کشته شدن شیعیان دروغگو توسط امام زمان(ع)

سؤال

حديثي از امام صادق عليه السلام نقل شده که : «لو قام قائمنا بدأ بكذابي الشيعه فقتلهم»؛ «اگر قائم ما قيام کند اول سراغ شيعيان دروغگو مي رود و آنها را مي کشد» آيا از نظر سند و دلالت معتبر است ؟

براي درستي و مستند بودن اينگونه روايات بايد به چند نکته توجه نمود:

نکته اول : اصل روايت :

امام صادق عليه السلام فرمودند : «لو قام قائمنا بدأ بكذابي الشيعه فقتلهم» ؛ «اگر قائم ما قيام کند اول سراغ شيعيان دروغگو مي رود و آنها را مي کشد».

اصل روايت را فقط رجال کشي نقل کرده است و بقيه مانند شيخ طوسي ، مرحوم خوئي و شيخ محمد بن حسن حر عاملي در اثبات الهدي ، از کتاب وي نقل مي کنند .

ياد آور مي شويم که اين روايات در کتاب هاي معتبر روايي نيامده است و اثبات الهدي نيز از کتاب هاي قرن ۱۱ هجري قمري است .

نکته دوم سند حديث :

اين روايت فقط يک سلسله سند دارد و در اصطلاح روايت شناسي ، خبر واحد است و راويان اين حديث عبارتند از :

1. حمدويه : وي حمدويه بن نصير کشي است و ثقه و مورد اعتماد مي باشد. 2. 3. محمد بن عيسى : وي همان محمد بن عيسي بن عبيد مي باشد که در کتاب هاي رجالي ، حمدويه گاهي از او به عبيد تعبير کرده و مي گويد عبيد برايم نقل کرد و گاهي مي گويد محمد بن عيسي بن عبيد و گاهي نيز مي گويد محمد بن عيسي . 4. در باره محمد بن عيسي دو ديدگاه وجود دارد :

ديدگاه اول مانند شيخ طوسي و .... مي گويند : وي ثقه نيست و نمي توان رواياتش را پذيرفت ؛ ولي ديدگاه دوم مانند نجاشي ، تفرشي و ... مي گويد : وي ثقه است.

اما ديدگاه دوم هم که وي را ثقه مي داند ، بر اين باور است که به روايات محمد بن عيسي از يونس نمي توان اعتماد کرد و آنها را معتبر دانست.

ابن داود در باره کتاب هاي يونس نيز مي نويسد : کتاب هاي وي معتبر است مگر آنچه را که محمد بن عيسي نقل مي کند که به اين روايات نمي توان اعتماد کرد.

5. يونس بن عبد الرحمن : ثقه است . 6. 7. يحيى الحلبي : وي يحيي بن عمران حلبي است : ثقه و احاديثش صحيح مي باشد. 8. 9. المفضل بن عمر : مفضل در کتاب هاي حديثي گاهي تضعيف شده وگاهي گفته شده که وي ثقه و مورد اعتماد است. 10. نکته سوم : نتيجه بررسي ها :

1. در سند اين روايت محمد بن عيسي آمده که برخي وي را ثقه نمي دانند ؛ 2. 3. در سند اين روايت محمد بن عيسي از يونس نقل کرده و در کتاب هاي رجالي آمده است که به روايت هاي محمد بن عيسي از يونس نبايد اعتماد کرد؛ 4. 5. مفضل بن عمر را برخي ثقه و برخي غير ثقه مي دانند ؛ 6. 7. رجال کشي نيز در معتبر يا غير معتبر آن سخن نگفته است و فقط روايت را نقل کرده است؛ 8. 9. اينگونه روايات را خبر واحد مي گويند و خبر واحد را نمي توان از عقايد پذيرفت ، بخصوص اگر از نظر سندي نيز معتبر نباشد؛ 10. 11. اين روايت را کتاب هاي معتبر حديثي نقل نکرده اند و خود اين دليل بر اين است که کتاب هاي روايي چنين روايتي را قبول نداشتند. 12. بنابراين نمي توان اين حديث را معتبر دانست.