صحیفه فاطمیه

سؤال

صحيفه فاطميه چه کتابی است؟ آیا این کتاب به نام خواهر قرآن نيز مشهور است؟

اين كتاب در منابع روايي به نام «مصحف فاطمه(س)» مشهور است. مصحف فاطمه(س) به بيان امام صادق(ع) مشتمل بر تمامي حوادث و رويدادها مرتبط با پيامبر(ص) و فرزندان او است و نيز اسامي همه بزرگان اسلام تا روز قيامت در آن آمده است. در روايتي از امام صادق(ع) چگونگي جمع آوري مصحف فاطمه(س) اين گونه بيان شده است:

حضرت صادق(ع) در جواب سؤال از این مصحف بعد از سكوتي طولاني فرمودند: شما از آنچه مي‎خواهيد و نمي‎خواهيد كاوش مي‎كنيد. همانا فاطمه بعد از رسول خدا هفتاد و پنج روز ماند و (در اين مدت) به خاطر از دست دادن پدرش اندوه بسياري بر او وارد شد. جبرئيل (در اين مدت) مي‎آمد و او را نيكو تسليت مي‎ داد و شادمانش مي‎ کرد و از پدرش و محلّ او در بهشت اطلاع مي‎ داد و از آنچه بعد از او براي فرزندانش پيش خواهد آمد، آگاه مي‎نمود و علي(ع) آن را مي‎نوشت. پس اين مصحف فاطمه است.

البته خواهر قرآن به صحيفه سجاديه گفته مي‎ شود. اين اصطلاحي است كه اهل ذوق و ادب به مناسبت مؤنث بودن لفظ صحيفه برای ان استفاده کرده اند. عبارت عربي «اخت القرآن» است و اخ و اخت به معناي «شريك» هم به كار مي ‎رود. چنین بیان شده که جهت اشتراک صحيفه سجاديه با قرآن در اين است كه ديگران نمي‎ توانند مانند آن را بوجود آورند.

نكاتي درباره مصحف حضرت فاطمه(س):

• اين مصحف به عنوان وديعه امامت، در دست امامان بوده است و اكنون در نزد امام زمان(عج) بوده و هر نوع دسترسي به آن تنها از اين طريق امكانپذير است .

• مصحف در لغت به كتاب، نامه ها و اوراقي گفته مي شود كه آنها را در يك جلد جمع كرده باشند. از آنجا كه نسخه هايي از قرآن كه در دست اصحاب پيامبر بود، «مصحف» مي ناميدند، همچون مصحف ابن مسعود ،مصحف ابي بن كعب و... از اين رو برخي از مغرضان گفته اند كه شيعيان مدعي هستند قرآن موجود تحريف شده و قرآن تحريف نشده همان قرآني است كه به نام مصحف فاطمه معروف است. ولي از آنجا كه امامان(ع) اين شايعات بي اساس و مغرضانه را پيش بيني كرده بودند، در احاديثشان تاكيد بسياري داشته كه در مصحف فاطمه(س) هيچ مطلبي از قرآن نيامده است. در همين راستا امام صادق (ع) فرمودند: در مصحف فاطمه چيزي از كتاب خدا نيامده و آن كتابي است كه بر فاطمه پس از مرگ پدرش القا شده است.

• اطلاعات مهم ما از مصحف فاطمه منحصر به بيانات ائمه(ع) در اين باره است كه توضيح و شرح آن در اين مختصر نمي‎گنجد.

• مباهات امام خمینی رهبر كبير انقلاب اسلامي در وصيت نامه سياسي ـ الهي به از آن ما بودن «مصحف فاطمه» يا «صحيفه فاطميه» با توجه به اشتمال آن بر احوال ذريه و فرزندان حضرت زهرا(س) شايان توجه بسيار است كه البته بايد اهل تحقيق ذي صلاح درباره علت به ميان آوردن اين كتاب مقدس به وسيله ايشان مستنداتي بيابند.

مطالعه بيشتر

۱. بحار الانوار، ج۲۶، چ اول، صص ۱۸ـ۶۵.

۲. بصاير الدرجات، صفار قمي، انتشارات كتابخانه آيت الله نجفي، ۱۴۰۴ هـ، باب ۱۴، صص ۱۵۰ـ۱۶۱.

۳. دلايل الامامه، طبري، محمد بن جرير امامي، دار الذخائر، ص۲۷.

۴. و براي توضيح بيشتر به شروح وصيت نامه سياسي ـ الهي امام خميني (ره) مراجعه كنيد.

۵ .اهل بيت در قرآن و حديث ص۳۲۱ و ۳۲۲ .