آثار تربیتی شفاعت: تفاوت میان نسخه‌ها

Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
Article-dot.png
از ویکی پاسخ
(صفحه‌ای تازه حاوی «{{شروع متن}} {{شاخه | شاخه اصلی = |شاخه فرعی۱ = |شاخه فرعی۲ = |شاخه فرعی۳ = }} {{سو...» ایجاد کرد)
 
جز (اجرای ابرابزار)
خط ۱: خط ۱:
{{شروع متن}}
{{شروع متن}}
{{شاخه
{{شاخه
  | شاخه اصلی =  
  | شاخه اصلی =
  |شاخه فرعی۱ =  
  |شاخه فرعی۱ =
  |شاخه فرعی۲ =  
  |شاخه فرعی۲ =
  |شاخه فرعی۳ =  
  |شاخه فرعی۳ =
}}
}}
{{سوال}}
{{سوال}}
باور داشتن به شفاعت چه آثار اخلاقي و تربيتي مثبتي در زندگي انسان دارد؟
باور داشتن به شفاعت چه آثار اخلاقی و تربیتی مثبتی در زندگی انسان دارد؟
{{پایان سوال}}
{{پایان سوال}}
{{پاسخ}}
{{پاسخ}}
اگر ز عارضه معصيت شكسته دلي
اگر ز عارضه معصیت شکسته‌دلی


تو را شفاعت احمد ضمان كند به شفا<ref>ديوان خاقاني، تهران، اميركبير، ۱۳۳۶ ش، ص۸ .</ref>  
تو را شفاعت احمد ضمان کند به شفا<ref>دیوان خاقانی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۳۶ ش، ص۸.</ref>


برخي چنين پنداشته‏اند كه باور به شفاعت، مؤمنان را به انجام گناه فرا مي‏خواند و ترس از عقوبت الهي را از دل‏هاي آنان مي‏ستاند؛ غافل از آن كه، اميد به شفاعت تنها در صورتي زمينه آلوده شدن به گناهان را فراهم مي‏سازد كه پيام آوران وحي الهي، به صورتي دقيق، هم به تعيين افراد شفاعت شونده بپردازند و هم گناه مورد بخشش و زمان نجات از عقوبت را مشخص نمايند. اما وقتي اين دو نكته در هاله‏اي از ابهام باقي بماند، مسأله شفاعت نه تنها پيامدِ زيانباري نخواهد داشت، بلكه آثاري بس گرانسنگ به دنبال آورده پناهگاهي مطمئن براي گناه آلودگان خواهد بود.<ref>طباطبايي، سيد محمد حسين، تفسير الميزان، ج۱، ص۲۵۰-۲۵۲.</ref>
برخی چنین پنداشته‌اند که باور به شفاعت، مؤمنان را به انجام گناه فرا می‌خواند و ترس از عقوبت الهی را از دل‌های آنان می‌ستاند؛ غافل از آن که، امید به شفاعت تنها در صورتی زمینه آلوده شدن به گناهان را فراهم می‌سازد که پیام آوران وحی الهی، به صورتی دقیق، هم به تعیین افراد شفاعت شونده بپردازند و هم گناه مورد بخشش و زمان نجات از عقوبت را مشخص نمایند. اما وقتی این دو نکته در هاله‌ای از ابهام باقی بماند، مسئله شفاعت نه تنها پیامدِ زیانباری نخواهد داشت، بلکه آثاری بس گرانسنگ به دنبال آورده پناهگاهی مطمئن برای گناه آلودگان خواهد بود.<ref>طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۵۰–۲۵۲.</ref>


يكي از پيامدهاي مثبت شفاعت آن است كه از پيدايش يأس و نوميدي جلوگيري كرده، روح اميد به فضل و رحمت الهي را در كالبد گناهكاران مي‏دمد.<ref>منشور جاويد، ج۸، ص۸، تفسير نور، ج۱، ص۱۲۸، تفسير نمونه، ج۱، ص۲۳۵ و پيام قرآن، ج۶، ص۵۲۳.</ref> از سوي ديگر، شرط لازم براي بهره مندي از شفاعت آن است كه آدمي، دامن از شرك بپيرايد و با ايمان، بدرود حيات گويد.
یکی از پیامدهای مثبت شفاعت آن است که از پیدایش یأس و نومیدی جلوگیری کرده، روح امید به فضل و رحمت الهی را در کالبد گناهکاران می‌دمد.<ref>منشور جاوید، ج۸، ص۸، تفسیر نور، ج۱، ص۱۲۸، تفسیر نمونه، ج۱، ص۲۳۵ و پیام قرآن، ج۶، ص۵۲۳.</ref> از سوی دیگر، شرط لازم برای بهره‌مندی از شفاعت آن است که آدمی، دامن از شرک بپیراید و با ایمان، بدرود حیات گوید.


اين دو نكته، باعث مي‏گردند كه انسانِ باايمان، همواره در حالت «خوف و رجا» به سر برد؛<ref>عدل الهي، ص۲۸۱ و ص۲۸۵.</ref> چرا كه هر چند مي‏توان به وعده شفاعت دلخوش بود، اما گناه، به تدريج صفحه دل را تيره و تار مي‏سازد و بيم آن مي‏رود كه به كلّي، آدمي را به كفر بكشاند. چه بسا گناه آلودگاني كه در واپسين لحظات زندگي توان سالم نگه داشتن ايمان خود را نيافته و با حالت بغض و دشمني نسبت به خداوند از دنيا رفته‏اند.<ref>در اين زمينه، به اين حكايت هشدار دهنده كه امام خميني (ره) روايتگر آن مي‏باشند، توجه نماييد: «يكي از علماي قزوين‏رحمه الله گفتند كه من رفتم بالاي سر كسي كه محتضر بود. گفت:... آن ظلمي را كه خدا به من كرده است، هيچ كس به هيچ كس نكرده، براي اين كه من اين بچه‏ها را با ناز و نعمت بزرگ كرده‏ام، حالا دارد من را مي‏برد». صحيفه نور، تهران، وزارت ارشاد اسلامي، ۱۳۶۵ ش، ج۱۸، ص۴۸.</ref>
این دو نکته، باعث می‌گردند که انسانِ باایمان، همواره در حالت «خوف و رجا» به سر برد؛<ref>عدل الهی، ص۲۸۱ و ص۲۸۵.</ref> چرا که هر چند می‌توان به وعده شفاعت دلخوش بود، اما گناه، به تدریج صفحه دل را تیره و تار می‌سازد و بیم آن می‌رود که به کلّی، آدمی را به کفر بکشاند. چه بسا گناه آلودگانی که در واپسین لحظات زندگی توان سالم نگه داشتن ایمان خود را نیافته و با حالت بغض و دشمنی نسبت به خداوند از دنیا رفته‌اند.<ref>در این زمینه، به این حکایت هشدار دهنده که امام خمینی (ره) روایتگر آن می‌باشند، توجه نمایید: «یکی از علمای قزوین‌رحمه الله گفتند که من رفتم بالای سر کسی که محتضر بود. گفت:... آن ظلمی را که خدا به من کرده است، هیچ‌کس به هیچ‌کس نکرده، برای این که من این بچه‌ها را با ناز و نعمت بزرگ کرده‌ام، حالا دارد من را می‌برد». صحیفه نور، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، ۱۳۶۵ ش، ج۱۸، ص۴۸.</ref>


پس اگر فرد گنهکار هيچ اميدي به آمرزش نداشته باشد، در اثر فرو افتادن در دام يأس و نوميدي، انگيزه ترک گناه در او از بين مي رود، ولي اميد به شفاعت، او را در ميان خوف و رجاء قرار مي دهد و راه بازگشت را فرا راه او باز مي گذارد، پس اميد به شفاعت، آثار فراوان اخلاقي و تربيتي در پي دارد، و روش تربيت مربيّان الهي نيز اين است که مردم را بين خوف و رجا نگهدارند، تا نه چنان به رحمت و شفاعت الهي اميد وار گردد که از ارتکاب هيچ گناهي نترسند، و نه چنان از رحمت و شفاعت الهي نوميد گردد که هيچ راه بازگشتي را در پيش روي خود نبينند.<ref>مصباح يزدي، محمد تقي، آموزش عقائد، (دوره سه جلدي)، نشر بين الملل، ص۴۹۴.</ref> و از اين رو، شفاعت و اميد به رحمت الهي، آثار فراوان تربيتي در انسان دارد.  
پس اگر فرد گنهکار هیچ امیدی به آمرزش نداشته باشد، در اثر فرو افتادن در دام یأس و نومیدی، انگیزه ترک گناه در او از بین می‌رود، ولی امید به شفاعت، او را در میان خوف و رجاء قرار می‌دهد و راه بازگشت را فرا راه او بازمی‌گذارد، پس امید به شفاعت، آثار فراوان اخلاقی و تربیتی در پی دارد، و روش تربیت مربیّان الهی نیز این است که مردم را بین خوف و رجا نگهدارند، تا نه چنان به رحمت و شفاعت الهی امید وار گردد که از ارتکاب هیچ گناهی نترسند، و نه چنان از رحمت و شفاعت الهی نومید گردد که هیچ راه بازگشتی را در پیش روی خود نبینند.<ref>مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش عقائد، (دوره سه جلدی)، نشر بین‌الملل، ص۴۹۴.</ref> و از این رو، شفاعت و امید به رحمت الهی، آثار فراوان تربیتی در انسان دارد.


از ديگر آثار تربيتي شفاعت، برقراري رابطه معنوي با شفيعان درگاه الهي است.<ref>پيام قرآن، ج۶، ص۵۲۴.</ref> اميد به شفاعتِ اولياي الهي، انسان را وا مي‏دارد كه تا حد امكان، در مسير آنان گام برداشته و در همانندسازي گفتار و كردار خود با سيره عملي پيشوايان دين بكوشد.
از دیگر آثار تربیتی شفاعت، برقراری رابطه معنوی با شفیعان درگاه الهی است.<ref>پیام قرآن، ج۶، ص۵۲۴.</ref> امید به شفاعتِ اولیای الهی، انسان را وامی‌دارد که تا حد امکان، در مسیر آنان گام برداشته و در همانندسازی گفتار و کردار خود با سیره عملی پیشوایان دین بکوشد.


شهيد مطهري در نقد سخنان ساده انديشاني كه اميد به شفاعت اهل بيت‏ عليهم السلام را بهانه‏اي براي انجام گناهان قرار مي‏دهند و ملاك خشنودي آنان را از رضايت خداوند جدا مي‏شمارند، مي‏گويد:
شهید مطهری در نقد سخنان ساده اندیشانی که امید به شفاعت اهل بیت علیهم السلام را بهانه‌ای برای انجام گناهان قرار می‌دهند و ملاک خشنودی آنان را از رضایت خداوند جدا می‌شمارند، می‌گوید:


«اگر... كسي چنين معتقد شود كه در كنار دستگاه سلطنت ربوبي، سلطنتي ديگر هم وجود دارد... چيزي جز شرك نخواهد بود ... در اين پندارِ غلط چنين گفته مي‏شود كه خدا با چيزهايي راضي مي‏شود و امام حسين‏ عليه السلام با چيزهاي ديگر: خدا با انجام دادن واجبات... و با ترك گناهان... ولي امام حسين‏ عليه السلام با اين كارها كاري ندارد، رضاي او در اين است كه مثلاً براي فرزند جوانش علي اكبرعليه السلام گريه و يا لااقل تباكي كنيم... اين چنين تصويري از شفاعت... به ساحت امام حسين ‏عليه السلام كه بزرگترين افتخارش، عبوديت و بندگي خدا است... اهانت است.»<ref>عدل الهي، ص۲۶۶ - ۲۶۷.</ref>
«اگر… کسی چنین معتقد شود که در کنار دستگاه سلطنت ربوبی، سلطنتی دیگر هم وجود دارد… چیزی جز شرک نخواهد بود در این پندارِ غلط چنین گفته می‌شود که خدا با چیزهایی راضی می‌شود و امام حسین علیه السلام با چیزهای دیگر: خدا با انجام دادن واجبات… و با ترک گناهان… ولی امام حسین علیه السلام با این کارها کاری ندارد، رضای او در این است که مثلاً برای فرزند جوانش علی اکبرعلیه السلام گریه یا لااقل تباکی کنیم… این چنین تصویری از شفاعت… به ساحت امام حسین علیه السلام که بزرگترین افتخارش، عبودیت و بندگی خدا است… اهانت است.»<ref>عدل الهی، ص۲۶۶–۲۶۷.</ref>


گويند شاعري كه به «حاجب» تخلص مي‏نمود، دلخوش از شفاعت امام علي‏عليه السلام چنين سرود:
گویند شاعری که به «حاجب» تخلص می‌نمود، دلخوش از شفاعت امام علی‌علیه السلام چنین سرود:


حاجب اگر حسابِ حشر، با علي است
حاجب اگر حسابِ حشر، با علی است


ضامنم هر چه كه خواهي گناه كن
ضامنم هر چه که خواهی گناه کن


شب هنگام، امام‏عليه السلام را به خواب ديد، در حالي كه آثار ناخشنودي از چهره‏اش نمايان بود. آن گاه حضرت اين بيت را چنين اصلاح نمود:
شب هنگام، امام‌علیه السلام را به خواب دید، در حالی که آثار ناخشنودی از چهره‌اش نمایان بود. آن گاه حضرت این بیت را چنین اصلاح نمود:


حاجب اگر حسابِ حشر، با علي است
حاجب اگر حسابِ حشر، با علی است


شرم از رخِ علي كن و كمتر گناه كن<ref>ر.ك: منشور جاويد، ج۸، ص۱۰ - ۱۱.</ref>
شرم از رخِ علی کن و کمتر گناه کن<ref>ر. ک. منشور جاوید، ج۸، ص۱۰–۱۱.</ref>
{{پایان پاسخ}}
{{پایان پاسخ}}
{{مطالعه بیشتر}}
{{مطالعه بیشتر}}
==مطالعه بيشتر==


۱. تفسير الميزان، علامه طباطبايي، ترجمه محمدباقر موسوي همداني (قم: دفتر انتشارات اسلامي، دهم، ۱۳۷۷ش)، ج۱، ص۲۳۴-۲۸۳.
== مطالعه بیشتر ==
۱. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی (قم: دفتر انتشارات اسلامی، دهم، ۱۳۷۷ش)، ج۱، ص۲۳۴–۲۸۳.


۲. تفسير نمونه، زير نظر ناصر مكارم شيرازي (تهران: دارالكتب الاسلاميه، نوزدهم، ۱۳۶۳ش)، ج۱، ص۲۲۳-۲۴۶.
۲. تفسیر نمونه، زیر نظر ناصر مکارم شیرازی (تهران: دارالکتب الاسلامیه، نوزدهم، ۱۳۶۳ش)، ج۱، ص۲۲۳–۲۴۶.


۳. عدل الهي، مرتضي مطهري (تهران: صدرا، دوم، ۱۳۶۱ش)، ص۲۵۷ - ۲۸۶.  
۳. عدل الهی، مرتضی مطهری (تهران: صدرا، دوم، ۱۳۶۱ش)، ص۲۵۷–۲۸۶.


۴. آموزش عقائد، مصباح يزدي، (دوره سه جلدي) نشر بين الملل.
۴. آموزش عقائد، مصباح یزدی، (دوره سه جلدی) نشر بین‌الملل.
{{پایان مطالعه بیشتر}}
{{پایان مطالعه بیشتر}}


==منابع==
== منابع ==
<references />
{{پانویس|۲}}


{{تکمیل مقاله
{{تکمیل مقاله
  | شناسه =  
  | شناسه =
  | تیترها =  
  | تیترها =
  | ویرایش =  
  | ویرایش =
  | لینک‌دهی =  
  | لینک‌دهی =
  | ناوبری =  
  | ناوبری =
  | نمایه =  
  | نمایه =
  | تغییر مسیر =  
  | تغییر مسیر =
  | بازبینی =  
  | بازبینی =
  | تکمیل =  
  | تکمیل =
  | اولویت =  
  | اولویت =
  | کیفیت =  
  | کیفیت =
}}
}}
{{پایان متن}}
{{پایان متن}}

نسخهٔ ‏۲۸ اکتبر ۲۰۲۰، ساعت ۱۶:۲۳

سؤال

باور داشتن به شفاعت چه آثار اخلاقی و تربیتی مثبتی در زندگی انسان دارد؟

اگر ز عارضه معصیت شکسته‌دلی

تو را شفاعت احمد ضمان کند به شفا[۱]

برخی چنین پنداشته‌اند که باور به شفاعت، مؤمنان را به انجام گناه فرا می‌خواند و ترس از عقوبت الهی را از دل‌های آنان می‌ستاند؛ غافل از آن که، امید به شفاعت تنها در صورتی زمینه آلوده شدن به گناهان را فراهم می‌سازد که پیام آوران وحی الهی، به صورتی دقیق، هم به تعیین افراد شفاعت شونده بپردازند و هم گناه مورد بخشش و زمان نجات از عقوبت را مشخص نمایند. اما وقتی این دو نکته در هاله‌ای از ابهام باقی بماند، مسئله شفاعت نه تنها پیامدِ زیانباری نخواهد داشت، بلکه آثاری بس گرانسنگ به دنبال آورده پناهگاهی مطمئن برای گناه آلودگان خواهد بود.[۲]

یکی از پیامدهای مثبت شفاعت آن است که از پیدایش یأس و نومیدی جلوگیری کرده، روح امید به فضل و رحمت الهی را در کالبد گناهکاران می‌دمد.[۳] از سوی دیگر، شرط لازم برای بهره‌مندی از شفاعت آن است که آدمی، دامن از شرک بپیراید و با ایمان، بدرود حیات گوید.

این دو نکته، باعث می‌گردند که انسانِ باایمان، همواره در حالت «خوف و رجا» به سر برد؛[۴] چرا که هر چند می‌توان به وعده شفاعت دلخوش بود، اما گناه، به تدریج صفحه دل را تیره و تار می‌سازد و بیم آن می‌رود که به کلّی، آدمی را به کفر بکشاند. چه بسا گناه آلودگانی که در واپسین لحظات زندگی توان سالم نگه داشتن ایمان خود را نیافته و با حالت بغض و دشمنی نسبت به خداوند از دنیا رفته‌اند.[۵]

پس اگر فرد گنهکار هیچ امیدی به آمرزش نداشته باشد، در اثر فرو افتادن در دام یأس و نومیدی، انگیزه ترک گناه در او از بین می‌رود، ولی امید به شفاعت، او را در میان خوف و رجاء قرار می‌دهد و راه بازگشت را فرا راه او بازمی‌گذارد، پس امید به شفاعت، آثار فراوان اخلاقی و تربیتی در پی دارد، و روش تربیت مربیّان الهی نیز این است که مردم را بین خوف و رجا نگهدارند، تا نه چنان به رحمت و شفاعت الهی امید وار گردد که از ارتکاب هیچ گناهی نترسند، و نه چنان از رحمت و شفاعت الهی نومید گردد که هیچ راه بازگشتی را در پیش روی خود نبینند.[۶] و از این رو، شفاعت و امید به رحمت الهی، آثار فراوان تربیتی در انسان دارد.

از دیگر آثار تربیتی شفاعت، برقراری رابطه معنوی با شفیعان درگاه الهی است.[۷] امید به شفاعتِ اولیای الهی، انسان را وامی‌دارد که تا حد امکان، در مسیر آنان گام برداشته و در همانندسازی گفتار و کردار خود با سیره عملی پیشوایان دین بکوشد.

شهید مطهری در نقد سخنان ساده اندیشانی که امید به شفاعت اهل بیت علیهم السلام را بهانه‌ای برای انجام گناهان قرار می‌دهند و ملاک خشنودی آنان را از رضایت خداوند جدا می‌شمارند، می‌گوید:

«اگر… کسی چنین معتقد شود که در کنار دستگاه سلطنت ربوبی، سلطنتی دیگر هم وجود دارد… چیزی جز شرک نخواهد بود … در این پندارِ غلط چنین گفته می‌شود که خدا با چیزهایی راضی می‌شود و امام حسین علیه السلام با چیزهای دیگر: خدا با انجام دادن واجبات… و با ترک گناهان… ولی امام حسین علیه السلام با این کارها کاری ندارد، رضای او در این است که مثلاً برای فرزند جوانش علی اکبرعلیه السلام گریه یا لااقل تباکی کنیم… این چنین تصویری از شفاعت… به ساحت امام حسین علیه السلام که بزرگترین افتخارش، عبودیت و بندگی خدا است… اهانت است.»[۸]

گویند شاعری که به «حاجب» تخلص می‌نمود، دلخوش از شفاعت امام علی‌علیه السلام چنین سرود:

حاجب اگر حسابِ حشر، با علی است

ضامنم هر چه که خواهی گناه کن

شب هنگام، امام‌علیه السلام را به خواب دید، در حالی که آثار ناخشنودی از چهره‌اش نمایان بود. آن گاه حضرت این بیت را چنین اصلاح نمود:

حاجب اگر حسابِ حشر، با علی است

شرم از رخِ علی کن و کمتر گناه کن[۹]


مطالعه بیشتر

۱. تفسیر المیزان، علامه طباطبایی، ترجمه محمدباقر موسوی همدانی (قم: دفتر انتشارات اسلامی، دهم، ۱۳۷۷ش)، ج۱، ص۲۳۴–۲۸۳.

۲. تفسیر نمونه، زیر نظر ناصر مکارم شیرازی (تهران: دارالکتب الاسلامیه، نوزدهم، ۱۳۶۳ش)، ج۱، ص۲۲۳–۲۴۶.

۳. عدل الهی، مرتضی مطهری (تهران: صدرا، دوم، ۱۳۶۱ش)، ص۲۵۷–۲۸۶.

۴. آموزش عقائد، مصباح یزدی، (دوره سه جلدی) نشر بین‌الملل.


منابع

  1. دیوان خاقانی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۳۶ ش، ص۸.
  2. طباطبایی، سید محمد حسین، تفسیر المیزان، ج۱، ص۲۵۰–۲۵۲.
  3. منشور جاوید، ج۸، ص۸، تفسیر نور، ج۱، ص۱۲۸، تفسیر نمونه، ج۱، ص۲۳۵ و پیام قرآن، ج۶، ص۵۲۳.
  4. عدل الهی، ص۲۸۱ و ص۲۸۵.
  5. در این زمینه، به این حکایت هشدار دهنده که امام خمینی (ره) روایتگر آن می‌باشند، توجه نمایید: «یکی از علمای قزوین‌رحمه الله گفتند که من رفتم بالای سر کسی که محتضر بود. گفت:... آن ظلمی را که خدا به من کرده است، هیچ‌کس به هیچ‌کس نکرده، برای این که من این بچه‌ها را با ناز و نعمت بزرگ کرده‌ام، حالا دارد من را می‌برد». صحیفه نور، تهران، وزارت ارشاد اسلامی، ۱۳۶۵ ش، ج۱۸، ص۴۸.
  6. مصباح یزدی، محمد تقی، آموزش عقائد، (دوره سه جلدی)، نشر بین‌الملل، ص۴۹۴.
  7. پیام قرآن، ج۶، ص۵۲۴.
  8. عدل الهی، ص۲۶۶–۲۶۷.
  9. ر. ک. منشور جاوید، ج۸، ص۱۰–۱۱.