ارزیابی روایات تطبیق آیات بر اهل‌بیت(ع): تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
برچسب: ویرایش مبدأ ۲۰۱۷ |
||
| خط ۶۸: | خط ۶۸: | ||
==مواردی از روایات جعلی== | ==مواردی از روایات جعلی== | ||
{{جعبه نقل قول| عنوان = | نقل‌قول = [[امام رضا(ع)]]:{{-}}'''«مخالفان ما اخباری در فضایل ما و معایب دشمنان ما جعل کرده‌اند، تا مردم نسبت به ما بدبین شوند.»'''<ref>. ر.ک. بحار الانوار، ج۲۶، ص۲۳۹ به نقل از عیون الاخبار، ص۱۶۸ و ۱۹۶.</ref>|تاریخ بایگانی| منبع = | تراز = چپ| عرض = ۲۳۰px| اندازه خط = 14px|رنگ پس‌زمینه =#FFF9E7| گیومه نقل‌قول =| تراز منبع = چپ}} | |||
محققان معتقدند برخی برای بدنام کردن اهل‌بیت احادیثی را جعل کردند. عالمان شیعه برای دوری از جعلیات در بخش مباحث جری و تطبیق، تلاش بسیاری کرده‌اند تا ناخواسته، اهداف غالیان تحقق نیابد. | محققان معتقدند برخی برای بدنام کردن اهل‌بیت احادیثی را جعل کردند. عالمان شیعه برای دوری از جعلیات در بخش مباحث جری و تطبیق، تلاش بسیاری کرده‌اند تا ناخواسته، اهداف غالیان تحقق نیابد. | ||
شیخ صدوق از عالمان بزرگ شیعه در کتاب عیون اخبار الرضا آورده اخبار تطبیق آیات بر اهل بیت و دشمنان اهل بیت را یکی از مواضعی دانسته که مخالفان مکتب اهل بیت از آن سوء استفاده کرده‌اند. | شیخ صدوق از عالمان بزرگ شیعه در کتاب عیون اخبار الرضا آورده اخبار تطبیق آیات بر اهل بیت و دشمنان اهل بیت را یکی از مواضعی دانسته که مخالفان مکتب اهل بیت از آن سوء استفاده کرده‌اند. | ||
محققان مواردی از روایات جعلی را ذکر کرده‌اند: | محققان مواردی از روایات جعلی را ذکر کرده‌اند: | ||
نسخهٔ ۱۷ آوریل ۲۰۲۲، ساعت ۱۳:۲۲
 | این مقاله هماکنون به دست Rezapour در حال ویرایش است. |
ارزیابی روایات تطبیق آیات بر اهل‌بیت(ع)
اصل تطبیق آیات بر اهل‌بیت(ع)
محققان معتقدند اصل تطبیق آیات بر اهل‌بیت یا دیگران، یک امر عقلایی بوده و لازمه قاعده جری و تطبیق است. علامه طباطبایی، در کتاب قرآن در اسلام آورده:
| « | قرآن؛ کتابی است همگانی و همیشگی، در غایب مانند حاضر جاری است و به آینده و گذشته، مانند حال منطبق می‌شود. بنابر این هرگز مورد نزول آیه‌ای مخصص آن آیه نخواهد بود. اگر آیه‌ای که درباره شخص یا اشخاص معینی نازل شده، در مورد نزول خود منجمد نشده، به هر موردی که صفات و خصوصیات با مورد نزول آیه شریک است، سرایت خواهد نمود. | » |
محققان معتقدند که جری و انطباق از ویژگی‌های منحصر به فرد قرآن نیست، بلکه موارد بسیاری از جمله قانون کشورها نیز این ویژگی را دارا هستند.
آیات انطباق یافته بر اهل‌بیت(ع) در روایات تفسیری
روایات بسیاری وجود دارد که در آنها الفاظ و آیات قرآن بر اهل‌بیت و ولایت آنها تطبیق داده شده است. طبق تحقیقی که در مورد روایات تطبیق به انجام رسیده، مجموع این دسته از روایات به دو هزار و یکصد و سی روایت می‌رسد.[۱] [یادداشت ۱]
براساس این تحقیق تعداد احادیث نقل شده از پیامبر(ص) و هر یک از ائمه(ع) به تفکیک به این شرح است:
| نام معصومان | تعداد روایات تطبیق دهنده
آیات بر معصومان |
|---|---|
| پیامبر اسلام(ص) | ۱۹۰ |
| امام علی(ع) | ۱۳۶ |
| امام حسن(ع) | ۲۱ |
| امام حسین(ع) | ۶ |
| امام سجاد (ع) | ۴۰ |
| امام باقر(ع) | ۷۱۳ |
| امام صادق(ع) | ۸۲۰ |
| امام موسی کاظم(ع) | ۶۹ |
| امام رضا(ع) | ۹۲ |
| امام جواد(ع) | ۴ |
| امام هادی(ع) | ۲ |
| امام حسن عسکری(ع) | ۳۴ |
| امام زمان (عج) | ۳ |
درباره وضعیت سندی این روایات، طی تحقیقی که به عمل آمده،[۱] تعداد نهصد و پنجاه و یک روایت به صورت مقطوع السند یا مرسل و یک هزار و یکصد و هفتاد و نه روایت به صورت مستند نقل شده است. [۲]
محققان، بسیاری از این روایات را دارای مشکل دانسته‌اند؛ در سندِ ششصد و چهل و نُه روایت از این روایات، افرادی وجود دارند که در کتاب‌های معتبر رجالی، متهم به غلوّ و فساد عقیده هستند.[۲] برخی از آنها مخالف نص و ظاهر آیات است. برخی در واقع توهین به اهل‌بیت به شمار می‌آید. بعضی از آنها مخالف قواعد ادبی و برخی مخالف واقعیت‌های تاریخی هستند.[۳] البته این مخالفت‌ها، منافاتی با پذیرش برخی از این روایات ندارد.
علت تطبیق آیات بسیار بر اهل‌بیت(ع)
محققان در مورد این‌که چرا در روایات، آیات زیادی از قرآن بر امامان، تأویل و تطبیق شده، معتقدند پس از رحلت پیامبر اسلام(ص)، مسئله خلافت و ولایت، مهم‌ترین موضوع سیاسی و مذهبی بود. جریان حق و باطل در این دوره، روشن‌ترین نمود خود را در جریان درگیری بین طرفداران اهل‌بیت و مخالفان آنها داشته است. در چنین شرایطی، امامان شیعه، آیاتی از قرآن را بر جریانات زمان خویش منطبق ساختند.
مواردی از روایات جعلی
محققان معتقدند برخی برای بدنام کردن اهل‌بیت احادیثی را جعل کردند. عالمان شیعه برای دوری از جعلیات در بخش مباحث جری و تطبیق، تلاش بسیاری کرده‌اند تا ناخواسته، اهداف غالیان تحقق نیابد.
شیخ صدوق از عالمان بزرگ شیعه در کتاب عیون اخبار الرضا آورده اخبار تطبیق آیات بر اهل بیت و دشمنان اهل بیت را یکی از مواضعی دانسته که مخالفان مکتب اهل بیت از آن سوء استفاده کرده‌اند.
محققان مواردی از روایات جعلی را ذکر کرده‌اند:
- در روایاتی آمده است که منظور از «انسان» در آیات (إِذا زُلْزِلَتِ الْأَرْضُ زِلْزالَها * وَ أَخْرَجَتِ الْأَرْضُ أَثْقالَها * وَ قالَ الْإِنْسانُ ما لَها)[۵] امام علی (علیه السلام) است و در برخی از آنها این توضیح آمده است که زمین لرزه ای در زمان خلافت ابوبکر واقع شده و بعد از آن که مردم به ابوبکر، عمر و عثمان مراجعه کردند و آنها نتوانستند کاری بکنند، به علی (علیه السلام) رجوع کردند، آن حضرت پای خود را بر زمین کوبیدند و به زمین گفتند: (مَا لَکِ ما لَکِ); تو را چه شده است؟! و در این زمان بود که زمین ساکت شد![۶]
در سند مربوط به این تطبیق، غلات و ضعفایی چون ابوعبداللّه رازی، محمد بن سنان، ابراهیم بن اسحاِ نهاوندی و حسن بن محمد بن جمهور، همراه با تعدادی از راویان مجهول، وجود دارند.
- در روایات دیگری آمده است که مراد از (الثَّقَلانِ) در آیهٔ (سَنَفْرُغُ لَکُمْ أَیُّهَ الثَّقَلانِ)[۷] قرآن و اهل بیت است.[۸]
در سندِ روایاتی که این تفسیر را عرضه کرده است، محمد بن عیسی یقطینی، غالی و آبان بن عثمان، فاسد المذهب اند.
- در روایاتی آمده است که مراد از بنی اسراییل در قرآن، اهل بیت پیامبر (صلی الله علیه وآله) هستند! و در آن، این توضیح داده شده است که چون اسراییل در لغت به معنای بندهٔ خدا (عبداللّه) است و اهل بیت، فرزندان رسول خدا و آن حضرت فرزند عبداللّه است، پس اهل بیت، بنی اسراییل هستند!
پیوند به بیرون
- این مدخل برگرفته شده از کتاب «باطن و تأویل قرآن» گفتگو با علی‌اکبر بابایی و دکتر محمد کاظم شاکری، کارشناس و مجری: مصطفی کریمی، قم، مرکز مطالعات و پژوهش‌های فرهنگی حوزهٔ علمیه، ۱۳۸۱ش.
منابع
- ↑ ۱٫۰ ۱٫۱ زهرا حسینی، جمع‌آوری روایات تطبیق در تفاسیر روایی شیعه و…، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد).
- ↑ ۲٫۰ ۲٫۱ زهرا حسینی، جمع‌آوری روایات تطبیق در تفاسیر روایی شیعه و…، (پایان‌نامه کارشناسی ارشد).
- ↑ . برای مطالعه بیشتر ر.ک. محمد کاظم شاکر، روش‌های تأویل قرآن.
- ↑ . ر.ک. بحار الانوار، ج۲۶، ص۲۳۹ به نقل از عیون الاخبار، ص۱۶۸ و ۱۹۶.
- ↑ . سورهٔ زلزال (۹۹)، آیات ۱–۳.
- ↑ . ر.ک. تفسیر برهان، ج۴، ص۴۹۳ و ۴۹۴.
- ↑ . سورهٔ الرحمن (۵۵)، آیهٔ ۳۱.
- ↑ . ر.ک. تفسیر برهان، ج۴، ص۲۶۷.
- ↑ این تعداد براساس کتاب‌هایی مانند تفسیر برهان و نور الثقلین، بیشتر نیز می‌گردد؛ به نحوی که مجموع روایات تطبیق در تفسیر برهان به یازده هزار و هشتصد و شصت و چهار و در تفسیر نورالثقلین به سیزده هزار و پانصد و هفتاد و دو روایت می‌رسد.