«اول المسلمین» بودن پیامبر اسلام(ص)

سؤال

قرآن از زبان پیامبر(ص) می‌فرماید: «انا اول المسلمین»، در حالی که قبل از پیامبر هم مسلمانانی، مانند پیامبران بوده‌اند، این اختلاف چگونه توجیه می‌شود؟

خداوند در سوره انعام آیه ۱۶۳ از زبان رسول‌الله(ص) می‌فرماید: ﴿لا شَرِیکَ لَهُ وَبِذَلِکَ أُمِرْتُ وَأَنَا أَوَّلُ الْمُسْلِمِینَ﴾ شریکی برای او نیست، و به همین دستور یافته‌ام و من نخستین مسلمانم.

سؤالی که در آیه فوق مطرح است این است که، چگونه پیامبر(ص) اولین مسلمان بوده، در حالی که خداوند درباره حضرت نوح(ع) می‌فرماید: ﴿وَأُمِرْتُ أَنْ أَکُونَ مِنَ الْمُسْلِمِینَ﴾ مأمورم که از مسلمانان باشم. و درباره ابراهیم(ع) و فرزندش اسماعیل آمده است که: ﴿رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ﴾ خداوندا ما را برای خودت مسلمان قرار ده.}} و درباره حضرت یوسف آمده است که {{قرآن|توفنی مسلماً مرا مسلمان بمیران و همچنین پیامبران دیگر.

در پاسخ می‌توان گفت «مسلم» به معنی کسی است که در برابر فرمان خدا تسلیم است و این معنی درباره همه پیامبران الهی و امت‌های مؤمن آنها صادق است، با این حال اولین مسلمان بودن پیامبر اسلام(ص) یا از نظر کیفیت و اهمیت اسلام او است، زیرا درجه تسلیم و اسلام او بالاتر از همگان بود. یا اولین فرد از این امت بود که آئین قرآن و اسلام را پذیرفت. در بعضی از روایات نیز وارد شده که منظور نخستین کسی است که در عالم ارواح به دعوت پروردگار و سؤال او در زمینه الوهیتش پاسخ مثبت داد.

مطالعه بیشتر

۱. مجمع البیان؛ فضل طبرسی، ترجمه گروهی از مترجمان، تهران، فراهانی، اول، ج۹، ص۳۶.

۲. اثنی عشری؛ حسین حسینی؛ تهران، میقات، اول، ۱۳۶۳ه‍. ش، ج۳، ص۴۲۲.