نمازهای مستحبی در روز پنجشنبه

سؤال

نماز حاجتی که آیت الله بهجت خواندن آن را در روز پنجشنبه توصیه نموده و منبع آن را کتاب جمال الاسبوع سید بن طاووس بیان کرده‌اند، آیا این نماز را شما تأیید می‌کنید؟ منبعش موثق است؟

هفت نماز حاجت در روز پنچشنبه، در کتاب جَمالُ الْاُسْبوع، نوشته سید علی بن طاوس (درگذشت ۶۶۴ق)، ذکر شده است:

این نماز در کتاب جمال الاسبوع بدون سلسله سند از رسول خدا (صلی الله علیه و آله و سلم) نقل شده است و کتاب بهجت الدعاء را نیز چون خود مرحوم آیه الله بهجت ننوشته‌اند، نمی‌توان با قاطعیت گفت چنین نمازی از سوی آن مرحوم توصیه شده است؛ البته، علاوه بر سند روایت، قرینه‌های دیگری هم برای اثبات صدور یک روایت از معصوم وجود دارد که ممکن است فردی با قرینه‌ای به صدور روایتی از معصوم، علم حاصل کند و بدان عمل کرده و به پاداش الهی برسد.

پاسخ تفصیلی

مقدمه

در برخی از پایگاه‌های مجازی به نقل از کتاب بهجت الدعاء یا کانال تلگرامی نشر آثار مرحوم آیه الله بهجت، نمازی را به آن مرحوم استناد داده‌اند که از این قرار است:

چهار رکعت (دو نماز دورکعتی)

۱- در رکعت اول بعد از حمد ۱۱بار سورهٔ توحید.

۲- در رکعت دوم بعد از حمد ۲۱بار سورهٔ توحید.

۳- در رکعت سوم بعد از حمد ۳۱بار سورهٔ توحید.

۴- در رکعت چهارم بعد از حمد ۴۱بار سورهٔ توحید.

۵- بعد از سلام نماز دوم ۵۱بار سورهٔ توحید و ۵۱ بار «اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّد».

۷–۱۰۰بار «یاالله» در حال سجده و درخواست حاجت از خدا….

چند نکته:

۱- منبع به دست آوردن نظرات مرحوم آیه الله بهجت

متأسفانه! امروزه مطالبی به مرحوم آیه الله بهجت نسبت داده می‌شود که هیچ سندی برای درستی انتساب این مطالب به ایشان وجود ندارد. زمانی می‌توان به مطالب و توصیه‌های اخلاقی ایشان اعتماد و مطابق آن عمل کرد که در کتاب‌ها یا متن کامل سخنرانی‌های آن مرحوم ذکر شده باشند.

با این نگاه، اگر در کتاب‌های نوشته شده توسط مرحوم آیه الله بهجت یا در متن سخنان آن مرحوم چنین توصیه‌ای نباشد، نمی‌توان گفت آن مرحوم چنین توصیه‌ای داشته‌اند؛ با توجه به این که این نماز هیچ سندی در کتاب جمال الاسبوع ندارد.

۲- کتاب جمال الاسبوع سید بن طاوس

کتاب «جمال الأسبوع بکمال العمل المشروع» نوشته سید علی بن طاووس حلی، متوفای ۶۶۴ هجری می‌باشد.

ابن طاووس، کتاب جمال الأسبوع را در ۴۹ فصل مرتب کرده است. در این کتاب فضیلت ایام هفته، اعمال، نمازها و دعاهای مختصهٔ هر روز بیان شده است.

نمازها و دعاهایی که در این کتاب آورده شده نیاز به بررسی سندی دارد؛ اگر دارای سلسه سند معتبر باشند یا در کتاب‌های دیگر با سند معتبر آمده باشند، می‌توان مطابق این توصیه‌ها و دستورالعمل‌ها عمل کرد وگرنه قابل اعتماد و استناد نیست.

۳- نماز حاجت‌های روز پنجشنبه در کتاب جمال الاسبوع

۱. نماز دو رکعتی: در رکعت اول حمد یک مرتبه و سوره توحید سه مرتبه و در رکعت دوم حمد و توحید یک مرتبه.

نماز چهار رکعتی بین نماز ظهر و عصر: در رکعت اول و دوم حمد یک مرتبه و سوره توحید صد مرتبه، در رکعت سوم حمد یک مرتبه و آیه الکرسی صد مرتبه و در رکعت چهارم حمد و سوره توحید یک مرتبه.

1. نماز دو رکعتی: در هر رکعت حمد یک مرتبه و سوره‌های نصر، فتح و کوثر پنج مرتبه
2. نماز دو رکعتی بین نماز ظهر و عصر: در رکعت اول حمد یک مرتبه و آیه الکرسی صد مرتبه و در رکعت دوم حمد یک مرتبه و سوره توحید صد مرتبه.
3. نماز چهار رکعتی: در هر رکعت حمد یک مرتبه و سوره قدر ده مرتبه.

نماز دو رکعتی: در رکعت اول سوره حمد و آیه الکرسی و در رکعت دوم سوره حمد و آیه آخر سوره حشر و سوره قدر. ۵. نماز چهار رکعتی: همان نمازی است که پرسشگر محترم به آن اشاره کرده و در صفحه ۱۱۰ می‌باشد. بعد از این نمازها، دعاهایی هم آمده است که به خاطر طولانی نشدن، از ذکر آنها صرف نظر شد.

۴- سند نماز حاجت

آخرین نماز حاجتی که سید بن طاوس در این کتاب آورده با عبارت «عَنِ النَّبِیِّ أَنَّهُ قَالَ …» نقل کرده است.

با توجه به اینکه سید بن طاوس در قرن هفتم هجری بوده، نمی‌تواند از رسول الله روایت نقل کند؛ لذا سند این نماز حاجت مرسل است.

یادآور می‌شود که این نماز را علامه مجلسی در بحار الانوار و محدث نوری در المستدرک وسائل الشیعه از کتاب جمال الاسبوع نقل کرده‌اند و این یعنی چنین نمازی در کتاب‌های معتبر دیگر نیز نیامده است.

۵- راه‌های علم پیدا کردن به درستی حدیث

هر چند داشتن سند درست و معتبر، بهترین راه برای علم به صدور روایت از معصوم است؛ اما این تنها راه نیست، بلکه قرینه‌هایی دیگری هم وجود دارد که ممکن است برخی با به دست آوردن آنها به صدور روایتی از معصوم علم پیدا کنند که مرحوم شیخ حر عاملی برخی از این قرینه‌ها را ذکر کرده است از جمله:

الف) عملی که در روایت به انجام آن توصیه شده است از مستحبات باشد؛ چون روایات معتبری وجود دارد که می‌توان به امید رسیدن به ثواب، آن مستحبات را انجام داد (البته به شرطی که این عمل مستحبی مخالف آیات قرآن، روایات معتبر و مخالف ضروریات دین نباشد؛ مثلاً اگر روایتی بگوید با انجام این عمل مستحبی، نیازی به خواندن نمازهای واجب نیست، به یقین چنین روایتی مخالف با ضروریات دین و فاقد اعتبار است).

ب) روایت معتبری دیگر، مخالف محتوای آن روایت نباشد؛ چون در این صورت تعارض پیش می‌آید. استدلال به این قرینه به این صورت است که اگر روایت معارضی وجود داشت حتماً نقل می‌شد و چون نقل نشده است پس می‌توان نتیجه گرفت که این عمل مورد نهی واقع نشده است، پس می‌توان آن را انجام داد.

ج) عده‌ای از علما به مستحب بودن آن فتوا داده باشند.

با این نگاه، اگر ثابت شود که مرحوم آیه الله بهجت به خواندن این نماز توصیه کرده است، بدین معناست که نزد آن مرحوم قرینه‌ای بر قابل استناد بودن این حدیث وجود داشته است و به امید رسیدن به ثواب می‌توان این نماز را خواند.