌دارد. »

۳. دوستی با افراد فاجر:

« وَ إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْفَاجِرِ فَإِنَّهُ يَبِيعُكَ بِالتَّافِهِ‏؛ و از دوستى با بدكار بپرهيز، كه با اندك بهايى تو را مى‏‌فروشد. »

۴. دوستی با درغگویان:

« وَ إِيَّاكَ وَ مُصَادَقَةَ الْكَذَّابِ‏ فَإِنَّهُ كَالسَّرَابِ‏ يُقَرِّبُ عَلَيْكَ الْبَعِيدَ وَ يُبَعِّدُ عَلَيْكَ الْقَرِيب‏؛ و از دوستى با دروغگو بپرهيز، كه او به سراب ماند: دور را به تو نزديك، و نزديك را دور مى‏‌نماياند. »